Son yıllarda isminden çokça bahsedilen STEM bir eğitim modeli olmaktan çok yaşam tarzı olarak bilinir. Bu model araştırmaya, üretmeye, sorgulamaya ve buluş yapmaya teşvik edici öğeleri bir arada barındıran uygulamalı bir eğitim yöntemini içerisinde barındırır. Sadece bilginin ezberlenmesi üzerine kurulu olan öğretim sistemini tamamen değiştirmeyi amaçlayan bu uygulama özellikle bilime ve teknolojiye yatırım yapan ülkeler tarafından uygulanmaya başlanmış ve eğitimdeki verimin arttığını gözlemlemiştir.
Science (Fen Bilimleri), Technology (Teknoloji), Engineering (Mühendislik) ve Mathematics (Matematik) gibi uygulamanın ön planda olduğu bu 4 disiplinin baş harfleri birleşerek STEM'i oluşturur. Türkiye'de FeTeMM olarak kısaltılmış ve okullarda uygulanmaya başlanmıştır. Eğitim alanlarına bütüncül bir bakış getiren STEM yaklaşımı, farklı disiplinlerin bir arada entegre bir şekilde öğretilmesi, teoriden çok pratikle bilgilerin öğrencilere aktarılması ve analitik düşünmeyi geliştirici kazanımlar sağlamayı amaçlamıştır.
Yaratıcı ve üretken zihinleri beslemek adına son yıllarda pek çok ülke tarafından da uygulanmaya başlayan bu sistem, görerek öğrenmenin daha kalıcı olduğundan yanadır. Düşüncelerini çözüm odaklı geliştirebilen ve bu çözümleri uygulayabilen bireyler yetiştirebilmek için anaokulundan üniversiteye kadar tüm eğitim gören öğrenciler üzerinde etkilidir.
STEM Eğitimi Nedir?
Dijital gereksinimlerin artması ve bilişim sektöründeki gelişmelerin önem arz etmesiyle bu alanlarda üreten ve yaratıcı fikirlerini uygulayabilen kişilere olan ihtiyaç giderek artmaktadır. Öyle ki, ülkeler bu değişime ayak uydurabilmek ve rekabette yer edinebilmek için eğitim sistemlerinde bazı yenilikleri uygulamak durumda kaldılar. STEM eğitimi, farklı disiplinlerin bir arada nasıl uygulanabildiğini, kalıp yargılardan ve teorik düşüncelerin hakimiyetinden uzaklaşarak öğrencilere aktif öğrenmeyi aşılamayı hedefler.
Genel olarak pratik yapmak ve uygulamalı eğitimler üzerine ağırlık verilen bir öğretim şeklidir. günlük problemlere nasıl çözümler üretilebileceği, hazır bilgileri kullanmaya alışık olan zihinleri aktif bir şekilde çalıştırarak yaratıcılıklarını geliştirebilmeyi, değerlendirme ve analiz etmeyi kolaylaştırıcı bir eğitimdir. stem eğitiminde 4c becerileri olarak adlandırılan bazı becerilerin öğrencilere kazandırılması hedeflenmektedir. bunlar; critical thinking (eleştirel düşünme), creativity (yaratıcılık), communination (i̇letişim), collaboration (i̇ş birliği) olarak belirlenmiştir.
stem eğitiminin birtakım metotları vardır.
Çözüm üretilmek istenilen sorunun oluşturulması
Bu sorunu giderecek ürün/buluş tasarlanması
Tasarımın test edilmesi
Problemin çözümüne yönelik ne gibi sonuçları olduğunun tespit edilmesi
Değerlendirme
Değerlendirme sonucunu paylaşabilme
Yeniden düşünme
Bu metotlar eğer sorunun çözümünde işe yaramadıysa tekrar aynı adımlar izlenmelidir. Bu şekilde bir döngü olan STEM eğitimi, pek çok yönden zihni, el becerisini, hayal gücünü ve eleştirel düşünceyi geliştirici özellikler taşımaktadır. Gelin birlikte bu faydaların neler olduğuna daha detaylı bir şekilde bakalım.
STEM Eğitimi Faydaları
STEM eğitimi zamanla ihtiyaç duyulan bir eğitim haline gelmiştir. Yapılan çalışmalar bir bilginin öğrenilmesi noktasında sadece yazılı ve sözlü öğrenmenin dışında deney, görsellik ve uygulamanın da ne kadar önemli olduğunu göstermiştir. Problem çözme sırasında teorik bilginin ne kadar pasif kaldığı gözlemlenmiş ve daha kalıcı bir yöntem geliştirmek adına bu sistem geliştirilmiştir. STEM uygulaması, yalnızca akademik başarının arttırılması için değil, aynı zamanda problem ile karşılaşıldığında ne gibi çözümler üretilebileceğini, baş harflerindeki dört temel disiplini bir arada sentezleyerek öğrenciye fark ettirmeye çalışmaktadır.
