Özgüven kişinin kendi değeri hakkındaki sübjektif değerlendirmesi, yani kendi özelliklerinin olumlu veya olumsuz olduğuna dair yorumudur. Hayatta karşılaştığımız zorluklarla başa çıkabilmek, hedeflerimize ulaşmak ve sağlıklı ilişkiler kurabilmek için özgüven büyük bir *önem taşır*. Peki, özgüvenimizi nasıl geliştirebiliriz?
Özgüven Nedir ve Neden Önemlidir?
Özgüven, kendi değerliliğimizi, yeterliliğimizi ve yeteneklerimizi bilme halidir; yani bir nevi öz farkındalık durumudur. Kendimize olan inancımız ne kadar güçlü olursa, hayatın getirdiği engelleri aşmak da o kadar kolaylaşır. Örneğin, bir akrabamın yaşadığı bir durumu paylaşmak istiyorum:
Lise yıllarında kuzenim, sınıfta çok sessiz bir öğrenciydi. Bir gün öğretmen sınıfa bir soru sordu. Kuzenim cevabı biliyordu ama "Ya yanlış cevap verirsem?" diye düşünerek elini kaldırmadı. Başka bir öğrenci cevapladı ve öğretmenden övgü aldı. O an anladı ki, kendine güvenmediği için fırsatları kaçırıyordu.
Özgüven Geliştirme Yolları
Özgüven geliştirmek uzun bir süreçtir ancak imkânsız değildir. İşte özgüven geliştirme yolları:
Kendini Tanı ve Sev
Aynaya bak! İlk önce kendini tanımalısın.
Özünü ne kadar tanıyorsun?
Neler yapabilirsin?
Kapasiteni biliyor musun?
Düşüncelerine önem veriyor musun?
Bu soruların cevaplarını bulduğunda bir adım daha atmış olacaksın. Benliğini sev ve saygı duy. Güçlü ve zayıf yönlerinin farkına varıp bu özelliklerini olduğu gibi kabul etmelisin.
Bir dönem ben de kendimi tanımak için günlük tutmaya başladım. Duygularımı, düşüncelerimi ve hedeflerimi yazıya döktükçe kendimi daha iyi anladığımı fark ettim.
Konfor Alanından Çık
Konfor balonunu patlat! Dışarı çık, gez, dolaş, etkinliklere katıl, yeni arkadaşlıklar edin. Kendi tarzının dışında kitaplar oku veya film/dizi izle. Üniversiteye başladığımda hiç ilgi duymadığım bir dans kulübüne katıldım. İlk başta çekingen olsam da, zamanla yeni deneyimlerin beni nasıl değiştirdiğini gördüm.
Yeni Planlar Yap
Hedef belirleyerek işe başlayabilirsin. Çünkü eğer hedefin yoksa nereye gideceğini bilemezsin. O hedefe küçük adımlar at ve yapmaya başla. Güne plan yaparak başlayabilirsin.
1- Günlük hedefler belirle.
2- Haftalık planlar yap.
3- Uzun vadeli amaçlarını yaz.
Örneğin, İngilizce öğrenmek istiyorsan her gün 10 kelime ezberlemeye karar vererek harekete geçebilirsin. Çaba harcamadan istediğine ulaşamazsın. Ne kadar istersen o kadar alırsın.
Olumlu Düşün ve Kişisel Motivasyonunu Yüksek Tut
Her zaman "Yapamam", "İnanmıyorum", "Zamanım yok", "Korkuyorum" yerine "Yapabilirim", "İnanıyorum", "Zaman yaratacağım", "Kendime güveniyorum" sözlerini kullan. Pozitif hayata tutunan insanlarla beraber olmalısın. Başkalarının olumsuz fikirlerinden etkilenmeye izin vermemelisin.
Bir arkadaşım sürekli "Sen yaparsın, inanıyorum" diyerek beni motive ederdi. Onun bu tutumu sayesinde kendi potansiyelime inanmaya başladım.
