Pazarlamanın bel kemiğinde yer alan tüketici odaklılık ve yenilikçilik, marka ile işletmeler için yeni fikirleri ortaya çıkarmanın gerekliliğini yaratıyor. Geçmişten bugüne pazarlama süreci, tüketici nezdinde fayda sağlayacak fikirleri ve inovasyonları ortaya çıkarabildi. Birçok pazarlama alt türü, gerçekten başarılı ve özgün fikirleri kendi bünyesinde geliştirmeye devam edebildi. Bu gelişimin bir sonucu olarak da ürün inovasyonu kavramı ve örnekleri, pazarlama dünyasındaki yerini almaya başladı.
Ürün inovasyonu; marka ya da işletmenin mevcut ürününde işlevsel birtakım değişikliğe, yeniliğe veya geliştirme yoluna gitmesidir. pazarlama inovasyonu içinde yer alan ürün inovasyonunda piyasaya sürülen fakat, beklentileri karşılayamayan yahut tamamen yenilikçi bir ürünün pazardaki yerini alması sağlanır. ürünün bir yeniliği yaratması ve sunabilmesi için ürün inovasyonu fikirlerine ihtiyaç vardır. Ürün inovasyonu fikirlerinin yarar sağlaması için de belli pazarlama inovasyon aşamalarını kullanmak gerek. İnovasyon ihtiyacının nedenlerini sıralamakla başlayan ürün inovasyonu fikir aşamaları, pazarlama stratejilerini doğru uygulamakla devam eder.
Ürün İnovasyonu İçin Fikirler
İnovasyon yaratmak ve sunmak için marka ve işletmelerin, inovasyon fikir süreci boyunca stratejik düşünmeden yararlanması lazım. Yeni yapılmış ya da iyileştirilmiş bir ürünü doğrudan piyasaya sürmeden önce inovasyonun yaratacağı değeri, ulaşmak istediği hedeflere ve sesini duyuracağı hedef kitleyi de belirlemek, stratejik pazarlama yolunu açacaktır. Tek başına inovasyon fikrini düşünmek yerine inovasyonu hangi amaçla, kimin için hangi yöntemlerle yapılacağını hesaba katmak daha verimli sonuçları ortaya çıkaracaktır. Ürün inovasyonu fikirleri, strateji ve yaratıcılık gerektiren düşünsel faaliyetler neticesinde uygulanabilirliğe erişecektir.
İnovasyon fikrinin ortaya çıkmasına yardımcı olmak adına ARGE yatırımları, teknolojik bilgi birikimi ve girişimler, fikrin altyapısını kurmayı destekler. Teknolojik gelişim ve ilerlemeyi takip edebilen marka ve işletmeler, yarattıkları mal ve hizmetlerde de bunu kullanarak yenilik ya da iyileştirmeyi kaliteli hâle getirebiliyor. Teknolojik yatırım ve bilgi birikimi, işleri daha koordineli ve kolay ele almanın bir yolunu açıyor. Yine hedef kitlenin ihtiyaç ve isteklerine bakarak da inovasyonu kolaylaştırmak mümkün. Özellikle fikir bulma aşamasında ihtiyaçlara işlevsel bir yanıt vermek, hedef kitlenin ilgi ve dikkatini çeker. Bunun için de pek tabii ürünün yeniliğin etkileyecek iç ve dış faktörlerin farkında olmak gerekiyor.
Rakipleri Analiz Etme ve Farklılaşma
Yeni bir ürünü ortaya çıkarmak ya da geliştirmek için ilk önce gerekli analizler yapılmalıdır. Yeni ürün fikri ortaya çıkmadan önce en az 13 yeni ürün fikrinin süreç içinde bulunduğu, araştırmalarla ortaya çıkmıştır. Yani, yeni bir ürün fikri tamamen geliştirilmeden önce farklı birçok fikrin ayıklanması ve yetersiz fikirleri dışta bırakma aşaması vardır. Düşüncelerin ayıklanması ve farklılaşma stratejisini de uygulamak için mevcut rakip ürünlerin analiz edilip hangi noktalarda farklılaşarak öne çıkılabileceği düşünülmelidir.
Farklılaşma stratejisinde ürünün hangi özellikleri taşıyacağı belirlenir ve bu özellikler öne çıkarılır. Ürün inovasyonu örnekleri incelendiğinde de ürünlerin; ihtiyaç odaklı, yaratıcı, farklı ve özgün, eğlenceli, teknolojik kullanım ve ergonomik tasarım odaklı olduğu görülüyor. Bu özellikler, hedef kitle ve tüketicinin mevcut ürünleri kullanım alışkanlıkları neticesinde belirlenir. Tüketicinin neyi satın almak istediği ve neden aldığı, işletmenin yapacağı analizlere bağlıdır.
