Yeni mezun olduğum günleri hatırlıyorum da, adeta dün gibi geliyor. Elimde diplomam, gözlerimde geleceğin hayalleri... Ama bir yandan da içimde bir tedirginlik, bir belirsizlik vardı. "Şimdi ne yapacağım?" sorusu zihnimin bir köşesinde sürekli dönüp duruyordu. Üniversite boyunca birçok teori öğrenmiştim ama iş hayatı bambaşka bir dünyaydı. Bu süreçte doğru adımları atmak, geleceğimi şekillendirmek istiyordum.
Bu nedenle, yeni mezunlar için kariyer planlama ipuçları ararken, Greyder İnsan Kaynakları Yöneticisi Sevilay Turna ile tanışma fırsatı buldum. Onun deneyimleri, tavsiyeleri ve samimi yaklaşımı, kariyer yolculuğumda bana ışık tuttu diyebilirim.
Sevilay Turna Kimdir?
"1990 İstanbul doğumluyum," diye başlıyor sözlerine Sevilay Hanım. "Sakarya Üniversitesi İnsan Kaynakları Yönetimi mezunuyum. Son sınıfta Erasmus programıyla İngiltere'ye gittim. Bu deneyim benim ufkumu genişletti, farklı kültürleri tanıma fırsatı buldum. Döndükten sonra staj yaparken çalışmaya başladım. Şu anda kurumumda insan kaynakları yöneticisiyim. İK bölümünün başındayım diyebilirim. Bordro, işe alım, eğitim ve kariyer gibi süreçlerden sorumluyum."
Onun hikayesi bana ilham verdi. Özellikle yurtdışı deneyiminin kariyerine nasıl katkı sağladığını anlatırken, benim de böyle bir fırsat yakalamak istememe neden oldu.
Yeni Mezunlar İçin Meslek Seçimi Önerileri
Sevilay Hanım, meslek seçiminin ne kadar kritik bir karar olduğunu vurguluyor. "Bazı bölümleri okuduktan sonra direkt mesleği yapıyorsunuz," diyor. "Bazı bölümler ise spesifik alanlar, insan kaynakları, işletme gibi. Bölümlerin direkt karşılığı olmayabiliyor. Özel sektörde de kamuda da çalışabiliyorsunuz. Burada önemli olan birey olarak kendimi tanıyor muyum, yeteneklerimin farkında mıyım ve ne yapmak istiyorum? Kişilerin kendilerini tanıyıp ona göre meslek seçmesi gerekiyor."
Kendi hayatımdan örnek vermem gerekirse, üniversitede mühendislik okurken aslında insanlarla iletişim kurmayı, organizasyonlar yapmayı ne kadar sevdiğimi fark ettim. Bu nedenle kariyerimi farklı bir yöne çevirmeye karar verdim.
Şu soruları kendinize sorun:
Nerede çalışmak istiyorum? Özel sektör mü kamu sektörü mü?
Hangi alanda olmalıyım? Teknoloji, sağlık, finans, eğitim...
Bu işler bana uygun mu? Kişilik özelliklerimle örtüşüyor mu?
"LinkedIn üzerinden ilanları inceleyin," tavsiyesinde bulunuyor Sevilay Hanım. "İş tanımı ve detayları var. Oradan faydalanabilirsiniz. Kariyer platformlarından araştırma yaparak kişiliğinize uygun mesleği bulabilirsiniz."
Güçlü ve Zayıf Yönlerinizin Farkında Olun
"Kişinin kendini ne kadar tanıdığı ortaya çıkıyor," diyor Sevilay Hanım, 'Güçlü ve zayıf yönleriniz nelerdir?' sorusunun önemini vurgulayarak. "Bu işi neden yaptım ya da neden yapamadım kısmını görebilmek için gerekli. Kişilik envanterlerinden birini yapabilirler. Ailenize, arkadaşlarınıza, yakınınıza sorabilirsiniz. Yeteneklerim nedir? Planlı programlı mıyım? Liderlik özelliklerim nasıl? Problem çözebiliyor muyum? İletişimim nasıl?"
