Bir insan dünyaya geldiği andan itibaren ölene dek sürekli bir şeyler öğrenmektedir. İnsan yaşamı esnasında öğrendiklerinin büyük çoğunluğunu günlük yaşam bilgileri kapsamaktadır. Öğrenme hayatımızı, yaşayarak deneyim sahibi olduklarımız, sosyal çevremizdeki kişilerden öğrendiklerimiz, nasıl olduğunun farkına bile varmadan öğrendiklerimiz ve bilinçli olarak aldığımız eğitimlerin sonucu olarak öğrendiklerimiz oluşturur. Yani kasıtlı veya kasıtsız fark etmeksizin iki durumda da öğrenmenin gerçekleşmesi mümkün olabilmektedir. Mekan, zaman vb. sınırlaması olmadan her an ve yerde oluşabilen bir kavramdır.
Kasıtlı öğrenmeyi gerçekleştirirken devreye eğitim faktörü girmektedir. Sürekli değişen ve gelişen bilgi çağında yaşanan gelişim ve değişimlere ayak uydurmak zorunlu bir hale gelmiştir. Belirtilen bu durum ancak gerekli bilgi ve becerilerin edilmesi ile gerçekleşebilmektedir. Bireylerin bilgi ve becerilerle donanımlı hale gelmesini sağlayan ana unsur eğitimdir. Eğitim kavramını Ertürk hocanın tanımlamasından yola çıkarak anlatırsak; bireyin davranışlarında kişisel yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişimi ortaya çıkarma süreci olarak tanımlayabiliriz. Eğitim süreci ile ilişkili olan ve son zamanlarda yaşam boyu öğrenme konusu ile ilişkili olan bir kavram gündemde yer almaktadır. Bu kavram öğrenmeyi öğrenme kavramıdır. Peki, öğrenmeyi öğrenme nedir?
Öğrenmeyi Öğrenme Nedir?
Bilgi çağı ve toplumu kavramı ile ortaya çıkan bu kavram etkili öğrenme süreçlerinde bireylerin geliştirmesi gerektiği bir kavramdır. Günümüz bilgi toplumunda bilgi birikimine yetişmek neredeyse imkansızdır. Günümüzde önemli olan bilgilerin doğrudan bireye aktarılması değil, bireyin ihtiyaç duyduğu bilgilere nasıl ulaşılacağının öğretilmesi önem kazanmıştır. Öğrenmeyi öğrenme bir kişinin kendi öğrenmesini organize edebilmesini, öğrenme süreç ve ihtiyaçlarının farkında olma becerisini ve kişinin bilgi ve zaman yönetimini gerçekleştirebilmesini ifade eder. Bilgi çağı içerisinde yaşayan bireylerin, bilgiye erişme yolları bilmesi ve bu yolları kullanabilmesi öğrenmeyi öğrenme kavramının kullanılması demektir.
İlgili eğitim: Zaman Yönetimi Eğitimi
Öğrenmeyi öğrenme öğrenmede ısrarcı davranışlar sergileme, bilgi ve zaman yönetimi konusunda gerekli düzenlemeleri yaparak kendi öğrenmesini organize edebilme becerisidir. Öğrenmeyi öğrenme kişilerin kendi öğrenmelerinden sorumlu olarak kendileri için uygun olan en iyi öğrenmenin yollarını bilmeleri demektir. Aynı zamanda bu yolları devam ettirmeye çalışmak anlamı taşımaktadır. Geleneksel anlayışta her şeyi bilen ve bildiklerini beyninde depolayan kişiler bilgili olarak görülürdü. Modern anlayışta ise bilgiye nasıl ulaşması gerektiğini bilen, ulaştığı bilgiyi anlamlandırarak öğrenen, öğrenmiş olduklarından yeni bilgiler ve yeni bilgilerden de çözümler üreten kişiler bilgili sayılmaktadır. Yani, bilgiyi depolayan değil etkili şekilde kullanmak önemlidir. Öğrenmeyi öğrenme de tam da bu durumu sağlamaktadır.
Öğrenmeyi Öğrenme Yetkinliği Nedir?
