İnsanlığın eski ulaşım araçlarının başında geliyor, raylı sistemler. İlk başta maden ve yük taşımacılığıyla başlayan demiryolu serüveninin başladığı dönem, 19. yüzyılı işaret ediyor. O dönemlerdeki insanların toplu ulaşımının belki de ilk araçları olan lokomotifler, şimdinin trenleriyle eşdeğer. Klâsik anlamdaki trenlerin modern karşılıklarıysa tabii ki hızlı tren ve metrolar.
Raylı sistemlerin serüvenine baktıktan sonra, günümüzdeki demiryolu ulaşım araçlarına kısaca bir göz gezdirelim. Toplumsal hayatın vazgeçilmezlerinden olan tren, metro ve tramvay gibi raylı sistemler, eskiden beri ulaşımın başlıca çözümü olmuştu. Hâlâ daha hepsi hayatımızın merkezinde ve ulaşım sorunlarımızı çözmeye devam ediyor. İnsanların hem güvenli olması hem de ekonomik sebeplerden dolayı raylı sistemleri kullandığını söyleyebiliriz. Son yıllarda hızlı tren hatlarının ve metroların açılması da insanlara zaman yönünden kolaylık sağlıyor.
Dünya çapında raylı sistemlerin teknolojik olarak gelişmesi, bizim ülkemizi de etkiledi ve bu alanda ilerlemeler sağlanıyor. Bu gelişmelerin de etkisiyle, üniversitelerimizin bünyesinde raylı sistemler konusunda akademik eğitimler yapılıyor. Bu alanda ciddi görevleri olan işletme personellerinin de son teknoloji sistemlerini kullanması gerekiyor. Dolayısıyla da bu alanda açılan ön lisans ve lisans programlarının önemi giderek artıyor.
Bu yazımızda bir ön lisans programı olan Raylı Sistemler İşletmeciliği Bölümünü yakından tanıyacağız.
Raylı Sistemler İşletmeciliği Bölümü Nedir?
Raylı Sistemler İşletmeciliği Bölümü, demir yolu ulaşımına ait çağdaş bir eğitim amaçlayan ön lisans programıdır. 2020 itibarıyla, bu bölüm için hem devlet hem de vakıf üniversitelerinden birçoğunda farklı tercih seçenekleriyle kontenjan açılmıştır. Bu bölümü tercih etmek isteyen adayların, merkezî sınav sisteminin TYT puanıyla tercih yapması gerekiyor.
Bölümün eğitim hedefi; raylı sistemler alanında çalışacak, donanımlı ve işinde uzman teknikerler yetiştirmektir. Bu hedefle birlikte; raylı sistemler konusunda çağdaş uygulamalar ve son teknolojilerin kullanılması da, bölümün diğer bir amacıdır.
Bölümün bu yıl kontenjan açtığı üniversiteler şunlardır:
Beykoz Üniversitesi
Eskişehir Teknik Üniversitesi
Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
Muş Alparslan Üniversitesi
Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi
Amasya Üniversitesi
Bölümdeki teorik dersler ve teknikler, güncel teknolojik gelişmelere ve bilimsel araştırmalara bağlı bir şekilde yapılır. Raylı sistemlerde kullanılan bu çağdaş uygulamalar, ülkemizin bu alanda daha hızlı gelişmesini sağlayacaktır.
Raylı Sistemler İşletmeciliği bölümü mezunlarının DGS (Dikey Geçiş Sınavı) yoluyla birkaç lisans programına geçme olanakları vardır.
DGS yoluyla geçilebilecek lisans bölümleri:
Bütün bunların dışında; öğrenciler için sağlanan bazı imkânlar bulunuyor: Erasmus ve çift ana dal uygulamaları. Erasmus, bir öğrenci değişim programıdır ve yurtdışındaki üniversitelerle olan anlaşmalara göre değerlendirilebilecek bir seçenektir. Bu uygulamayla öğrenciler, alanla ilgili uluslararası çalışmaları yakından gözlemleme şansı bulabilirler.
Raylı Sistemler İşletmeciliği Bölümü İş İmkânları Nelerdir?
Raylı Sistemler İşletmeciliği bölümü mezunları için iş imkânları, kamu alanında daha yoğun olarak bulunabiliyor. Mezunlar, büyükşehir belediyelerinin raylı sistemler alanında iş yapan kuruluşlarında ve alanla ilgili özel kurumlarda da çalışabilmekteler.
Mezunların çalışabilecekleri işyerleri genellikle, Devlet Demiryolları Genel Müdürlüğü (TCDD) ve demiryolu-raylı sistemler sektöründe iş yapan diğer kurumlardır. Devlet kuruluşlarında çalışmak isteyen mezunların, atanabilmek için KPSS puanıyla tercih yapmaları gerekiyor.