Soru sormayı
Edindiği cevaplar doğrultusunda bir yol izleyebilmeyi
Aktif dinlemeyi
Çözüm önerileri sunmayı
Analiz edebilmeyi
Analitik düşünebilmeyi
El becerisini geliştirmeyi
Karmaşık problemleri çözebilmeyi geliştirici pek çok faydası sıralanabilir.
21. yüzyıl becerileri olarak da nitelendirilen bu becerilerde yetkin bireyler yetiştirmek hem ülkenin geleceğini hem de kalkınmasını olumlu yönde etkileyecektir. Bir ülkenin kalkınmasında ve çok çeşitli sektörlerde diğer ülkeler ile rekabet edebilmesinde en önemli faktörlerden biri iyi yetişmiş, kaliteli eğitimler almış kişilerin sayısının artması belirleyici bir etkendir. Öğrenciler fen, teknoloji, mühendislik ve matematik alanlarındaki öğrenmiş oldukları bilgileri STEM eğitimi sayesinde somut bir bütün halinde algılayabiliyorlar. Bu sayede bilgiler kalıcı bellekte yer ediniyor ve unutulması zor bir hale getiriliyor.
Bundan dolayı STEM, bilginin sadece depolanması fikrine karşı çıkarak onu etkili bir şekilde nasıl kullanılacağına odaklanmaktadır. Zaman yönetimi, etkili iletişim kurabilmeyi, teknoloji tasarım ve planlama gibi alanlarda da becerilerin gelişmesinde rol oynar. STEM eğitimi, eğitim gören her seviyede insana uygulanabilir. Ancak bu uygulamanın öncesinde uygulayıcı kişilerin (eğitmen. öğretmen) de bu konuda eğitim almaları ve bilgi sahibi olmaları gerekmektedir.
İlgili eğitim: Zaman Yönetimi Kursu
STEM Uygulamaları ve Örnek Çalışmalar
Teknolojinin de gelişmesiyle birlikte bilgiye ulaşmak çok kısa sürede mümkün olan bir şey haline geldi. Bu nedenle öğrenciler pek çok bilgiyi hızlı bir şekilde öğrenebilmekte fakat bunları günlük hayatlarına uygulama becerisini kazanamadıkları için meslek hayatlarında zorlanmaktadırlar. STEM uygulamalarının yaygınlaştırılmasıyla birlikte tüketen bir neslin yerini üreten bir nesil alması amaçlanmaktadır.
STEM uygulamaları okul öncesi dönemden yüksek öğretim dönemine kadar her zaman kullanılan bir yöntemdir. Bu anlamda uygulamalar çeşitlilik gösterse de temelde hepsi aynı eksende döner.
Sorunun tanımlanması ve analizi
Olası çözümleri bularak soruna en uygun olanını seç
Örnek bir çalışma tasarla ve bunun çalışmasını test et
Ürünü uygun iletişim becerilerini kullanarak paylaş
Yapılan çalışmayı değerlendir ve daha iyisi nasıl olmadı diye fikir alışverişi yap
Yukarıdaki bu 5 temel nokta sırasıyla izlenmesi gereken ve en sonunda yine başa dönerek tekrarlanan bir uygulama çemberidir. STEM uygulamaları yapılırken çok çeşitli malzemeler kullanılabilir. Bu konuda yaş grupları dikkate alınarak çalışmaların zorluk seviyeleri ve kullanılacak malzemeler değiştirilebilir.
MEB tarafından uygulaması yapılmış bazı STEM örnekleri:
Enerji Tasarruflu Sokak Lambası
Akıllı Çöp Kutusu
Deniz Temizleme Gemisi
Akıllı Çocuk Ateş Ölçer Cihazı
Ergopratik Sandalye
Sokak Hayvanları İçin Teknolojik Barınak
Atıkmatik Cihazı
Akıllı Kuş Evi
Bu örneklerin her birinde fen, teknoloji, mühendislik, matematik alanlarındaki kazanımlar değerlendirilmelidir. Örneğin, Akıllı Kuş Evi projesinde fen bilgisi bilgilerini kullanarak kuşların yaşam ortamları ve ihtiyaç duydukları beslenmeyi tespit etmeli, matematik bilgisini kullanarak kuşların yaşayabilmesi için gerekli olan ısı, ışık, nem ve besinin miktarını formüle edebilmeli, mühendislik becerilerinden yararlanarak uygun malzemeler ve cihazların kullanılmasıyla kuş evinin tasarımını yapabilmeli ve son olarak burada kullanılması gereken güneş paneli, sensör ya da robotik bileşenleri de teknolojiden yararlanarak uygulayabilmelidir. Bu dört disiplin bir arada kullanılarak öğrencinin hem motor hem de dil kabiliyetlerinin gelişmesinde etkili olacaktır.