Bir bireyin kendinin farkında olarak, kendisinin ihtiyaç duyduğu bilgilere nasıl ulaşacağını bilmesiyle oluşur. Hangi yolları kullanarak gereksinim duyduğu bilgileri elde edebilmeyi başarması gerekir. Gereksinim duyduğu bilgilere ulaşabilmek için etkin zaman yönetimi ve bilgi düzenlemesinin gerçekleşmesi gerekmektedir. Ulaştığı bilgileri beyninde depolama yaparak kullanmamalıdır. Ulaştığı bilgileri etkili bir şekilde kullanan kişiler öğrenmeyi öğrenme faaliyetini gerçekleştirmiş olurlar. Çünkü öğrendiği bilgileri beyninde depolamak kişiye düşük ölçüde bir kazanım sağlamaktadır. Ancak bireyin gereksinim duyduğu bilgiye ulaşma yollarını öğrenerek bilgileri öğrenmesi ve etkin şekilde kullanması bu öğrenmenin gerçekleştiği anlamına gelir.
Çünkü kendinin farkına varan, hangi bilgiye ulaşması gerektiğini bilen ve bu bilgiye hangi yollardan ulaşabileceğinin farkına varması gereken birey etkili zaman ve bilgi yönetimi yaparak uğraşarak ilerlemektedir. Bilgi yoğunluğunun yaşandığı ve hızlı gelişim ve değişimlerin olduğu günümüz bilgi çağında en doğru olan ve gereksinim duyulan bilgiye ulaşma yolları oldukça önemlidir. Bu aşamaları gerçekleştiren bireyler öğrendiklerini beyninde depolamaktan ziyade etkin bir şekilde kullanması bu öğrenmeyi tamamlamaktadır. Nasıl mı?
Günümüz bilgi yoğunluğunda ulaşması gereken bilgiye nasıl ulaşması gerektiğini bilen, bu bilgiyi anlamlandırarak öğrenen, öğrenmiş olduğu yeni bilgiden de yeni çözümler üretmek yani durağan olmamak bu öğrenmeyi gerçekleştirmektedir. Kısacası, yaşanan bilgi yoğunluğu arasından kişinin kendi gereksinim duyduğu bilgiye ulaşma yollarını bilmesi, ulaştığı bu bilgiyi anlamlandırarak kendine kazandırması, öğrenmiş olduğu bu bilgiyi çözüm üretmek için kullanması olan bir süreci içermektedir. Bu eylemin gerçekleşmesi kişinin öğrenmeye kendisinin başlamasıyla başlar. Ardından öğrenme sürecinin kendilerinin düzenlemesiyle devam eder. Son olarak da yaşamlarının her aşamasında bilinçli bir öğrenen olarak kişinin yoluna devam etmesini sağlar. Bu anlatılanları ve daha fazlasını yaşamınıza uygulamak istiyorsanız öğrenmeyi öğrenme eğitimi alarak amacınıza ulaşabilirsiniz.
Öğrenmeyi Öğrenme Teknikleri
Öğrenmeyi öğrenme teknikleri bireylerin belirtilen bu eylemini gerçekleştirirken onlara yol gösteren ve yardımcı olan tekniklerdir. Bu yüzden öğrenmeyi öğrenme teknikleri bireylere bu yolculukta yol göstermektedir. Öğrenmeyi öğrenme teknikleri öğrenme tekniklerini belleğe yerleştirme ve bellekten geriye getirme gibi bilişsel özellik sağlar. Aynı zamanda öğrenmeyi etkileyen davranış ve düşünme süreçleri olarak da yardımcı olur. Öğrenmeyi öğrenme teknikleri kişinin belirlediği öğrenme amacının gerçekleştirilmesine yönelik olan ve öğrenme sürecini kolaylaştıran tekniklerdir.
Öğrenmeyi öğrenme teknikleri öğrenen kişinin kolay ve kalıcı öğrenmesini sağlarken öğrenmedeki verimliliğini arttırmayı sağlamaktadır. Öğrenmeyi öğrenme teknikleri öğrenmeyi gerçekleştirmede izlenen yol, kişinin kendi kendine öğrenebilmesi için kullandığı işlemler ve bilginin kodlanması aşamasını etkileyen davranış ve düşüncelerdir. Bilgiyi öğrenmek isteyen bir kişiler her öğrenme konusun için farklı öğrenmeyi öğrenme teknikleri kullanabilir. Kısacası öğrenmeyi öğrenme teknikleri öğrenme hedeflerini başarmayı sağlama planlarıdır. Peki, öğrenmeyi öğrenme teknikleri nelerdir?