Raylı Sistemler İşletmeciliği Bölümü Mezunları Ne İş Yapar?
Raylı Sistemler İşletmeciliği bölümü mezunları, raylı sistemler aracılığıyla yapılan ulaştırma işlerinin işletme kısmında yer alan nitelikli teknikerlerdir. Bölüm mezunları, hem ofis ortamında operasyon yönetimini sağlayan, hem de açık ortamda yapılması gereken işlemleri yapan kişilerdir.
Bu alandaki teknikerler; hem ulusal hem de uluslararası taşımacılık ve ulaştırma işlerinin organizasyonunu yapalar. Raylı sistem aracılığıyla yapılan, hem insan hem de yük taşıma işlerinin organizasyonu da onların işidir.
Mezunların çalıştıkları ortamlarda yaptıkları işlerden bazıları şunlardır:
Kurumdaki ulaştırma operasyonlarını idare ederler,
Ulaştırma alanındaki trafik işletme sistemlerini kullanırlar,
Taşımacılık konusundaki gerekli teknik donanımı sağlar,
Ulaştırma ve taşımacılık alanında ihtiyaç duyulan personeli sağlar,
Lojistik çalışmalarını kontrol eder ve idaresini sağlar,
Kurumun yıllık bütçesini hazırlar,
Kurumun taşımacılık ve ulaşımla ilgili tüm kontrol işlemlerini yapar,
Taşıma organizasyonlarıyla ilgili belgelerin kaydının tutulmasını sağlar,
Çevre koruma konusunda gerekli önlemleri alır,
İş faaliyetlerini iş güvenliğine uygun olarak uygular,
Kalite Yönetim Sistemi prensiplerine uygun bir şekilde iş yapar,
Meslekî gelişim konusundaki etkinlik ve eğitimlere katılır.
Raylı Sistemler İşletmeciliği Bölümü Dersleri Nelerdir?
Raylı Sistemler İşletmeciliği bölümünün ders programında, zorunlu ve teorik derslerin yoğun olduğu dikkat çekmekte. Diğer bölümlerde verilen genel teorik dersleri bu bölümde de görüyoruz. Bunun dışında temel branş derslerinin yer aldığı, aşağıdaki ders listesinden anlaşılıyor.
Bölümde; matematikten pazarlamaya, ticaret hukukundan iş güvenliğine, istatistikten tren mekaniğine kadar uzanan dersler bulunuyor. Topluma hizmet uygulamaları da seçmeli ders olarak öğrencilere sunuluyor.
Raylı Sistemler İşletmeciliği bölümünde eğitimi verilen zorunlu dersler şunlardır:
temel bilgi teknolojisi
Matematik
Genel İşletme
Raylı Sistem Bilgisi
İş Güvenliği
Genel Muhasebe
Raylı Sistem Trafiği
Tren Mekaniği
Ticaret Hukuku
Kara Ulaştırma Ekonomisi
Pazarlama
Kent İçi Raylı Ulaşım Sistemleri
Raylı Sistem İşletmeciliği
Tren ve Vagon Planlama
Demiryolu Taşımacılığı
Halkla İlişkiler
İstatistik
Teknik İngilizce
Raylı Sistem Maliyet Analizi
Bölümdeki “Topluma Hizmet Uygulamaları” dersi, seçmeli kapsamında veriliyor. Bu dersle, öğrencilerin alanda pratik kazanmaları ve iş yaşamını tanımaları olanağı sağlanıyor.
Raylı Sistemler İşletmeciliği Bölümü Taban Puanları ve Sıralama
Raylı Sistemler İşletmeciliği bölümü için, ülkemizdeki hem devlet hem de vakıf üniversiteleri bünyesinde beş tercih seçeneğiyle kontenjanlar açılmıştır. Bunlar; örgün öğretim, uzaktan öğretim, burslu, %75 indirimli ve %50 indirimli olan seçeneklerdir.
Bu bölümün 2020 yılındaki en yüksek taban puanı, vakıf üniversitesi olan İstanbul Beykoz Üniversitesinin burslu seçeneğine aittir. Kontenjanı 6 olan bu seçeneğin taban puanı 264,93027 ve başarı sıralaması da 704014 olarak açıklanmıştır.
Bölümün en düşük taban puanı da, yine aynı üniversitenin %75 indirimli seçeneğine aittir. Kontenjanı 26 olan bu seçeneğin taban puanı 190,16168 ve başarı sıralaması da 1704720’dir.
Beykoz Üniversitesinin %50 indirimli seçeneği için 8 kişilik kontenjan açılmış, ancak dolmamıştır.
