Bir yıl sonrasını düşünüyorsan tohum ek. Ağaç dik on yıl sonrasıysa tasarladığın,
Ama yüzyıl sonrası ise düşündüğün, halkı eğit. Bir kez ürün verir ekersen tohum,
Bir kez ağaç dikersen on kez ürün verir. Yüz kez olur bu ürün eğitirsen halkı,
Balık verirsen bir kez doyurursun halkı. Öğretirsen balık tutmasını hep doyar karnı.
Çinli ozan Kuan TZU (MÖ.1000) toplumu eğitmenin önemini bu dizeleriyle anlatmış. Bu satırlar yazıldığından beri dünyada çok büyük değişmeler oldu. Fakat toplumu eğitmenin önemi hala değişmedi. Hatta günden güne eğitimin önemi artıyor. Toplumu eğitmenin yolu, insanı eğitmekten geçiyor. İnsanın eğitimi ise çok geniş bir kavramdır.
Genel eğitim, meslek eğitimi, bireysel eğitim, grup eğitimi, çocuk eğitimi, okul öncesi eğitim, gelişkin eğitimi, üstün yetenekli eğitimi, engelli eğitimi, beceri eğitimi gibi birçok kavram eğitim kelimesinin içinde yer alır. Eğitim üzerine fikirler ortaya atarken hangi tür eğitim hakkında konuştuğumuzu belirlemek gerekir. Yukarıda verilen örneklerde belirtildiği gibi. Bu yazımızda eğitimi genel manasıyla ele alacağız.
i̇nsanın eğitimi anne karnındayken başlıyor. doğduktan sonra eğitim süreci hız kazanıyor. çocuğun okula başlaması ile eğitim hayatı kurumsal hale geliyor. her anne baba çocuğunun iyi eğitim almasını ister. peki, iyi eğitim derken neyi kastediyorsunuz? çocuğunuzun özel okullarda okuması mı? ülkenin en iyi üniversitesinden mezun olması mı? yurt dışında yüksek lisans yapıp iki yabancı dil bilerek ülkesine dönmesi mi? eğitim ve iyi eğitim nedir?
Eğitim ve Öğretim Nedir?
Eğitim, Türk Dil Kurumu’na göre şu şekilde tanımlanmıştır: Çocukların ve gençlerin toplumda yerlerini almaları için bilgi, beceri ve anlayış kazanmalarına, kişiliklerini geliştirmelerine okul içinde veya dışında, doğrudan ve dolaylı olarak yardım etmektir. Eğitim kelimesinin Arapça karşılığı terbiyedir. Toplumumuzda terbiye denilince daha çok görgü kuralları ve ahlaki değerler akla geliyor. Eğitim denilince de sadece okul düşünülüyor. Oysa ki eğitim sadece okul hayatında alınıp bitmez. Hayat boyu devam eder.
Öğretim ise planlı ve programlı şekilde eğitim vermek demektir. Yani bireye yeni bilgi, değer ve tutumlar kazandırmak için planlı şekilde hareket etmektir. Ülkelerin uyguladığı eğitim programlarının geneli öğretimdir. Yani ilköğretim, orta öğretim, yüksek öğretim gibi. Bu tanımlamalardan da anlıyoruz ki eğitim, öğretimi de içine alan çok geniş bir kavramdır.
Çocuk bir günün yaklaşık 6 saatini okulda geçirir. Okulda hem eğitim hem de öğretim gören çocuğun eve geldiğinde eğitimi hala devam eder. Aile ve yakın çevresinin bu konuda bilinçli davranması gerekir. İnsan evde ve toplumda farklı yollarla öğrenmeye devam eder.
Eğitim ve öğretim arasındaki farklar şu şekildedir:
Eğitim, öğretimi içine alan bir kavramdır.
Eğitimde zaman ve mekân sınırlaması yoktur.
Öğretim, eğitimin planlı ve programlı kısmıdır.
Öğretim önceden belirlenen amaçlara ulaşmak için düzenlenen etkinliklerdir.
Eğitim her türlü bilgi ve deneyimi kapsar.
Eğitim tüm yaşamı kapsar. Öğretim belli bir dönem de yapılır.
