Sosyal bir varlık olan bireyin varlığını sürdürebilmek için bazı ihtiyaçlarını karşılaması gerekir. Yemek yeme, içme vb. önemli ihtiyaçlarının yanında diğer bireylerle iletişim kurması da bir ihtiyaçtır. Gelişen teknolojiyle birlikte bireyin tarihsel olarak iletişim biçimleri ve iletişim araçları değişiklik göstermiştir. Gelişen teknolojiyle birlikte ortaya çıkan internet, bireylerin hızlı iletişim kurabilmesini sağlamaktadır. Aynı zamanda düşük maliyet, habere daha çabuk erişim ve daha fazla habere ulaşma olanağı da sağlamaktadır.
İletişim teknolojilerindeki gelişmeler sayesinde haber dağıtımı ve tüketimi üzerinde büyük değişimler yaşanmıştır. Bu değişimler internet haberciliği kavramını ortaya çıkarmıştır. Bu kavram internet üzerinden haber yayını yapılmasıdır. İnternet gazeteciliği olarak da anılmaktadır. Gazete, dergi gibi basılı olarak okuyucularına sunulmaz. İnternet haberlerine ulaşmak için zaman kavramı yoktur. Birey istediği anda ulaşabilmektedir.
İnternet haberciliği hakkında ülkemizde herhangi bir yasal düzenleme yapılmasa da gittikçe yaygınlaşmaktadır. Kullanım oranı artış göstermektedir. Bu alanda haber üretebilmek için çeşitli konular karşımıza çıkmaktadır. Bu konulardan biri de internet haberciliği coğrafi bilgi sistemi ile haber içeriği üretmektedir.
İnternet Haberciliği Nedir?
Diğer adıyla internet gazeteciliğidir. Yalnızca internet üzerinden haber yayını yapma anlamı taşır. Televizyon haberciliğinden de farklı olarak belirli saatlere sahip değildir. İnternet haberciliği, bilgileri anında aktarabilmektedir. Bu kavramın en önemli özelliğidir. Gazete gibi belirli bir basım aşamasından geçmediği için bilginin okuyucuya aktarılması oldukça kolaydır. Bilginin bilgisayar ekranında okuyuculara ulaşması daha kolaydır.
Bu alan hakkında ülkemizde yasal düzenlemeler henüz yapılmış değildir. Ancak bu kavram gittikçe günümüzde şekillenmektedir. İnternet gazeteciliği bir meslek olarak görülmektedir. Bu habercilik türü, bütün habercilik tekniklerinin birleştirildiği bütünleyici bir sunum ortaya çıkarmaktadır. Hem yazılı hem görüntülü haberler hem sesli olarak internetteki sayfalarda bütünleşik bir biçimde sunulmaktadır. Bu özelliği sayesinde de gazete ve televizyonun özellikleri ve ses, yazı ve hareketli görüntüleri aynı ortam üzerinde ve eş zamanlı olarak bilgisayar âleminde internet kullanıcılarına sunar. Haber içeriği üretirken farklı yollara başvurulmaktadır.
Bir haberin okuyuculara ulaşması, bilgisayar ekranına yazılması kadar kolaydır. Bu özelliği ile finans haberciliği alanında büyük gelişmelerin oluşmasını sağlamıştır. Bu kavramla birlikte haberciliğe ve haberlere yeni biçim gelmiştir. Bu alanın gelişmesiyle birlikte yeni medya alanı her geçen gün büyümekte, geleneksel medya ise küçülmektedir. Yeni medya; cep telefonu, bilgisayar vb. akıllı cihazlarla ve internet aracılığıyla oluşturulan dijital medya dünyasıdır. Yeni medya kavramı, internet haberciliği kavramını da içine almaktadır.
CBS (Coğrafi Bilgi Sistemleri) Nedir?
CBS, yeryüzüne ait olan bilgileri belirlenen bir amaç doğrultusunda toplama, bilgisayar ortamında depolama, kontrol etme, güncelleştirme, analiz etme ve görüntüleme vb. işlemlerin yapılmasını sağlayan sistemdir. Dünyadaki sorunların (çevre, sosyal vb.) çözümüne yönelik konuma dayalı karar verme süreçlerinde kullanıcılarına yardımcı olur. Büyük hacimli verilerin; toplanması, depolanması, işlenmesi vb. fonksiyonları yerine getirir.
Coğrafi bilgi sistemleri genel bir kavramdır. Ancak çeşitli kullanım alanlarına ve tematik konular için geliştirilen CBS uygulamaları bulunur. Dünyada 50’yi aşkın konu hakkında bu uygulamalara örnek teşkil edebilecek konu başlığı bulunmaktadır. Bunlardan bazıları; tarım, arkeoloji, mimarlık, su, havacılık, bankacılık, otomobil, iklim değişikliği, suç, savunma, ekonomi, afet, enerji, çevre, medya, sağlık vb. olarak devam etmektedir.
Günümüzde bilginin toplanması, derlenmesi, analiz edilmesi ve sunulması fonksiyonları kendisine en çok yer bulan araştırma ve geliştirme konularıdır. Birçok disiplin bilginin konum özelliğine ihtiyaç duymaktadır. Bilginin doğruluğunun da ispatlanması gerekir. Doğruluğu ispatlanan bilginin doğru yere, zamanında, hızlı ve güncel şekilde iletilmesi gerekir.
Bilgisayar teknolojisinin gelişmesiyle birlikte veri depolama, veri düzenleme, veri paylaşımı, veri değerlendirme, veri analizi ve dünya yüzeyinin en iyi ve doğru şekilde temsil edilebilme olanağı artmıştır. CBS’ye duyulan ilgi ve birçok disiplinin faydalanmaya başlaması uygulama çeşitliliğini arttırmıştır.
