Teknolojinin gelişimi ile kullanılan cihazlarda hız ihtiyacı artmaktadır. Bu ihtiyacı karşılayabilmek için kullanılan cihazların işlem gerçekleştirme hızını arttıran bileşenlere önem verilmektedir. Bu işlemleri gerçekleştirmek için görünmeyen tarafta pek çok yardımı olan RAM ile ilgili bilgileri yazı boyunca açıklayacağız. Bu bileşenin ne olduğunu, ne işe yaradığını ve hangi amaçlarla kullanıldığını ve çeşitlerini inceleyeceğiz.
RAM, bilgisayarlar ve son yıllarda geliştirilen akıllı cep telefonları, tabletler gibi cihazlar alınacağı zaman kullanıcıların tercihlerinde önemli bir etken olmaktadır. Bunun nedeni bu bileşenin cihazlarda gerçekleştirilen işlemlerde hızı belirlemesidir. Bunu tabi ki diğer bileşenlerle ortak bir şekilde gerçekleştiriyor ancak RAM olmadan bir sistem üzerinde gerçekleştirilen işlemler çok yavaş olmaktadır. Hatta yeterli kapasitede olmadığı zamanlarda bazı uygulamaları veya oyunları çalıştırmak mümkün olmamaktadır. Bu nedenle ihtiyaca uygun cihazları tercih edebilmek için yeterli bilgiye sahip olmak ya da konu hakkında uzman kişilerden yardım almak gerekir.
RAM Nedir?
RAM İngilizce açılımı şöyledir: Random Access Memory. Türkçe olarak Rastgele Erişilebilir Bellek olarak tanımlanır. Bir sistemin kısa süreli belleği olarak görev yapar. Yeni bilgileri depolamak konusunda hızlıdır. Cihaz üzerinde gerçekleştirilen işlemlerin ve kullanılan programların bilgilerini hızlı bir şekilde depolar. Bu sayede kullanıcılar bu bilgilere çabuk ulaşarak programları çalıştırmayı sürdürürler.
RAM, veri işlenmesi ve düzenlenmesi için bilgisayarların veya diğer teknolojik cihazların ihtiyaç duyduğu tüm bilgileri geçici bir şekilde depolayan yüksek hızlı bileşendir. Bu cihazların sürekli işlemlerde, kısa süreli ihtiyaç duyacağı verileri tespit ederek depolar ve gerek duyulduğunda aşırı hızlı bir şekilde bilgileri okuyarak geri dönüş sağlar. RAM bu özelliği ile verileri kalıcı olarak depolayan flash bellek ve hard disklerden ayrılmaktadır. Eğer bu tarz bellekler yalnız başına kullanılıyor olsaydı, kullanıcıların yapacağı işlemler için gerekli bilgileri her seferinde yeniden açmaları gerekecekti. Bu yönüyle kolaylık sağlayan RAM, farklı işlemleri aynı anda gerçekleştirebilecek şekilde tasarlandığı için farklı programlara ve uygulamalara ait verileri aynı anda depolayabilmektedir.
Bir kullanıcı, cihazı üzerinden bir işlem gerçekleştirdiği sırada bu işlemlere ait bilgiler RAM tarafından depolanmaktadır. Ancak bu depolama işlemi geçici olarak gerçekleştirilmektedir. Bu özellik diğer depolama aygıtlarından ayrılan bir özelliktir. Kullanıcının gerçekleştirdiği işlemler bittikten ve kullanılan cihazın enerjisi kesildikten sonra RAM üzerindeki bilgiler temizlenmektedir. Yeni bir açılışta göreve hazır bir bileşen olarak yeniden açılmaktadır.
RAM içerisinde 0 ve 1’lerden oluşan hücreler bulunmaktadır. İşlemciden gelen talimatlar, bu hücreler üzerinde ilgili bilgiler bulunarak bileşenin kontrolcüsüne gönderilir. İşlemci talimatı koordine edilerek belirlenen adreslere yollanır. Bu adreslerdeki transistörler gereken bilgilerin okunmasını sağlar. Tüm bu yapı RAM çalışma düzenidir.
RAM Bellek Nedir?
RAM bellek, cihazlara takılan ve bileşenin depolama kapasitesini, veri okuma ve yazma hızlarını belirleyen fiziksel donanım parçasıdır. Bu donanım işlemlerden gelen bilgileri derler ve doğrudan verilerin toplanmasına izin verir. Bu bellekler yapı olarak küçük ve incedir. Verileri üzerlerinde bulunan mikroçipler yardımıyla depolarlar. Geçici olarak depolama görevi gördüğü için depolama alanları düşüktür. 4 GB, 8 GB, 16 GB gibi depolama kapasitesine sahip olan bellekler tercih edilmektedir. Kullanıcı istediği RAM belleği rastgele seçerek bilgisayarına takamamaktadır. Seçilen belleğin kullanılan diğer bileşenlerle uyumlu olması gerekir. Bu noktada en önemli bileşen anakarttır. Anakart ile uyumlu çalışmayan bellek kullanılamaz.
RAM bellek, anakart üzerindeki yuvaya yerleştirilen bir hafıza modülüne sahiptir. Bellek üzerindeki mikroçipler de bu hafıza modülü üzerinde toplanır. Bu modül anakarta bağlandığında oluşturduğu veri yolu ile işlemciye bağlanmaktadır. İşlemlerin gerçekleştirilmesi için gerekli komutlar bu veri yolu ile iletilmektedir.