Hatırlıyorum da, bir keresinde yakın bir arkadaşıma güçlü ve zayıf yönlerimi sormuştum. Bana dürüstçe verdiği cevaplar sayesinde kendimi daha iyi tanıma fırsatı buldum. Mesela detaylara çok önem verdiğimi ama bazen büyük resmi kaçırdığımı fark ettim.
Kariyer Planlamasında Gençleri Neler Zorlayabilir?
"Cinsiyetçi yaklaşım artık kalkmaya başladı," diyor Sevilay Hanım. "Çocuk bakmak kadın işi değil, erkek de yapabilir. Her şey eşit şekilde üstleniliyor artık. Kadın erkekte daha fazla para kazanabilir. Ayakkabı sektöründe erkek mağaza müdürleri ön planda olur ama kadın mağaza müdürleri de bir o kadar iyiler."
Bu sözleri duyduğumda, iş hayatındaki değişimleri ve fırsat eşitliğinin artmasını memnuniyetle karşıladım. Kariyer planlamasında önemli olanın cinsiyet değil, yetenek ve istek olduğunu bir kez daha anladım.
Greyder'de Tecrübesiz Adayların Tutumları
Sevilay Hanım, Greyder'in İK sürecinde adayların kendilerini nasıl ifade etmeleri gerektiği konusunda önemli bilgiler paylaşıyor. "Her ilana başvuru yapıyoruz," diyor. "Tecrübeli aranan pozisyonlara da başvuruyorlar. Başvuracağınız ilanlar yeni mezun, yetiştirilmek üzere veya 1 yıl deneyimli ilanlar olabilir. Stajla başlayıp sonrasında devam ettirmeyi tercih ediyoruz. İnsan kaynaklarında böyle 2 arkadaşımız var."
Burada adayları bir adım öne çıkaran özellikleri şöyle sıralıyor:
1- İyi iletişim becerileri
2- İstekli ve meraklı olmak
3- Şirketi araştırıp gelmek
4- Okulda aktif olmak, projelerde yer almak
"Bu özelliklerini gösterdiğinde bir adım öne çıkıyorlar," diyor. Ancak bazı adayların görüşmeye gelmemesi gibi olumsuz tutumlar da olabiliyormuş. Bu da onların elenmesine neden oluyor.
Ben de bir iş görüşmesine gitmeden önce mutlaka şirket hakkında araştırma yaparım. Bu, hem orada çalışmak isteyip istemediğimi anlamama yardımcı olur hem de görüşmede daha etkili olmamı sağlar.
Staj Döneminde Karşılaşılan Zorluklar
Staj dönemim aklıma geliyor da, gerçekten de zorlu bir süreçti. Bazı arkadaşlarım sadece fotokopi çekmekle meşgulken, ben daha aktif roller almak istiyordum. Sevilay Hanım'ın bu konudaki tavsiyeleri çok değerli:
"Maalesef bazı yerlerde stajyerleri sömürme gibi bir durum var. Buna izin vermemek gerekiyor. Şunu nasıl yapıyorsun? Gittim o işi yapan kişinin yanına oturdum. Kişilerle iletişimi iyi kurup yanına yanaşmak lazım. Meraklı olmak lazım biraz. Kimse size şu işleri vereyim demez ama siz o işi yapabileceğinizi gösterdiğiniz takdirde size katkı sağlayacak. İstekli olmanız ve hata yapmadan bir şeyi yerine getirmeniz önemli."
Staj yaptığım yerde ben de benzer bir yol izledim. Projelerde yer almak istediğimi belirttim ve sonunda sorumluluk verildi. Bu sayede hem çok şey öğrendim hem de ekibe katkı sağladım.