CBS Parçaları Nelerdir?
Bireyler: Bireyler verilerle alakalı soruları yanıtlamak için CBS kullanırlar. Bireyler veri toplar ardından prosedür geliştirirler. Daha sonra da coğrafya bilgi sistemleri üzerinde yürütülecek analiz görevlerini tamamlarlar.
Veri: İki tür veri bulunur. Rektör verileri ve raster verileri. Vektör verileri; uzamsal özellikler (noktalar, çizgiler) ve bu verilerle ilgili özellikleri içerir. Raster veriler ise elektronik görüntülerde saklanan veridir. Örneğin, uydu görüntüsü olarak çekilen fotoğraflar.
Analiz: Soruları cevaplayabilmek için uzamsal verilerin kullanıldığı süreci belirtir.
Donanım: GIS yazılımı bilgisayarlarda çalışır. Bilgi ve bellek işleminin güçlü olması gerekir.
Yazılım: Coğrafi bilgi sistemleri için özel yazılım gereklidir. Bu alan için en yaygın kullanılan yazılımlar ArcGIS ve QGIS'dir.
CBS ve İnternet Haberciliği
Günümüzde bilgi paylaşımı önemli bir ihtiyaç olarak görülür. İnternet günümüzde bu ihtiyacı karşılamanın yanında bilgi paylaşımını kolay bir duruma getirmiştir. İnternet üzerinden paylaşılmış olan bilgilere kolay, ucuz ve en önemlisi kısa sürede ulaşılmaktadır. Coğrafi bilgi sistemleri, grafik ve grafik olmayan verileri ve bu veriler arasındaki ilişkiyi bütünleşik bir biçimde işleyebilmektedir. Böylece konuma dayalı olan analizleri gerçekleştirme imkanına sahip bir teknolojidir. CBS, bahsedilen işlevleri yerine getirebilmesi için veri, donanım, yazılım, personel, yöntem bileşenlerini kullanır.
Yeni medya olanaklarının gelişmesiyle beraber habercilikte yeni akımlar, haber içeriklerini ve sunuluş biçimlerini etkiledi. İnternet gazeteciliği dendiği zaman sıradan görsel ve metinlerin yanı sıra konum, zaman gibi ölçütler aklımıza gelmektedir. Oluşan bu yeni biçimler dijital gazetecilik deneyimlerinin artık gazetelerin klasik web sayfalarına sığmayacağının göstergesidir. Bir gazete veya gazetecinin tek bir alana sığdırılamayacağının göstergesidir.
İnternet üzerinden coğrafi verileri sunmak için farklı yöntemler bulunur. Coğrafi veriyi oluşturan konum bilgisine harita denir. Örneğin, herhangi bir ülke ya da coğrafyada harita verileri üzerinden haberleri mekan bazlı bildirmek gibi. Dünyada var olan birçok uluslararası kuruluş bu amaç doğrultusunda kullanmaktadır. Amaçları doğrultusunda teknolojiyle beraber verileri kullanmaktadır. Mesela uluslararası bir medya kuruluşunun internet sayfasında terör örgütü İŞİD’in yayılma ağını harita sunum teknikleri ile göstermesidir. Kullanılan harita tekniği ile incelenen spesifik bir bölge hakkında belirlenen amaçlar doğrultusunda bilgi sahibi olunur. Coğrafi bilgi sistemleri;
İlgili eğitim: Etkili Sunum Teknikleri Eğitimi
Uzamsal bir ortamda verileri görselleştirir.
Veriler, özellikleri ve diğer özelliklerle ilişkilerini verir.
Bazı özelliklerin en fazla ve en az olduğu konumlarda, spesifik bir alandaki özelliklerin yoğunluğunu analiz etmek için kullanılır.
İlgilenilen alan içerisinde, bazı özelliklerin yakınında neler olduğunu belirtmek için kullanılır.
Spesifik bir alanın zaman içerisinde nasıl değiştiğini anlatmak için kullanılır.
İnternet Haberciliği Eğitimi
İnternet haberciliği ya da internet gazeteciliği sahip olduğu dinamiklerle kendinden söz ettirmektedir. Geleneksel medya, yeni medyaya oranla gittikçe tercih edilme oranı azalmaktadır. Bu da geleceğin mesleği olarak görülmesini sağlamaktadır. Yukarıda verilen bilgiler doğrultusunda coğrafi bilgi sistemleri ile haber içeriği üretimi hakkında bilgi verildi. Bu alan hakkında daha fazla bilgi almak istiyorsanız Enstitü'nün düzenlediği internet haberciliği eğitimi alabilirsiniz.
Bu bilgileri detaylı öğrenmenin yanında, yazım teknikleri, arama motoru optimizasyonu kuralları, veri gazeteciliği ve özel haber dinamikleri gibi farklı konularda detaylı bir şekilde bilgi sahibi olabilirsiniz. Eğitim online eğitim olduğu için aktif bir internet bağlantısı ve akıllı cihazlara ihtiyacınız vardır. Eğitimi özel ders olarak düşünmelisiniz. Bu eğitime haberciliğe ilgi duyan herkes katılabilir. Özellikle muhabirler, foto muhabirleri, editörler vb. için oldukça uygun bir eğitimdir. Eğitim süresi 3 hafta olarak belirlenmiştir. Aynı zamanda eğitime 1 yıl boyunca erişim sağlayabilirsiniz. Eğitimde başarılı olan kişiler sertifika alırlar. Bu sertifika özel ve kamu sektöründe geçerlidir.