Öğretimin zamanı ve mekânı bellidir.
Eğitimin okullarda yapılanına öğretim denir.
Eğitimin Amaçları Nelerdir?
Eğitimin amaçlarını(işlev) 4 kategoride toplamak mümkündür. Bunlar: Toplumsal, bireysel, ekonomik ve siyasal amaçlar. Genel olarak eğitimin amaçlarına bakacak olursak:
Bireyin kendisini yetiştirmesine yardımcı olma
Bireye mesleki beceri kazandırma
Nitelikli insan gücü yetiştirme
Girişimci, öncü, lider bireyler yetiştirme
Toplumun ilgi ve ihtiyaçlarına cevap vermesi için bireyin yeteneklerini geliştirmesine yardımcı olma
Toplumsal düzenin sağlanmasına katkıda bulunma
Bilginin gelecek nesillere aktarılmasını sağlama
Kişilerin problem çözme kabiliyetlerinin geliştirilmesini sağlama
Toplumun benimsediği görgü kuralları ve ahlaki değerlerin genç nesillere aktarılması
Kültürün devamını ve gelişimini sağlama
Bilinçli tüketici ve üretici yetiştirme
Neden İyi Eğitim Arayışı İçerisindeyiz?
İyi eğitim, göreceli bir kavramdır. Yani herkese göre değişir. İyi eğitim nedir sorusunun cevabını vermeden önce neden bu soruyu sorduğumuzu bir düşünelim. Neden iyi eğitim arayışı içerisindeyiz? Çünkü toplum için iyi, nitelikli insanlar yetişmesini istiyoruz. Hem kendimizin hem de genç nesillerin topluma katkı sağlaması bizi maddi yönden güçlendirdiği gibi bize manevi yönden de tatmin sağlıyor. Kendi yetenekleri doğrultusunda bir meslek sahibi olan kişi işini çok iyi yapıyor. Bundan para kazanıyor. Hem de sevdiği işi yaptığı için ruhen doygunluğa ulaşıyor.
İyi eğitim arayışımızın nedeni nitelikli insan gücü yetiştirmektir. Nitelikli insan, kaliteli eğitim almış, yetenekleri doğrultusunda kendini yetiştirmiş insan demektir. Nitelikli insanın özellikleri:
Yapması gereken işi en iyi şekilde yapar.
Tasarruf yapar. Enerji, zaman ve malzemeyi en verimli şekilde kullanır.
Yaptığı işi severek yapar. Bu nedenle işinde çok başarılıdır.
Ülke ekonomisini önemser. Ülkesine katkıda bulunmaya çalışır.
İnsanlara faydası dokunur. Toplumun ve bireyin gelişmesi için çalışır.
Kendi alanında en iyisi olmaya çalışır. Kendini markalaştırır. İşinin detayına dair eğitimler alır.
Problem çözme becerileri gelişmiştir. Sorunlar karşısında pes etmez.
Ekip çalışmasına yatkındırlar. Grup arkadaşlarıyla uyumlu çalışırlar.
Yenilik ve gelişmeleri takip ederler. Bu yenilikleri kendi işlerinde uygularlar.
İşini en kısa sürede ve en düzgün biçimde yaparlar.
Zaman israfı yapmazlar. Hem kendi hem de başkalarının zamanını boşa harcamazlar.
Üretkenlik kabiliyetleri yüksektir. Yaptığını her geçen gün geliştirir. İşini daha iyi nasıl yapabileceğine dair yollar araştırır. Japonlar bunu ‘’Kaizen’’ diye adlandırmıştır. Türkçe karşılığı ise ‘Kendini sürekli iyileştirme’. Bu durumu tek kelime ile ifade edecek olursak ‘ Kalite’.
İyi Eğitim Derken Neyi Kastediyorsunuz?
Dünya hızla değişiyor. Bu hızlı değişime ayak uydurabilmek ülkelerin gelişmişlik düzeyi ile ilgilidir. Bir ülkenin gelişmişlik düzeyi ise o ülkenin eğitim ve kalite anlayışıyla doğru orantılıdır. Kalite, bir ürün ya da hizmetin ihtiyaçları giderme kabiliyetine dayanan özelliklerin toplamıdır. Kalite müşterinin memnun kalmasıdır. Verimli ve etkili olmaktır. Kaliteli ürün veya hizmet nitelikli insan gücü ile olur. Nitelikli insan ise kaliteli eğitimle yetişir. Yani buradan anlıyoruz ki eğitim olmadan kalite, kalite olmadan eğitim olmuyor.
