Mülakat Tavsiyeleri

Mülakatta Sorulmaması Gereken Sorular

Murat Beyler
Güncellendi:
7 dk okuma
Gözlüklü ve siyah ceketli bir kadın elinde tuttuğu kitaba dikkatle bakıyor. Saçlarını arkaya toplamış ve beyaz zeminli mavi bir yüzeyin önünde oturuyor. Gözleri elinde açık duran kitaba odaklanmış, muhtemelen okuduğu hikayeye dalmış durumda. Taktığı gözlükler resme sofistike bir hava katıyor ve yüz ifadesi konsantre olmuş gibi. Kendi dünyasında, bu anı yakalayan kameranın farkında değil gibi görünüyor.
Soru KonusuNeden Sorulmaması GerektiğiOlabilecek Sonuçları
YaşRencide edici olabilir ve çocuk işçiliğine yeltenim olarak algılanabilir.İş başvurusu sürecinde ayrımcılık iddiası
Tutuklanma KaydıBaşvuranın geçmişi ile ilgili ön yargıya yol açabilir. Ayrıca birçok ülkede yasaktır.İhlal nedeniyle yasal işlemler
Başvurulan iş yerindeki çalışanlarla arkadaşlık durumuBu durumun işe uygunlukla ilgisi yoktur ve olumsuz bir etki yaratabilir.İş verimliliğinin düşmesi
İflas ve kredi sorunlarıBu durumun işe uygunlukla ilgisi yoktur ve bazı yerlerde yasaktır.İş kanunlarına uyumsuzluk
VatandaşlıkAyrımcılık olarak yorumlanabilir ve bazı yerlerde yasaktır.Ayrımcılık iddiaları ve yasal sorunlar
Engellilik DurumuMülakat sırasında engelliliğin işlevsellikle ilgili gerekçeler dışında sorulması kabul edilebilir değildir.İşe alım sürecinde ayrımcılık iddiaları
Sürücü belgesiİlgili iş pozisyonu için gerekli değilse, gereksiz ve potansiyel olarak ayrımcıdır.İş başvurusu sürecinde ayrımcılık iddiası
Acil durum iletişim bilgisiBaşvuru sırasında gereksiz ve işe uygunlukla alakasız bir bilgidir.Gizlilik ihlalleri
Yabancı dil becerileri ve aksanAyrımcılık olarak algılanabilir, işten bağımsız yabancı dil becerisini sormamalısınız.Dil ayrımcılığı iddiası ve kanunen suç
Evlilik durumu-isim değişikliği-eş-çocuk durumuBu özel bilgiler işle ilgisi olmayabilir ve ayrımcılık olarak algılanabilir.Kişisel alanın ihlali ve ayrımcılık iddiaları
10 satır ve 3 sütunlu tablo
Tüm sütunları görmek için yatay kaydırın →

Hukuki bir düzlemde ve kurallara uygun bir mülakata tabi tutulduğunuzdan emin olmak için mülakatta sorulmaması gereken sorular, bazı başlıklar ve nedenleri:

Mülakatta Sorulmaması Gereken Sorular Neler?

Yaş.

İş kanununa göre bir çocuk işçiyi işe alamazsınız. Bir çocuk işçi ihlali olabilme ihtimaline olabileceğine dair şüpheleriniz varsa bunu sormalısınız. Eğer böyle bir şüphe hiç oluşmamışsa rencide edici bir soru olabilir. Eğer kafanızda yeterli şüphe varsa, bu durumda kişinin yaşının çalışmak için yeterli olduğunu öğrenmek üzere kanıt isteyebilirsiniz. Mülakatta sorulmaması gereken sorular dediğimizde aklımıza öncelikle aday kaç yaşında diye şüpheye düşmemelisiniz. Bu çok aykırı bir durumdur.

Tutuklanma Kaydı.