Ürün Konsepti Geliştirme ve Test Etme
Fikirlerin ayıklanması ve uygun fikrin bulunması sonrası, doğru konsept geliştirme aşaması vardır. Bu aşamada fikrin geliştirilmesi ve özelliklerin detaylandırılması süreci başlar. Bir fikrin hangi sebeple ortaya çıktığı belirlendikten sonra, o fikrin altyapısını kurabilmek önemlidir.
Ayakları yere basan bir fikir için genelden özele giden bir farklılaşma stratejisi ve konsept gereklidir. Konsept geliştirme sürecinde; tüketici ve potansiyel müşterilerin değerlendirmeleri, anket çalışmaları, öneriler ve konsept testleri yer alır. Konsept testleri, müşteri grubunu esas alan kişisel görüşmelerle yapılır. Bu konsept testlerinde müşteriler, düşük düzeyde bir kabul ve istek gösterirse işletme bu durumda ürünü geliştirme aşamasını gözden geçirir. Eğer müşteriler yüksek kabul gösterirse de ürünün geliştirilmesine devam edilir.
Ürün Tasarım Süreci
Ürünün geliştirilmesi ve yenilikçi olması, içerik ve dış tasarım özellikleri ile de mümkündür. Tasarım; ambalaj, içerik özelliklerinin düzenlenmesi ve kullanım niteliğini kapsar. Ürün fikri ve konsepti belirlendikten sonra, tasarımın buna nasıl ayak uyduracağı anlayışı önemlidir. Ürün tasarım sürecinde, ürünün vurgulamak istediği özelliklere vurgu yapacak iç ve dış tasarımlar ortaya çıkarılır. Tasarımın merkezinde; yenilikçilik, yaratıcılık, özgünlük ya da estetik özellikler yer alabilir.
İç ve dış tasarımlar, tüketicinin ürüne ilk bakışıdır. Bundan dolayı ürün inovasyonu yaratılırken tasarım sürecine de dikkat etmek gerekir. Başarılı ürün inovasyon örnekleri, tasarımlara da yatırım yaparak bu özelliği öne çıkarır. Piyasadaki pek çok ürünün de ilk göze çarpan özelliklerinde biri yarattığı tasarımdır. Tasarım sürecinde dikkat edilecek şey, yeniliği tasarım özelliğiyle de tanıtmaktır. Yine ürün fikri geliştirilirken tasarım özelliğine göre bir iyileştirme öngörülebilir.
Ürün İnovasyonunda Pazarlama Yöntemleri
Ürün ve pazarlama inovasyonu, eğer uygun pazarlama ve tanıtım faaliyetlerin yapamazsa ürün tüketici gözünde değerli kabul edilemez. Gerekli pazarlama yöntemleri uygulanarak ürün yeniliği tanıtılmalıdır. Tabii bunun öncesinde de pazarlamanın doğru sonuçları vermesi için bazı yöntemler uygulanmalıdır. Örneğin, tüketici davranışları ve satın alma süreci analiz edilerek yeniliğin nasıl yaratılacağı düşünülebilir. Yine kalite ve ücreti belirlemekte bir pazarlama yöntemidir. Bu noktada kaliteli ürünün pahalı olması gerektiği anlayışını takip edebilir ya da müşterinin değer algısını test ederek bir fiyat politikası belirleyebilirsiniz.
Piyasaya sürülen ürünün gerçekten bir yenilik yarattığını göstermesi için öncesinde temsil ettiği değerlere de vurgu yapmak önemlidir. Neden bu ürün yapılmış ve pazara neden sunulmuş, sorusu cevaplanması mühim bir sorudur. Strateji ve fikir aşamasında da pazarlama teknikleri göz önünde tutulabilir ve buradan hareketle tanıtım faaliyetlerine başlanabilir.
Ayrıca inovasyonun başarılı olması için marka yönetiminden yararlanılabilir ve ürün inovasyon örnekleri de incelenebilir. İncelenen örneklerden hareketle yapılmamış olanı keşfedebilir ya da mevcut üründe geliştirilmeye ihtiyaç duyulan unsurlara revizyon yapılabilir. Her pazarlama yönteminde olduğu gibi yapılacak ilk şey bir hedef belirleyerek harekete geçmektir. Ürün inovasyonu için de gerekli olan, neden inovasyon yapıldığının gerekçesidir. Bu gerekçe bulunduktan sonra ürünün vurgulamak istediği ve pazarlanacak özelliği ön plana çıkarılır. Gerçekten inovasyon yaratmak, bir değer yaratmak ile mümkün oluyor. Bundan dolayı da pazarlama yöntemleri bir ihtiyaç, duygu veya fikri uygulayabilirse başarılı olarak görülecektir.