Dikkat Teknikleri:
Dikkat teknikleri ya da diğer adıyla dikkat stratejileri öğrenen kişinin dikkatini belirli bir noktaya çekme üzerine var olan bir tekniktir. Dikkat teknikleri öğrenen kişinin gereksinim duyduğu bilgi üzerine yoğunlaşmasını ve daha hızlı tekrar etmesini sağlamaktadır. Dikkat teknikleri dikkati öğrenilen konu üzerine yoğunlaştırmayı sağlamaktadır. Dikkat teknikleri zihinsel uyanıklığın bir göstergesi olarak da bilinmektedir. Öğrenen kişinin öğrendiği bilgiye kendini vermesi, çalışmasını gereksiz bölünmelerden alıkoymasını sağlayan tekniklerdir. Dikkat teknikleri etkili bir öğrenmenin sağlanabilmesi için çalışma esnasında bölücü dış etkenleri ortadan kaldırmada öğrenene yardımcı olan tekniklerdir. Öğrenme aşamasında dikkat teknikleri büyük kazanım sağlamaktadır.
Tekrar Teknikleri:
Tekrar teknikleri öğrenen kişinin yeni öğrendiği bilgileri tekrarlayarak kısa süreli bellekte tutmasını sağlama ve ardından uzun süreli bellekte depolanmasını sağlayan tekniklerdir. Tekrar teknikleri öğrenmeyle ilgili bazı ifadeleri tekrar etme ile öğrenilmesini sağlayan tekniklerdir. Tekrar teknikleri öğrenen kişilerin önemli olan bilgilerin tanımlarını tekrar etmelerini, altını çizmeleri, kısa notlar çıkarmaları ve okumaları yoluyla gerçekleşen tekniklerdir. Tekrar teknikleri öğrenenlerin bilgiyi seçmelerini ve edinmelerini sağlamaktadır. Tekrar teknikleri zihinsel yinelemeler yaparak bir bilginin olduğu gibi hatırlanması istenildiğinde kullanılır. Tekrar teknikleri öğrenen kişinin öğrenmede etkin olmasını sağlar.
Anlamlandırma Teknikleri:
Anlamlandırma teknikleri öğrenenlerin yeni bilgiyi daha önce öğrendikleri ve belleklerinde var olan bilgilerle ilişkilendirilmesini sağlayan tekniklerdir. Öğrenen kişiler anlamlandırma teknikleri kullanırken anlamlandırmayı sağlayan düşünsel imgeler veya sözel yapılardan yararlanırlar. Anlamlandırma teknikleri temel amacı öğrenen kişilerin öğrenmek istedikleri bilgi ile daha önceden öğrendikleri bilgileri ilişkilendirmelerini sağlamaktır. Ana başlığımızın gerçekleşmesini sağlayan belki de en yakın teknik anlamlandırma teknikleri diyebiliriz. Anlamlandırma teknikleri özetleme, düşünsel imge oluşturma, cümlede kullanma, başka sözcüklerle anlatma, not alma, soru yanıtlama, benzetim yaratma gibi yardımcı ögelerden yararlanmaktadır.
Örgütleme Teknikleri:
Örgütleme teknikleri öğrenilmek istenilen bilgilerin yeniden düzenlenip öğrenilmesini sağlayan tekniklerdir. Örgütleme teknikleri öğrenen kişinin kişisel öğrenme sitilini dikkate alarak öğrenmek istediği bilgileri kendi içinde düzenlemesini sağlamaktadır. Örgütleme teknikleri karmaşık öğrenmeler için etkili olarak kullanılabilecek tekniklerdir. Karmaşık öğrenmeler için kullanılan örgütleme teknikleri bilgi şeması oluşturma, çizelgeleştirme ve ana çizgileri çıkarma başlıklarından oluşmaktadır. Örgütleme teknikleri kısa süreli belleğe girecek olan bilgilerin seçilmesini sağlamaktadır. Aynı zamanda örgütleme teknikleri kısa süreli bellekteki düşünceler arasında ilişkilerin yapılandırılmasını sağlama ile tanınır.