Bence sormayın. Zaten resmi kayıtlarda mevcut. Ayrıca bu soru bazı ülkelerde yasak olabiliyor. Mülakatta sorulmaması gereken sorular değil, tamamen kanun ile yasaklanmış bir soru olabiliyor. Belki suç oranı yüksek ülkelerde bu sorulamayabilir. Eğer öyle bir durum varsa ve adayın tutukluluk kaydından dolayı işe alınmadığını yazmak için tamamen pozisyonla alakalı bir gerekçeniz olması gerekir.



Başvurulan iş yerindeki çalışanlarla arkadaşlığının olup olmadığı.

Bu bilgi başvuran kişinin belirli bir işte başarı gösterebilme yeteneği ile alakasızdır. O işyerinde çalışanların arkadaşları veya yakınlarının işe alımını teşvik etme veya yasaklamaya çalışmak, çalışanların üzerinde olumsuz bir etki yaratabilir.

İflas ve kredi sorunları.

Türkiye'de böyle bir yasa yok ama Amerika'da bir şirkette çalışacaksanız Federal İflas Yasası gereğince bunun temel alınarak ayrım yapılması illegal bir durumdur. Bu yüzden hiçbir zaman iflas durumunu sormayın. Bütün kredi soruları Adil Kredi Raporlama Yasasına uymalıdır.

Ülkemizde de böyle bir soru sormanın işe alımla çok alakası olduğunu düşünmüyorum. Hepimiz para kazanmak için iş arıyoruz ve para kazanmak için çalışıyoruz.

Vatandaşlık.

Amerika'da ilgili bir yasa veya yönetmelik olmadıkça başvuran adaylara ABD vatandaşı olup olmadıklarını soramazsınız. Çünkü bu Göçmen Reformu ve Kontrol Yasası gereğince ayrımcılık sayılıyor. Adaylara Birleşik Devletler ‘de çalışıp çalışamayacaklarını sormaya yetkiniz var. Bundan ötesi yok. Keşke tüm ülkeleri kapsayan bir uygulama olsa.



Engellilik Hali Neden Sorulmamalı?

Engellinin engeli veya fark edilen engelliliği hakkında sorular sorması çirkin ve kabadır. Aday zaten resmi evraklarını ve engellilik durumunu size yazılı olarak bildirecektir.  İşe odaklanmak kritiktir, engelliliğe değil. Onlara güvenli bir şekilde işin temek işlevlerini yerine getirebilecek kapasiteye sahip olup olmadıklarını sorabilirsiniz. Mülakatta sorulmaması gereken sorular için aslında bunu ilk sıraya koymak gerekirdi.

Sürücü belgesi.

İş gerektirmediği sürece sormaktan kaçının çünkü istatistik olarak bu engelli olan bireyleri baştan elemenize sebep olabilir. Ofis çalışanına ehliyetin var mı demek gerçekten saçma.

Acil durum iletişim bilgisi.

Başvuru sırasında gerçekten gereksizdir ve hiç anlayamadığım bir sorudur. Yer altında çalışmadığınız sürece acil durum için telefon vermenin gerekçesi nedir?

Yabancı dil becerileri.

Türkçe ye hakimiyeti ve aksanı ile ilgili sadece iş için gerekli ise sorun yoksa ırk ayrımcılığı olarak algılanabilir.

Kilo-boy-fiziksel yetenekler.

Ayrımcı olabilir. İşin gerektirdiğine odaklanmak önemlidir, kişinin fiziksel karakterlerine değil.

Evlilik durumu-isim değişikliği-eş-çocuk.

Bunlarla alakalı herhangi bir soru özellikle kadına karşı ise ayrımcılık olarak algılanabilir. Hiçbirinin işle bir ilgisi yok.

Irk, renk, din, cinsiyet ve ırk.

Anayasamız bu bilgileri ortaya çıkarabilecek sorular sormayı yasaklar; reddedilen adaylar bu sorulardan herhangi biri başvuru sürecinde yer aldıysa ayrımcılıktan dolayı dava açabilir.

Sendika üyeliği.

