Gündelik hayatımızda sıklıkla merak edilen sorulardan biri de “Bilişim nedir?”, sorusudur. Bu oldukça doğal. Çünkü teknoloji çağının getirdiği yenilikler neticesinde bilişim çağındayız. Ve bilişim kelimesini oldukça çok kullanmaya başladık. Birçok etmenin teknolojiyle birleşerek yeni oluşumlara kavuşması bilişimle açıklanabilecek bir durumdur. Mektubun, teknoloji içerisinde dönüşüp yenilenerek mail sistemine dönüşmesi gibi. Peki, tam olarak bilişim nedir? Kısaca, bilgi ve teknolojinin bir araya gelerek ortaya çıkardığı yeni sonuçlar bilişimdir, diyebiliriz. Yani bilişimin sadece bilgisayarla bağlantılı bir döngü olarak algılanmaması gereklidir. Bilişimin en temel görevi, bizler için bilgi ile teknoloji arsında bir köprü kurmaktır. Bilişimin amaçları içinde, var olan teknolojinin insan ihtiyaçları için düzenlenip geliştirilmesi de yer almaktadır. Bilişimin genel çerçevede dört başlık altında incelenerek çeşitli anlamlar kazandığını söyleyebiliriz. Bunlar; bilgisayar yazılımı, bilgisayar donanımı, hizmetler ve bilgi toplumu şeklindedir. Bu yönler bir arada ya da ayrı olarak kullanılabilir. Bu yönlerin kullanım sayısı “bilişim nedir?”, için yapılan tanımların değişiklik göstermesindeki ana etmen olarak görülebilir.
Bilişim Ne Demek?
Bilişim nedir? O, aynı zamanda bir bilim dalı olarak da değerlendirilir. Bilgi ve hesaplamanın kolay yollar ile kurulması ve uygulanması aşamaları ile ilgilenir. En temelinde fiziğin, elektroniğin ve matematiğin mühendislik alanları yer alır. Bilişimin mantığında, bilimin kaynağı olan bilginin elektronik makineler aracılığıyla düzenli bir biçimde işlenmesi yatar. Bilişimin sistemleri, kullanılacak bilgiyi elde etme, işleme ve aktarma olanakların tümü şeklinde topluma hizmet eder. Şu an her alanda var olan teknoloji içerisinde bilişimin yöntemleri kullanılmaktadır, diyebiliriz. Çünkü bilişimin yöntemi, teknoloji ve bilgi sistemlerine toplu yaklaşım yöntemidir. Toplum yararı için bilginin dönüşüp değiştirilmesini sağlar. Tekniklerinin daha iyi anlaşılmasını ve hayata entegre edilmesinde etkilidir.
Bilişimin sayesinde insanların paylaşmayı öğrendiğini de söylemek mümkün. Çünkü bilişimle bilgi paylaşımında büyük bir artış yaşanmıştır. Bilişimin en önemli taraflarından biri de toplum olarak kabul edilmektedir. Toplum bilgisayar ve bilgi sistemleri sayesinde aradığı bilgiye daha kolay ulaşabilir hale gelmiştir. Bir paylaşım ağı olan internet bunun altındaki en önemli etken sayılmaktadır. Bilişim teknolojileri sayesinde bilgi daha kolay ve hızlı şekilde paylaşılabilen ve ulaşılabilen haline gelmiştir. Bilişimin amacı, bilgisayar ve bilgisayar yazılımlarının insanların ihtiyaçlarına göre düzenlenmesi için çalışmaktır. Günümüz koşullarında devletler, ileri seviyelerde olabilmek için bilim ve teknoloji sistemlerini odaklarına almaktadır.
Bilişimin Tarihi
Bilgi teknolojileri yaklaşık olarak 1960’lı yıllarda kendini göstermeye başlamıştır. “Bilişim nedir?”, sorusu başlangıçta veri işleme şeklinde basit ve net bir cevaba karşılık etmekteydi. Ardından yaşanan teknolojik gelişmeler neticesinde bilişimin kendi de farklı tanımlamaları karşılayan ayrıntılı bir yapı kazandı. Veri işleme dönemi, ağ yapısının keşfiyle veri paylaşımı ile birleşti. Geniş alan ağları (WAN) ve bölgesel alan ağları (LAN) bilişimin yayılma sürecinde etkili olmuştur. Geçmişe göz atacak olursak bilişimin başlama ve gelişme süreci hakkında genel gelişmeleri yakalayabiliriz.
Alman bilgisayar bilimcisi Karl Steinbuch, 1956 yılında bir gazetede yayınlanan makalesinde ilk kez, bilişim kelimesini kullandı.
1960 yılında Fransa’da nitelikli bilgisayar uygulamaları başladı ve 1962 yılında Philippe Dreyfus tarafından İnformatique yani bilişim kelimesi kullanıldı.
Yaklaşık olarak 1970 ve sonrasında bilişimle ilgili resmi eğitim kurumları oluşumu başladı.
1980 yıllarında dijital gelişim süreciyle bilişimin dünyası da yeni bir canlanma yakaladı. Artık yeni dönemde metin, ses ve görüntü bilgisayar ortamında işlenebiliyordu.
Bilişim kelimesi, bilmek fiilinin türevi bilişmek fiilinden türemiştir, bu kelimeyi Türkçeye kazandıran Aydın Köksal’dır. Ayrıca bilgisayar kelimesinin de isim babasıdır. Aydın Köksal, Türkiye Bilişim Derneği onursal başkanıdır. Elektronik, bilgisayar ve yazılım mühendisi olmasının yanında ayrıca dil bilimcidir. Köksal, yaklaşık olarak 2500 bilişimle ilgili terimi de Türkçeye kazandırmıştır.