Kariyerin Başında Özgeçmiş Hazırlama İpuçları
Özgeçmiş hazırlamak, özellikle deneyimi az olanlar için zorlayıcı olabiliyor. Sevilay Hanım'ın önerileri bu noktada yol gösterici:
Kendinizi net bir şekilde ifade edin. Karmaşık cümlelerden kaçının.
Eğitim hayatınızda neler yaptığınızdan bahsedin. Projeler, kulüp faaliyetleri, gönüllü çalışmalar...
Seminerlere, eğitimlere katıldığınızı belirtin. Bu, öğrenmeye açık olduğunuzu gösterir.
"İlk planda öne çıkan, eğitim hayatınızı nasıl doldurduğunuz. 'Bazı seminerlere, eğitimlere katıldım' mesajını karşı tarafa verdiğinizde dikkat çekmiş oluyorsunuz."
Kendi özgeçmişime baktığımda, katıldığım atölyeler, seminerler ve gönüllü çalışmaların beni diğer adaylardan nasıl ayırdığını fark ediyorum.
Mülakatlarda Fark Yaratmak
Mülakatlar her zaman streslidir, değil mi? Hele ki deneyiminiz azsa... Sevilay Hanım bu konuda şu tavsiyelerde bulunuyor:
"Orada İK'cının yönlendirmesiyle de olacaktır. Soruları doğru anlayıp ona göre cevap vermek aslında. Başarılı olduğunuzu düşündüğünüz bir projeniz diyorum. O mutluluğu, o başarmış olma hissini yakaladığı projeden bahsetsin bana. Alakasız, farklı cevaplar gelebiliyor. Mülakata hazırlıklı olmak en başından. 'Başarı' ile soru gelebilir, öğrenciliğinle ilgili keyif aldığın ders sorulabilir. Kişinin yetkinlikleri neler kısmını anlamaya çalışıyorlar. Kendinizi tanıyın ve kendinizle alakalı sorulara hazırlıklı olun.
Ben de bir mülakata gitmeden önce mutlaka olası soruları düşünüp cevaplar hazırlardım. Özellikle beni en çok gururlandıran projeleri anlatmaya özen gösterirdim.
Sürekli Öğrenmenin Önemi
Günümüzde öğrenme artık hayat boyu süren bir süreç haline geldi. Sevilay Hanım da bu gerçeği vurguluyor:
"Kesinlikle, ben de ekibim de katılıyor bu eğitimlere. Fazla bir bilginin kimseye zararı yok. Öğrendiğiniz her şey sizin için bir artı. Eğitimlere katılmak kişinin kendine yatırımı oluyor. Başka işler de dikkatinizi çekmiş olabilir. Onları da araştırabilirsiniz. Pandemi döneminde eğitimleri alın. Tavsiye ederim. Öğrenmenin hiçbir zararı yok. Kişilerin öğrenmeye, gelişmeye açıklıkları da artı katıyor."
Ben de pandemi dönemini fırsata çevirip online eğitimlere katılmıştım. Yeni beceriler edinmek hem beni mutlu etti hem de kariyerimde ilerlememe yardımcı oldu.
Kişisel Deneyimler ve Tavsiyeler
Kendi kariyer yolculuğumda öğrendiğim bazı şeyler var ki, bunları paylaşmadan edemeyeceğim:
Gönüllü Çalışmalara Katılın: Üniversite yıllarında bir sivil toplum kuruluşunda gönüllü olarak çalıştım. Bu deneyim bana takım çalışması, liderlik ve organizasyon becerileri kazandırdı.
Network Oluşturun: Etkinliklere, seminerlere katılarak alanınızdaki insanlarla tanışın. Bu bağlantılar ileride iş fırsatları yaratabilir.
Kendinize İnanın: Bazı işler için yeterince deneyimli olmadığınızı düşünebilirsiniz. Ama denemekten korkmayın. İstek ve çabayla birçok engeli aşabilirsiniz.
Teknolojiyi Kullanın: Dijital araçlar ve platformlar kariyer planlamasında büyük kolaylık sağlıyor. LinkedIn profilinizi güncel tutun, iş ilanlarını takip edin.
Geleceğe Hazırlanmak
Dünya hızla değişiyor. Teknoloji, iş yapış şekillerimizi dönüştürüyor. Bu nedenle, geleceğe hazırlanmak için esnek olmak, değişime ayak uydurmak ve sürekli öğrenmek gerekiyor.
Dijital Becerilerinizi Geliştirin: Artık hemen her işte teknoloji kullanılıyor. Programlama dilleri, veri analizi, dijital pazarlama gibi konularda kendinizi geliştirin.
Yabancı Dil Öğrenin: İngilizce artık bir gereklilik. Bunun yanı sıra başka dilleri de öğrenmek sizi bir adım öne çıkarabilir.
Kişisel Markanızı Oluşturun: Sosyal medya ve bloglar aracılığıyla kendinizi ve çalışmalarınızı tanıtın. Profesyonel bir imaj oluşturmak iş fırsatlarını artırabilir.
Sağlıklı Bir İş-Yaşam Dengesi Kurmak
Kariyer planlaması yaparken iş-yaşam dengesini de göz ardı etmemek gerekiyor. Mental ve fiziksel sağlığınıza dikkat edin. Hobileriniz olsun, sosyal aktivitelere katılın. Bu, hem iş hayatında daha başarılı olmanızı sağlar hem de yaşam kalitenizi artırır.
Stres Yönetimi: Yoga, meditasyon veya spor yaparak stresle başa çıkabilirsiniz.
Zaman Yönetimi: İşlerinizi planlayarak hem iş hayatınızda hem de özel hayatınızda verimli olabilirsiniz.
Destek Alın: Aile ve arkadaşlarınızla duygularınızı paylaşın, onların desteği motivasyonunuzu artırır.
Sonuç ve Tavsiyeler
Sevilay Turna'nın değerli görüşleri ve kendi deneyimlerim ışığında, yeni mezunlar için şu tavsiyeleri sunabilirim:
1- Kendinizi tanıyın: Yeteneklerinizi, ilgi alanlarınızı ve hedeflerinizi belirleyin.
2- Araştırma yapın: Sektörleri, şirketleri ve pozisyonları detaylı olarak inceleyin.
3- Eğitime yatırım yapın: Yeni beceriler edinmek için eğitimlere ve sertifika programlarına katılın.
4- İletişiminizi güçlendirin: Hem sözlü hem yazılı iletişim becerilerinizi geliştirin.
5- Pozitif ve proaktif olun: Fırsatları yakalamak için istekli ve enerjik bir tutum sergileyin.
6- Network oluşturun: Alanınızdaki profesyonellerle bağlantı kurun.
7- Geri bildirim alın: Gelişmek için eleştirilere açık olun ve kendinizi sürekli iyileştirin.
8- Kendinize inanın: Zorluklar karşısında pes etmeyin ve hedeflerinize odaklanın.
9- Teknolojiyi etkin kullanın: Dijital platformları kariyeriniz için avantajlı hale getirin.
10- Sağlıklı yaşamı ihmal etmeyin: İş ve yaşam dengesini kurarak daha mutlu bir kariyer yolculuğu yapın.
Unutmayın ki kariyer yolculuğu bir serüven ve bu serüvende sabırlı olmak, öğrenmeye açık olmak ve fırsatları değerlendirmek en büyük yardımcılarınız olacak.
Kendinize güvenin, hayallerinizin peşinden gidin ve asla vazgeçmeyin!
Kaynaklar
Baltaş, Acar. Profesyonel Yaşamda Başarı ve Kariyer Yönetimi. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2019.
Turan, Münevver. Kariyer Planlama ve Yönetimi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2017.
Voynova, Sevdalina. Kariyer Yönetimi ve Planlama. İstanbul: Beta Yayınları, 2015.