Bu eğer aday sendika üyeliği yüzünden işe alınmadığını iddia ederse İş kanunu hükümlerince başınız büyük belaya girebilir.

Eski asker/ askeri kayıtlar.

Ordu ile ilgili kişinin geçmişine dair genel sorular sadece eğer iş gereği ise veya işle ilgili nedenler var ise sorulabilir.

Hafta sonu çalışması/vardiya değişikliği.

İş için gerekmedikçe aday hafta sonu çalışıp çalışamayacağını belirtmemeli. 

Sıkça Sorulan Sorular

Mülakatta yapılan hatalar nelerdir?

Mülakat Başarısızlığının Nedenleri

Öncelikle mülakatta başarılı olamamanın birçok nedeni vardır. Bu nedenlerin başında dil kullanımı ve beden dili gelir. İyi bir dil kullanımı ve beden dili, işverene güven verir ve mülakat sürecinde olumlu bir izlenim bırakır.

Dil Kullanımı ve Beden Dili

Adaylar, mülakatta kendini ifade etmekte zorlanabilir ve işverenin sorularına doğru yanıtlar veremeyebilir. Beden dili ise, sözel olmayan iletişim şeklidir ve adayın güvenli, rahat ve açık fikirli olduğunu gösterir. Adayın oturuşu, el hareketleri ve göz teması, beden dilinin önemli unsurlarıdır.

Hazırlıksızlık ve Özgeçmiş Konusundaki Bilgisizlik

Mülakata yeterince hazırlanmamak ve özgeçmiş üzerindeki bilgilerle ilgili yetersizlikler, başarısızlıkla sonuçlanabilecek önemli hatalardır. Adayın, özgeçmişinde yer alan deneyimler, eğitimler ve başarılar hakkında detaylı bilgi vermesi beklenir. Bu nedenle, özgeçmiş üzerinde detaylı bir şekilde çalışmak ve mülakat öncesi hazırlık yapmak önemlidir.

Dikkat Dağıtıcı Faktörler ve Stres

Mülakat sırasında cep telefonu ve diğer dikkat dağıtıcı unsurlardan kaçınmak önemlidir. Ayrıca, adayların stresle başa çıkma yöntemleri kullanarak rahatlaması ve odaklanması da faydalıdır. Stres, iletişim becerilerini olumsuz etkileyebilir ve başarısızlıkla sonuçlanabilecek hatalara yol açabilir.

Uygun Olmayan Giyim

İş mülakatlarında ilk izlenimin önemli olduğu düşünüldüğünde, adayların uygun ve profesyonel bir şekilde giyinmesi gereklidir. Aşırı gösterişli ya da salaş giyim, adayın işe uygun olmadığı algısını yaratabilir.

Sonuç olarak, mülakatta yapılan hataları önlemek için dil kullanımına, beden diline dikkat etmek, hazırlıklı olmak, dikkati dağıtan unsurlardan kaçınmak ve uygun giyinmek gereklidir. Bu hataları önleyerek mülakat sürecinde başarılı olma şansı arttırılabilir.

Mülakatta ne tür sorular sorulur?

Mülakat Sorularının Türleri

Bir mülakatta, işveren adayın becerilerini, deneyimlerini ve uyumunu değerlendirmek için genellikle farklı amaçlarla çeşitli sorular sorar. Mülakatta sorulabilecek soruların başlıca türleri şunlardır:

Davranış temelli sorular: Bu tür sorular, adayın geçmiş deneyimlerine ve yaşadığı durumlara dayalı olarak, belirli bir durumda nasıl davrandığını öğrenmeye yöneliktir. Örnek olarak, 'en zorlu projeyle nasıl başa çıktınız?' sorusu verilebilir.

Yeterlilik soruları: İşveren, adayın işin gereksinimlerini karşılayabilecek bilgi ve becerilere sahip olup olmadığını ölçmek için bu tür soruları sorar. Özellikle mesleki bilgi ve teknik becerileri incelemeye odaklanır.