Cihazlar üzerinde yoğun şekilde iş yapıldığında bileşenlerin çalışma oranları da artmaktadır. Bu nedenle sürekli ve yoğun çalışan bileşenler ısınabilmektedir. Isınma çok arttığında ise performans kaybına hatta bileşenlerin zarar görmesine yol açabilir. İstenmeyen durumların önüne geçebilmek için RAM belleklerin üzerine soğutucu fanlar eklenerek ısı optimum seviyelerde tutulmak istenir. Kullanıcıların bellek tercihi yaparken dikkat etmesi gereken önemli bir konu da soğutucudur.
RAM belleklerin depolama kapasiteleri kadar önemli olan bir başka özelliği de çalışma frekanslarıdır. Çalışma frekansı MHz kısaltması ile gösterilen Megahertz ile ifade edilir. Hertz frekansın sıklık birimidir. Belleğin MHz değeri saniyede ne kadar işlem devri gerçekleştirebildiğini gösterir. Bu nedenle RAM çalışma hızını belirlerken belleğin depolama kapasitesinin yanında çalışma frekansı değerine de mutlaka bakılmalıdır. Çalışma frekansları 2133 MHz, 2666 MHz, 3200 MHz gibi değerlerle gösterilmektedir.
RAM Çeşitleri Nelerdir?
RAM çeşitleri temel olarak ikiye ayrılmaktadır. Bu iki türü inceleyelim.
Dinamik Rastgele Erişilebilir Bellek: DRAM olarak ifade edilir. Depolanan bilgileri saklayabilmek için sürekli olarak enerjiye ihtiyacı olan belleklerdir. Üzerinde bulunan her bir DRAM hücresi bir elektrik kondansatörünün tuttuğu bir yük veya yük eksiğine sahiptir. Kondansatörün sızdırdığı enerjinin telafi edilebilmesi için hücrenin depoladığı veri, milisaniyede bir olmak üzere elektronik yük ile yenilenir. Transistörün kapı görevi yapması ile kondansatör değerinin okunabilir ve yazılabilir olup olmadığına karar verilir. Dinamik RAM bu işlemleri gerçekleştirerek çalışır.
Statik Rastgele Erişilebilir Bellek: SRAM olarak ifade edilir. Depolanan bilgileri saklamak için DRAM’de olduğu gibi sürekli olarak enerjiye ihtiyaç duyar ama onun aksine sürekli olarak yenilenmesi gerekmez. SRAM yük barındıran kondansatör değil iki ucu olan ve uçlarından biri 0 diğeri 1 olarak anahtar görevi yapan transistör sahibidir. Bir bit değerinde veriyi depolayabilmek için birden fazla transistör kullanır. Sahip olduğu çipler daha büyüktür ve DRAM’e göre daha pahalı belleklerdir. SRAM daha hızlıdır ve daha az enerji tüketir. Bu RAM çeşidinin küçük bölümü hız ve fiyat farkı nedeniyle bilgisayar işlemcilerinde önbellek görevinde kullanılmaktadır.
RAM Seçimi Nasıl Yapılmalıdır?
RAM seçimi yaparken en önemli şey teknoloji ihtiyacının belirlenmesidir. Kullanıcılar cihazları hangi amaçlarla kullanacaklarını belirlemelidir. Belirledikleri amaçlara uygun güce sahip cihazları tercih etmelidir. Kullanım amaçları belirlendikten sonra RAM seçimi aşamasında bilgisayarın diğer parçaları ile uyumluluğa dikkat edilmelidir. Daha önce de belirttiğimiz gibi seçilecek bellek mutlaka anakart ile uyumlu olmalıdır. Bu uyumluluk; soket tipi, desteklenen çalışma frekansı, desteklenen bellek tipi gibi özellikler ile belirlenir. Anakart ile uyumlu olmayan bir belleğin kullanılabilmesi mümkün değildir.
Bilgisayarda yapılacak işlemlerin hızlı gerçekleştirilebilmesi için RAM bellek üzerindeki MHz değerinin önemli olduğundan bahsettik. Kullanıcılar kendi kullandıkları programları, oynadıkları oyunları göz önünde bulundurarak bu MHz değerini belirlemelidir. Programların ve oyunların akıcı bir şekilde çalıştırılabilmesi için çalışma frekansının yüksek olması gerekir. Anakartın desteklediği en yüksek çalışma frekansı öğrenilerek buna göre seçim yapılabilir.
Frekans değeri belirlendikten sonra RAM bellek depolama kapasitesine karar verilmelidir. Burada da en önemli nokta yine kullanıcının ihtiyacıdır. Eğer birden fazla program aynı anda hızlı bir şekilde kullanılmak isteniyorsa depolama kapasitesi arttırılmalıdır. Eğer yoğun olarak kullanım gerçekleştirilmeyecekse depolama kapasitesinin ortalama değerlerde tutulması yeterli olacaktır. Kapasiteden yapılan tasarruf ile çalışma frekansı daha yüksek olan bellekler tercih edilebilir. RAM seçimi tüm bu değişkenler göz önünde bulundurularak ihtiyaca uygun yapıldığında donanım gücü açısından bir sorun yaşanması beklenmez.