İyi eğitim derken kaliteli eğitim anlayışından söz ediyoruz. Yani kişinin kendi kabiliyetleri doğrultusunda eğitim alması ve toplumun ihtiyaçlarına beklenen düzeyde, zamanın şartlarına uygun olarak cevap verebilmesidir. Yapılan çeşitli araştırmalara göre eğitim bilimciler kaliteli eğitim için şu şartların gerekli olduğunu ortaya koymuşlardır:
Nitelikli öğretmen yetiştirmek. Yani alanında uzman, genel kültür bilgisi geniş, hizmet içi eğitimlerle de kendini sürekli geliştiren öğretmenler yetiştirmek.
Okulların yeterli sayıda ve fiziki yapıda olması. Artan nüfusla beraber okul binalarının yeterli sayıda olmaması eğitimin kalitesini düşürüyor. Kalabalık sınıflarda ders öğrenmek öğrenciler için çok zor. Aynı zamanda okul binalarının estetik görünümü, geniş bahçeli olması, spor alanları olması eğitimin kalitesini arttırır.
Eğitim programları bilimsel olmalı, teknolojik gelişmelerden yararlanmalı.
Kişiye faydasız bilgiler aktarılmamalı.
Öğrencilerin kabiliyet ve kapasitelerine uygun eğitim programları hazırlanmalı.
Eğitim programları uygulamaya yönelik olmalı.
Asıl maksat sınav geçmek değil öğrenmek olmalı.
Sınıf geçmek için ezberciliğe son verilmeli.
İstihdam-eğitim-nitelikli insan gücü arasındaki ilişki iyi takip edilmeli. Toplumun hangi nitelikli insan gücüne ihtiyacı varsa o alanda eğitim verilmeli. İhtiyaç olan meslek alanlarında yüksek öğretim kurumları açılmalı.
Kişilere zamanı iyi kullanma alışkanlığı kazandırılmalı.
Eğitimin sadece öğretmenle değil, veli-öğretmen iş birliği içinde yapılması eğitimde kaliteyi arttıracaktır.
Eğitimde kaliteyi arttırmanın daha bir çok yollarından bahsedilebilir. Kaliteli eğitimin tanımı teknolojinin ve bilimin değişmesiyle zaman içinde değişebilir. Kimisi için yabancı dil bilmek iyi eğitim aldığının kanıtı olabilir. Bir başkası için özel okulda okumak iyi eğitim göstergesi olabilir.
Atalarımız "Sanat altın bileziktir.’’ demişler. Anne babalar her devirde çocuklarının para kazandıran bir meslek sahibi olmalarını isterler. Çünkü kişi dara düşünce elindeki altını bozdurup paraya dönüştürmesi gibi mesleğinin(sanatının) her daim para kazandırmasını ister. Her döneme göre sanatların geçerliliği değişebilir. Fakat değişmeyen bir nokta var. Hangi tür eğitimi almış olursanız olun, alanınızda nitelikli insanın özelliklerini taşıyor musunuz?
Bu sorunun cevabını verebildiğimizde iyi eğitim alıp almadığımızın da cevabını vermiş olacağız. Cevabınızın hayır olduğunu düşünüyorsanız, üzülmeyin. Çünkü günümüzde yetişkin eğitimi de çok değer kazandı. Sürekli eğitim çağımızın şartlarından biri haline geldi. Öncelikle zamanı iyi kullanma alışkanlığı edinerek işe başlayalım. Sonra okuma, araştırma, mesleğini sürekli iyileştirme ve hobi edinmeyi yaşamımızın bir parçası yapabiliriz. Böylece eğitimde kaliteyi yakalama şansımız olabilir. Hatta kim bilir William Glasser’ in yazdığı ‘’Okulda kaliteli eğitim ‘’ kitabından yola çıkarak kalitenin eğitimini konuşmaya başlarız.
İlgili yazılar:
