Bilişim

Yazılım Nedir? Bilgisayar Yazılımı Nedir?

Konuk Yazar
Güncellendi:
10 dk okuma
Dizüstü bilgisayar tutan bir elin yakın plan görüntüsü. El çerçevenin ortasına yerleştirilmiş ve dizüstü bilgisayar görüntüdeki alanın çoğunu kaplıyor. Dizüstü bilgisayar siyah bir kapağa sahip ve parmaklar ve başparmak kenarlara sarılmış şekilde elde sıkıca tutuluyor. Dizüstü bilgisayarın tuşları görülebiliyor ve ekran elden yansıyan ışıkla aydınlanıyor. Arka plan bulanıklaştırılarak görüntünün odağının dizüstü bilgisayar olduğu gösterilmiş ve renkler yumuşatılarak bir sıcaklık ve yumuşaklık hissi yaratılmış. Genel olarak görüntü bir güvenlik ve rahatlık hissi uyandırıyor.
KonuAçıklamaÖrnek
YazılımElektronik aletlerin birbiriyle olan iletişimlerini ve haberleşmesini sağlayan komutlar sistemidir.Akıllı telefonlar, bilgisayarlar gibi aletlerde bulunan işletim sistemleri
Yazılım ÇeşitleriYazılım, uygulama ve sistem yazılımları olarak ikiye ayrılır.Uygulama yazılımları (Microsoft Office, Adobe Photoshop) ve sistem yazılımları (Windows, Linux)
Uygulama YazılımlarıBireysel veya kullanıcı odaklıdır. Oluşan taleplere ve ihtiyaçlara göre yapılır.Eğlence (oyunlar), ticari (Microsoft Excel), genel amaçlı (web tarayıcıları), sunum yazılımları
Sistem YazılımlarıBilgisayarın kendisini işletmeye izin verir ve bilgisayar donanımının ve sistemin ilerlemesini, aksamamasını sağlar.İşletim sistemleri (Linux, Windows, MacOS), hizmet yazılımları (antivirüs programları)
Bilgisayar YazılımıBilgisayar yazılımı; masaüstü ve laptop gibi elektronik aletlerde herhangi bir işlemi yapmaya olanak sağlar.Sistem ve uygulama programları
Bilgisayar Yazılımı ÇeşitleriBilgisayar yazılımı; sistem yazılımı ve uygulama yazılımı olarak iki ana başlıkta incelenebilir.Sistem yazılımı (BIOS, İşletim Sistemi), Uygulama yazılımı (Microsoft Word, Google Chrome)
BIOSBilgisayarın ilk açıldığında çalışır hale gelmesini sağlar.Bilgisayarın ilk açılışında yapılan BIOS ayarları
İşletim SistemiBilgisayarda bulunan ufak yazılımların eş zamanlı olarak düzgün çalışmasını sağlar.Windows, MacOS, Linux
SürücülerDonanım bileşenlerinin işletim sistemi ile iletişim kurmalarını sağlar.Grafik kartı sürücüsü, ses kartı sürücüsü
Uygulama YazılımlarıBilgisayar üzerinde belirli görevleri yerine getirmemizi sağlar.Word işlemciler (Microsoft Word), e-posta istemcileri (Outlook), web tarayıcılar (Google Chrome, Firefox)
10 satır ve 3 sütunlu tablo
Tüm sütunları görmek için yatay kaydırın →

Dijital dünya ile haşır neşir olan birçok kişi yazılım kelimesini duymuştur. Yazılım, kodlama ve programlama gibi kelimeler elektronikleşen dünyanın vazgeçilmez kavramları olmuştur. Gündelik yaşantı da karşımıza çok çıkmasa da internet alemine geçiş yaptığımızda karşılaşmamak elde değil.

En basitinden bile baktığımızda elimizde kullandığımız akıllı telefonlarda bile birer yazılım vardır. Hatta bu yazıyı okuduğunuz elektronik aygıtta da bir yazılım mevcuttur. Yazılım artık elektronik eşyaların olmazsa olmazıdır. Aslında sadece bu eşyalarda değil farklı alan ve nesnelerde de yazılım diline rastlamak mümkün.  En ufak bir olgu için bile yazılıma ihtiyaç duyulur.

Geliştirmek istediğimiz bir sistem için bu yola başvururuz. Dünya’ya girişimcilik markası olarak ün yapmış olan Marc Andreessen, konu ile ilgili ilginç bir söze yer vermekte, ‘’Yazılım dünyayı yiyor.’’ Herkese göre Marc Andreessen biraz mübalağa etmiş olabilir. Ancak gerçeklik payı olduğunu bizlerde yazının ilk başında belirtmiştik.

Bulunduğun sektör fark etmeksizin kodlamaya ihtiyacın var. İster bir küçük işletmeye sahip olun, ister büyük bir şirketiniz olsun kodlama her alanda gerekli. İlla bir şirket sahibi olmanıza da gerek yok. Ufak bir uygulama için kodlama sistemi kullanılır. İsterseniz gelin şimdi kısaca yazılım nedir? Bu konuyu ele alalım. 

Yazılım Nedir? Kısaca 

Yazılım; elektronik aletlerin birbiriyle olan iletişimlerini ve haberleşmesini sağlayarak, görevlerini sürdürmeye yarayan komutlar sistemidir. Bir başka deyişle elektronik olarak çalışan aygıtların, iş yapmasına olanak sağlayan sistemin tümüne denir. Elektronik ortamda problemleri çözmek için programlama ya da kodlama dili kullanılır.  

Yazılım kendi içerisinde uygulama ve sistem yazılmaları olarak ikiye ayrılır. Uygulama yazılımları, bireysel veya kullanıcı odaklı olarak görülebilir. Oluşan taleplere ve ihtiyaçlara göre uygulama yazılımlar yapılır. Burada birey isteğini belirtir ve ona göre bir yazılım düzenlenir. Uygulama yazılımında sadece programlama dili kullanılmaz. Ekstra olarak farklı uygulamalara da ihtiyaç duyulabilir.



Programlamanın doğru işlemesi ve çalışması için belli bir işletim sistemine sahip olması gerekir. Uygulama yazılımları kendi içinde ayrılmaktadır. Bunlar; eğlence, ticari, genel amaca hizmet eden ve sunum yazılımları olarak kategori oluşturur. İstenilen hizmete göre, yer alan kategori içinde bireyler ya da firma sahipleri uygun olanı seçerler. Yazılım yapan hizmet ekibi istek doğrultusunda programlamayı yapar.  

İkinci olarak da karşımıza sistem yazılımları çıkmakta. Adı üstünde tamamen sistem odaklı ve sisteme entegre şeklinde olan yazılım çeşidi olarak bilinmektedir. Bilgisayarın tamamen kendisini işletmeye izin verir. Sistem yazılımları özellikle, bilgisayar donanımın ve sistemin ilerlemesini, aksamamasını sağlar. Bilgisayara gerekli olan tüm fonksiyonların kullanımına yardımcı olur. Bu işlemleri yürütürken pencere, hizmet, işletim, aygıt sürücüleri ve sunucular gibi sistemlerin birleşmesini içerir.

Sistem yazılımları kendi içinde ikiye ayrılır: İşletim Sistemi Yazılımları ve Hizmet Yazılımları. İşletim sistemi, yapılan veya yapılacak olan bütün işlemlerin kontrollü şekilde yapılmasına olanak sağlar. Aynı zamanda işletim yazılımı, bilgisayarı ya da sistemi kullanana da yönetme imkanı verir. Her şey kullanıcının isteğine bırakılır. Hizmet yazılımlarında ise, daha çok destek işlemleri görev alır. Sistemde gerekli olan doneleri yerine getirir. Virüs temizleme, disk biçimlendirme ya da azaltma, klavye düzenleme, dosya transfer işlemi, dosya boyutlarının küçülmesi, dosya taşıma veya kopyalama işlemlerini hizmet yazılım sayesinde gerçekleşir.  

Bilgisayar Yazılımı Nedir?

Bilgisayar yazılımı; masaüstü ve laptop gibi elektronik aletlerden, herhangi bir işlemi yapmaya olanak sağlayan kodlama sistemlerin bütünüdür. Sistem ve uygulama programları, bilgisayar yazılımı için iyi bir örnektir. Bilgisayar programlamasını biraz daha açarak anlatalım. Sistem yazılımında BIOS, işletim ve sürücüler yer almaktadır. BIOS, bilgisayarımızı ilk açtığımızda çalışır hale getirmesini sağlar.