Başarılarını Kutla
Yapabildiğini gördüğünde ise işte ormanın kralı sensin! Bu hoşuna gidecek ve özgüven kendiliğinden gelecek. Başarılarını küçük bile olsa not al ve kendinle gurur duy. Değişime açık ol! Descartes’in dediği gibi "Değişmeyen tek şey değişimin kendisidir".
Sağlıklı İlişkiler Kur
Kendisine ve çevresine değer veren insanlarla etkileşimde olmak, hayatına olumlu bir yön çizecek. Çünkü çevrenizdeki insanların kalitesi sizin yaşam kalitenizi etkiliyor. Sürekli eleştiren ve başkalarını suçlayan kişilerin özgüveni düşüktür. Uzak dur!
Geçmişte, sürekli beni aşağı çeken insanlarla vakit geçirirdim. Sonra fark ettim ki, onlardan uzaklaştıkça kendimi daha iyi hissetmeye başladım.
Hatalarından Ders Al
Çakıl taşlarına takılma! Bir kafeye sahiptin ve batırdın. İyi ki batırdın, aferin sana. Artık bir kafe kurarken ve işletirken neler yapıp yapmaman gerektiğini biliyorsun.
Deneyimlerini değerlendir.
Hatalarını kabul et.
Geleceğe daha sağlam adımlarla ilerle.
Canım tecrübelerim deyip onları çantanda daima taşı. Böylelikle geleceğini sağlam adımlarla kurabilirsin. Sınırlarını zorlamaktan çekinme.
Pes Etme
Büyük hayaller kur! Alibaba Group'un kurucusu Jack Ma, önceleri okulda başarısız oldu. 30 kere iş başvurusu kabul edilmedi. Harvard Üniversitesi'nden 10 kere reddedildi. İlk yılında hiç para kazanamadı. Şimdi ise dünyanın en zengin insanlarından biri ve 36,4 milyar dolar değeri var. Bazen ara verebilirsin ama asla pes etme.
Özgüveni Besleyen Alışkanlıklar
Sağlıklı Yaşam Tarzı Benimse
Düzenli egzersiz yap.
Dengeli beslen.
Yeterli uyku al.
Sağlıklı bir beden, sağlıklı bir zihni getirir. Kendine iyi baktığında, kendini daha değerli hissedersin.
Bağımlılıklardan Kurtul
Bağımlılıklardan, kaçışlardan kurtul. Tembellik edip, mızmızlanma. "Nasılsınız, işler nasıl gidiyor?" diye sorduklarında "Yuvarlanıp gidiyoruz işte" yerine "Teşekkür ederim, durumlar iyi, daha da iyi olacak" şeklinde cevap vermen motivasyonunu yüksek tutacaktır ve tabii özgüvenini de.
Onay Bekleme
Onay almayın. Harekete geçmek için kimsenin onayını almaya ihtiyacın yok. Çünkü bu hayat sadece senin! Ne zaman başkasının lafını dinleyip pişman olmadın ki sanki? Göğsünü gere gere "Hayır" diyebilmeli insan. Cemil Meriç'in dediği gibi "Hayır diyebilmek bir fazilettir".
Sonuç: Özgüven Yolculuğu Sürekli Bir Süreçtir
Sonuç olarak, sen farklı ve teksin. Dünyadaki varlığın çok değerli. Kendine duyduğun özsaygı en kıymetli mücevherindir. Onu çekmecede saklamak yerine boynuna takıp gururla gezebilirsin.
Unutma ki özgüven kazanma teknikleri ve özsaygı yükseltme yolları sürekli uygulanması gereken adımlardır. Kişisel gelişim adımları atarak ve olumlu düşünme yöntemlerini benimseyerek, özgüvenini artırabilirsin.
Referanslar
Adler, A. (2017). İnsanı Tanıma Sanatı. İstanbul: Say Yayınları.
Jung, C. G. (2018). Ben ve Bilinçdışı. İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
Meriç, C. (2016). Jurnal. İstanbul: İletişim Yayınları.
Descartes, R. (2019). Felsefenin İlkeleri. Ankara: BilgeSu Yayıncılık.
Kendine inan ve özgüvenini her gün besle!