Bilişim Teknolojileri Nedir?
Bilişim teknolojileri, diğer adıyla bilgi teknolojileridir. Bilgi teknolojileri, bilginin pratik yollardan işlenmesini sağlar. Faydalı hizmetlere dönüştürülerek insanlara kolaylık sağlamayı amaçlar. Kamu kurum ve kuruluşlarında bilgi teknolojilerine yapılan yatırımlar her geçen gün artış gösterir. Bunun nedeni; bilgi teknolojilerinin iş ortamında verimlilik yaratmasıdır. Çünkü bilgi teknolojileri sayesinde ürün ve hizmet geliştirme aşamaları insan odaklı hale gelir. Bazı ölçümler yapılarak müşteri memnuniyeti konusundaki dair analizlere kolayca ulaşılır. Bu analizler sonucu yanlış olan uygulamalarda iyileştirmeler yapılır. Elbette bu çalışmaların sonucu verimliliktir. Bu verimlilik iş yerlerine rekabet gücü kazandırır. Bilgi teknolojilerinden yeteri kadar faydalanmayan kuruluşlar hatta ülkeler istedikleri ekonomiye ulaşmakta büyük zorluklar yaşayabilir. Burada önemli olan bir husus daha vardır. Bilgi teknolojilerinin ülkeler tarafından sadece kullanılıp tüketilmesi değil üretilmesi de ekonomide büyük başarılar getirecektir.
Bilgi teknolojileri birçok alana yerleştirilmiş durumdadır. Eğitim dünyasına teknolojinin yerleştirilmesi yine bilgi teknolojileri ile sağlanmıştır. Klasik eğitim sistemini çok geride bıraktıran bilişimin gücü sayesinde tüm branşlarda bilgisayar ve teknoloji kullanımı yaygınlaşmıştır. Bilgi teknolojileri, eğitim kurumlarında sadece bilgisayar derslerinin değil tüm branşların teknoloji ile birleştirilmesini hedefler. Bilişimle birlikte eğitim kurumlarında devreye giren teknoloji; çocukların ilgisini çekerek daha kalıcı öğrenmelere yol açar. Özellikle bireysel farklılıkları destekleyen öğrenmelere yardımcı olur.
Aynı şekilde sağlık kuruluşlarında online randevu sistemlerine geçilmesi, sıra numarası veren bilgisayar destekli makineler de bilişimin bir sonucudur. Yani bilgi teknolojileri, var olan uygulamaları ve bilgisayar sistemlerini birleştirip düzenleyerek hayatı kolaylaştırıcı sonuçlar üretmiştir. E-devlet uygulaması gibi kurumsal uygulamalar içinde bilişimin etkisi olduğu söylenebilir. Çünkü var olan düzen ve teknoloji birleşip düzenlenerek topluma fayda sağlayıcı uygulamalar ortaya çıkarılmıştır. Bilgi elde etmeyi ve bilgiyi işleme kabiliyeti kazanmayı sağlayan bilgi teknolojileri hayatımızın neredeyse her yerine yayılmış durumdadır.
Bilişim Suçu Nedir?
Bilişim denince akla gelen bir diğer konu da elbette bilişim suçlarıdır. Çünkü son zamanlarda sıklıkla duyduğumuz ifadeler arasında yer almaktadır. Var olan yenilikler iyiye kullanıldığında insan hayatını kolaylaştırıp fayda sağlamaktadır. Kötüye kullanılan yenilikler ise yeni suçlara zemin hazırlanmaktadır. Diğer adıyla; bilgisayar suçları, şeklinde de bilinmektedir. Bilgisayar ve ağ kullanılarak bilginin işlemi ve aktarımı sırasında gerçekleştirilen suçlar bilgisayar suçu olarak adlandırılmaktadır. Örneğin; bir kişinin onay almadan başka birinin elektronik ortamındaki bilgilerine ulaşması ve kullanması bilgisayar suçudur. Burada yapılan suç, yasa dışı bilgi erişimi şeklinde tanımlanabilir. Bu suçlar, sadece kişilerin bilgilerinin çalınmasından ibaret değildir. Uluslararası bilişimle ilgili suçlar da mevcuttur. Bunlar devletlerin gizli bilgilerinin çalınması şeklinde açıklanabilir. Bilişimle ilgili suçlar, devletlerin mücadele ettiği ve her geçen gün daha çok önemsediği konular arasındadır.
Başlıca bilgisayar suçları;
Telif hakkı ihlalleri
Gizli dosyalara yasa dışı erişim,
E-mail ya da banka hesaplarının şifrelerini kırma,
Özel hayat gizliliği ihlali,
Yasak bilgi ve görüntülerin bilgisayar ortamında bulundurulması
Bilişim sistemleri ile hukuka aykırı yarar sağlama
Verilerin yok edilmesi şeklinde uzayan bir listedir.
Tüm bunların yanı sıra bilgisayar sistemleri aracılığıyla başkalarına yapılan tehdit, hakaret gibi söylemler de bilişim suçları kapsamında değerlendirilmektedir. Ve çeşitli yaptırımlara tabii tutulmaktadır. Bu tarz suçları işleyenlere siber suçlular da denilmektedir. Bilgi ve teknolojiyi kullanırken kendi bilgilerimizi de siber suçlulardan nasıl koruyacağımız hakkında bilgi sahibi olmamız, günümüzde önemli bir gerekliliktir. Dünya bu konuya büyük ağırlık verirken sizce siber suçlara yaptırım konusunda ülke olarak hangi noktadayız? Fikirlerinizi yorum kısmından ekleyebilirsiniz.