Bizim daha önce bilgisayarı nasıl kayıt ettik ya da nasıl ayarladıysak o şekilde açılmasına yardımcı olur. İşletim tarafında, bilgisayarda yer alan tüm düzenin ve programların işlemesini yapar. Kabaca işletim sistemi, bilgisayar açılırken hafızada kodlamaların çalışması görevini üstlenir.

Ancak iş yerinde yer alan ya da yüksek performanslı bir sektörde kullanılan bilgisayar ile evde yer alan bilgisayar arasında fark vardır. Bu farkta programlama veya kodlamada işlemleri farklılaştırmaktadır. BIOS ve işletimden sonra piyasaya, sürücüler çıkar. Sürücüler, işletim sisteminin çalışmasını sağlar. Önceden sürücü kısmına CD’lerden yükleme yapılırdı. Şimdi aynı uygulama devam etmekte. Fakat çoğun kullanıcı internet üzerinden kolaylıkla yükleme yapmaktadır.  

Uygulama tarafı da bilgisayar yazılımı için önemli bir nokta. Bilgisayarın içinde yer alan uygulamaların çalışması da bir uygulama sayesinde olur. Office programlarının çalışması, oyun oynayabilmek ya da farklı programlarda işlem yapabilmek yazılım ile mümkündür. Antivirüs programları, bilgisayar yazılımı için ayrı bir yer taşır. Gelen saldırılara karşı bilgisayarı korurken, virüsleri tespit eder ve hepsini siler. Antivirüs programını birey kendi istemedikçe kapalı durmaz. Sürekli bilgisayarı denetler.  

İlgili eğitim: Microsoft Office Kursu

Veri tabanı, donelerin bilgisayar üzerinde düzenli şekilde durmasını sağlar. Karmaşıklığa izin vermez ve az yer kaplar. DBase, Access bunlara örnektir. Web tarayıcıları, bilgisayar yazılımı içinde yer alan başka bir programlamadır. Web tarayıcısı sayesinde internet bağlanabiliriz. İstatistik programları da bilgisayarda analiz ve grafik işlemlerini yapmamıza olanak sağlar. CAD programları da güçlü bir yazılım gerektirir. Dış dünyada yer alan birçok nesneyi teknik çizim sayesinde bilgisayar ortamına aktarır. 

Program Yazılımı Nedir? 

Program yazılımı tamamen bilgisayardan ayrı gerçekleşen bir olaydır. Burada sadece program üzerine kodlama yapılır. Ayrıca program yazılımı için, programlama dilleri de kullanılır. Kodlama esnasında bu dillerden biri kullanılır. Şimdiye kadar 130’dan fazla bilinen programlama dili mevcuttur. En çok kullanılanlar; Java, JavaScript, Cobol, PHP, Swift, C, C++, Pascal, Basic ve Python’dur. Açık kodlu yazılım dili ile Python bunlardan ayrılmaktadır. Program yazılımı, donanım ve kodlama yolundan geçer. Bu yazılım ihtiyaca göre değişiklik gösterebilir. İnsanların ya da şirketlerin ihtiyacına göre program yazılımı üretilebilir. Aslında çıkış amacı da tam olarak bu. Şahıslara, şirketlere veya kullanıcılara hizmet etmesidir.  

B2b Yazılımı Nedir? 

B2b, herkesin bildiği üzere firmadan firmaya e ticaret şeklinde bir modele sahip olan sistemdir. bu sistemde var olabilmek ya da başarılı olmak için firmalar b2b yazılımı geliştirdi. program yazılımı için b2b iyi bir örnek diyebiliriz. b2b yazılımı, e ticaret için adeta biçilmiş bir kaftan. muhasebe, ürün, stok durumu, sipariş takibi, müşteri desteği gibi birçok alanda entegre şekilde çalışmaktadır. B2b yazılımı kullanan şirketler daha avantajlı olduğu söylenmekte.  

Yazılım Eğitimi ile Bir Sıfır Önde Ol

Enstitü üzerinden yayınlanan yazılım eğitimleri ile öğrenme sürecini daha çabuk atlatabilirsiniz. Aldığınız online eğitimler sayesinde rakiplerinize fark atabilir ve aynı zamanda farkınızı gösterebilirsiniz. Öncelikle bu işte yeni iseniz, temel programlama giriş kursu tam size göre. Kurs sayesinde yazılım ve kodlama alanında yeteri kadar eğitim alabilirsiniz. Bu kursun yanında ek olarak HTML5 ve CSS3 kursu alarak yazılım konusunda iyi bir başlangıç yapabilirsiniz. Eğer yazılım ya da kodlama konusunda ileri seviyedeyseniz sizin içinde bir eğitim var. C# eğitimi ile yazılım dilini bir üst seviyeye çıkarabilirsiniz.

Sıkça Sorulan Sorular

Yazılım nedir ve temel işlevleri nelerdir?

Yazılım Kavramı

Yazılım, bilgisayar ve diğer elektronik sistemlerin donanım bileşenlerine talimatlar sağlayarak çalışmasını ve kullanıcıların istedikleri işlemleri gerçekleştirebilmesine olanak sağlayan bir dizi kod ve düzenlemeyle oluşturulan bir yapıdır.

Temel Yazılım İşlevleri

1. Veri İşleme: Yazılımların temel işlevlerinden biri, çeşitli analizler yaparak, dönüştürerek ve depolayarak kullanıcılara daha anlamlı bir forma dönüştürdüğü veri işlemidir. Bu işlev, işletmelerin ve bireylerin günlük yaşamlarında büyük kolaylıklar sağlar.

2. Kullanıcı Arayüzü: Yazılımların bir diğer önemli işlevi kullanıcı dostu interaktif arayüzler sunarak kullanıcıların istedikleri işlemleri hızlı ve kolay bir şekilde gerçekleştirebilmesini sağlamaktır. Bu, kullanıcının istediği görevlerin öğrenilmesini ve uygulanmasını kolaylaştırır.

3. Denetim ve Kontrol: Yazılım, sistemlerin belirli bir düzen ve kontrol içinde çalışmasını sağlayarak, hataların ve arızaların önlenmesine ve performansın optimize edilmesine yardımcı olur. Bu, sistemlerin daha güvenilir ve verimli çalışmasını sağlar.

4. İletişim: Yazılımlar, kullanıcılara diğer sistemlerle ve bazen gerçek dünya ile iletişim kurabilme imkanı tanır. Bu sayede, büyük ve karmaşık işlemlerin daha kolay yönetilebilmesini ve düzenlenebilmesini sağlar.

5. Güvenlik: Güvenlik ve koruma işlemleri, yazılımın temel işlevlerinden biridir. Yazılımlar, kullanıcıların verilerini ve sistemlerini güvende tutmak için şifreleme, saldırı tespiti ve önleme, kullanım kontrolü ve güvenlik düzeltmeleri gibi yöntemlerle çalışır.

Sonuç olarak, yazılımın temel işlevleri, kullanıcıların ve sistemlerin etkili, verimli ve güvenli bir şekilde çalışmasını içeren çeşitli görevler sağlamaktadır. Bu işlevler, bilgi teknolojisinin modern dünyadaki kullanımının ve gelişiminin temel taşlarını oluşturur.

Bilgisayar yazılımları çeşitleri ve uygulama alanları nelerdir?

Bilgisayar Yazılımı Türleri

Bilgisayar yazılımları, belirli bir işlevi yerine getirmek için tasarlanmış programlar ve işletim sistemleridir. Temel olarak üç ana türde sınıflandırırız: sistem yazılımları, uygulama yazılımları ve yazılım geliştirme araçları.

Sistem Yazılımları ve Önemi

Sistem yazılımları, bilgisayar donanımıyla etkili ve verimli bir şekilde çalışmasını sağlayan temel yazılımlardır. İşletim sistemleri, sürücüler ve ağ yönetimi yazılımları bu kategoriye dahildir. İşletim sistemleri (örneğin Windows, macOS, Linux), bilgisayar donanımının ve kullanıcı uygulamalarının yönetimini sağlar. Sürücüler ise donanım bileşenlerinin işletim sistemiyle uyumlu çalışabilmesi için gereklidir.

Uygulama Yazılımları ve Kullanım Alanları

Uygulama yazılımları, günlük yaşamda karşılaştığımız ve işlerimizi kolaylaştıran programlardır. ofis uygulamaları, grafik ve video düzenleme programları, web tarayıcıları bu türün en yaygın örneklerindendir. Ofis yazılımları (örneğin Microsoft Office, Google Docs) belge düzenleme, tablo oluşturma ve sunum hazırlama gibi ihtiyaçları karşılar. Grafik ve video düzenleme yazılımları (örneğin Adobe Photoshop, Premiere) ise görsel içerikler için kullanılır. Ayrıca, e-posta istemcileri ve sosyal medya platformları da uygulama yazılımlarına örnektir.

Yazılım Geliştirme Araçları
Yazılım geliştirme araçları, programcıların yeni yazılımlar oluşturmak ve mevcut yazılımları geliştirmek için kullandığı araçlardır. Bu araçlar, metin düzenleyicilerden entegre geliştirme ortamlarına (IDE) ve yazılım test araçlarına kadar çeşitli bileşenleri içerir. Bu tür yazılımlar sayesinde, yazılım geliştiriciler daha hızlı ve verimli bir şekilde çalışarak kullanıcılara daha iyi hizmet sunarlar.

Sonuç olarak, bilgisayar yazılımlarının alanları ve türleri, insanların çeşitli ihtiyaçlarına ve bilgisayar sistemlerinin gereklerine göre şekillenir. Yazılımlar, ekonomik ve teknolojik gelişme temposunu yakından takip ederek, hayatımızı daha da kolaylaştırmayı sürdürecektir.

Yazılım unsurları ve geliştirme süreçlerinde hangi adımlar izlenir?

Yazılım Geliştirme Aşamaları

Yazılım unsurları ve geliştirme süreçlerinde izlenen adımlar aşağıdaki gibidir:

1. Planlama

Başarılı bir yazılım geliştirme süreci için ilk yapılması gereken şey planlamadır. Planlama aşamasında, proje hedefleri ve amaçları belirlenir, yazılımın kullanıcıları ve ihtiyaçları tespit edilir ve yapılandırılması gereken işlemler sıralanır. Bu aşama, projenin temel analizini oluşturur ve sürecin yönetimi için kritik öneme sahiptir.

2. Analiz

Analiz aşamasında, yazılım projesinin gereksinimleri toplanır ve değerlendirilir. Gereksinimlerin belirlenmesi, yazılımın ne şekilde geliştirileceğine dair yön verir. Bu aşama sonunda, gereksinimlerin belirtildiği ve sıralandığı belge, ekip üyeleri ve iş ortaklarıyla paylaşılır.

3. Tasarım

Yazılımın algoritma, veri yapısı ve işlevlerinin kurgulandığı aşama tasarımdır. Tasarım sırasında, yazılımın yapısı önceden belirlenir ve modüller, sınıflar ve fonksiyonlar gibi yapılar kullanılır. Şematik ve görsel gösterimlerle sürecin görselleştirilmesi, projenin daha iyi anlaşılmasına katkı sağlar.

4. kodlama

Yazılımın algoritması ve tasarımı, aşamasında programlama dilleri kullanılarak rakamsal, sembolik ve mantıksal ifadelere dönüştürülür. Kod geliştirme işlemi, yazılım mühendisleri tarafından gerçekleştirilir ve yazılımın geçerliği ve güvenliği, temel fonksiyonların çalışması sağlanarak test edilir.

5. Test

Yazılım projelerinin önemli aşamalarından biri de testlerdir. Test sürecinde, yazılımın kullanıcı beklentilerini karşılaması ve işlevselliğinin doğrulanması amaçlanır. Yazılımın performansı, güvenliği ve farklı kullanıcı koşullarında kararlılığı analiz edilerek, hatalar ve eksiklikler belirlenir.

6. Bakım ve Desteği

Yazılımın kullanıma alındığı son aşama olan bakım ve destek sürecinde, yazılıma düzenli güncelleme ve iyileştirme sağlanır. Bu süreçte, kullanıcıların talepleri ve ihtiyaçları dikkate alınarak, yazılım üzerinde uygun optimizasyon yapılarak sürekli geliştirme hedefine ulaşılır.

Sonuç olarak, yazılım unsurlarının ve geliştirme süreçlerinin başarıyla yönetilmesi, projelerin zamanında ve hedefler doğrultusunda tamamlanmasını sağlayacaktır. Planlama, analiz, tasarım, , test ve bakım & destek adımları, sürecin düzgün ve başarılı ilerlemesinin temelidir.

Yazılım Nedir? Bilgisayar Yazılımı Nedir? | IIENSTITU