Motivasyon soruları: Bu tür sorular, adayın işe ve şirkete olan ilgisinin boyutunu ve istekliliğini değerlendirmeye yöneliktir. Örnek olarak, 'bu pozisyon için başvuru yapma motivasyonunuz neydi?' şeklinde bir soru sorulabilir.

Kişilik soruları: İşveren, adayın karakter özelliklerini ve şirket kültürüne uyum sağlayıp sağlayamayacağını değerlendirmek için kişilikle ilgili sorular sorar. 'Zor bir durumda nasıl tepki verirsiniz?' gibi sorularla, adayın kişiliği hakkında bilgi edinmeye çalışır.

Sorun çözme soruları: Bu tür sorular, adayın karşılaştığı problemlere nasıl yaklaştığını ve çözüm üretebilme yeteneğini ölçmek için sorulur. Adaydan, belirli bir senaryoya dayalı olarak sorunları nasıl çözeceğini açıklaması istenir.

açık uçlu sorular: İşveren, bu tür soruları kullanarak, adayın düşüncelerini ve fikirlerini öğrenir. 'gelecekte kendinizi nerede görüyorsunuz?' veya 'en büyük başarınız nedir?' gibi sorular bu kategoriye girer.

Sonuç olarak, bir mülakatta, işveren çeşitli türlerde sorular sorarak, adayın işe uygunluğunu değerlendirmeye çalışır. Adayların bu tür sorulara hazırlıklı olması ve İçten yanıtlar vermesi, mülakatın başarılı geçmesinde önemli rol oynar.

Mülakatta aday ne sormalı?

Adayın Sormalı Olduğu Sorular

Adayın İş Tanımı Üzerinden Soruları

Mülakatta aday, başvurduğu işin detayları ile ilgili bilgi toplamaya çalışmalıdır. Bu bağlamda aday, işin temel sorumluluklarını, yetkinliklerini ve beklentilerini sormalıdır. İşe uyum sağlamaya yardımcı olabilecek teknik ve pratik bilgiler talep edilmelidir.

Kurumsal Kültürle İlgili Sorular

Aday, gelecekteki işyerinde mutlu ve verimli bir çalışma ortamı sağlamak için, mülakatta şirketin kurumsal kültürü hakkında sorular sormalıdır. Kurumun değerleri, iş prensipleri ve yönetim felsefesi hakkında bilgi edinmeye çalışarak uyum sürecine katkıda bulunulabilir.

Gelişim Olanakları Hakkında Sorular

Kariyer hedeflerine ulaşmak için, adayın mülakatta gelişim ve ilerleme imkanlarını öğrenmesi önemlidir. Şirket içinde sunulan eğitim programları, sertifikasyon imkanları ve terfi politikaları hakkında sorular yönelterek, uzun vadeli hedefler konusunda netlik kazanılabilir.

İş Ortamı ve Çalışma Koşulları

Aday, işyerinde sağlıklı ve motivasyon düzeyi yüksek bir çalışma ortamı yaratmak amacıyla çalışma koşullarını öğrenmelidir. Bu kapsamda; iş saatleri, esnek çalışma politikaları, merkezi ve şube ofis imkanları ile olanakları hakkında bilgi talep etmek doğru bir yaklaşım olacaktır.

Süreçle İlgili Bilgilendirme

Mülakata katılan aday, iş başvuru sürecinin devamı hakkında yı ihmal etmemelidir. Neyin ne zaman gerçekleşeceği, adım adım sürecin izahını talep etmek, adayın süreç içerisinde daha rahat hareket etmesine olanak tanır. Özetle, başarılı bir mülakat deneyimi için adayın tüm bu konular üzerinden lı ve mümkün olduğunca detaylı bilgi toplamaya çalışmalıdır. Bu anlayış sayesinde aday, hem başvurduğu işe uyum sağlama konusunda hem de kariyer planlarını daha doğru bir şekilde şekillendirebilme imkanına kavuşacaktır.