Spam, teknolojik gelişmelerin paralelinde en çok karşılaştığımız kavramlardan biri oldu. Peki, spam nedir? Spam kelimesinin anlamı “istenmeyen” olarak açıklanabilir. Diğer ismi ile yığın mesajlar olarak bilinmektedir.
Elektronik posta, internetin en eski ve en vazgeçilmez iletişim araçlarından birisidir. Her internet kullanıcısının sıkça karşılaştığı ''spam'', istenmeyen e-posta şeklinde tanımlanabilir. Elektronik ortamda tek seferde pek çok kişiye gönderilmiş olan, “uygunsuz” ya da “gereksiz” içerikler olarak kabul edilmektedir.
En yaygın spam türleri ticari reklamlar ve ilanlardır. Çoğunlukla güvenilmeyen ürünler, kolay zengin olma kampanyaları, yarı yasal servisler vb duyurulması amaçlanır. Reklam amaçlı olan, istenmeyen ve yineleyen mailler spam olarak adlandırılır ve talebi olmayan kişilere, zorlayıcı nitelikte gönderilirler. Kullanıcıların kandırılması, yönlendirilmesi, reklamların usulsüz bir şekilde ulaştırılması adına herkesi bunaltan spam mailleri, çoğu zaman sistem tarafından kullanıcı görmeden kaldırılır.
Spam mesaj SMS üzerinden de gönderilebilir. Ancak SMS göndermek masraflı olduğu için çoğunlukla internet kullanılır. Böylelikle, kolay ve ucuz şekilde izinsiz maddi çıkar sağlanır.
Bazı internet sitelerinin gizlilik anlaşmaları yeterli değildir, bu sitelere üyeliği olanların e-posta bilgilerinin çalınma ihtimali olabilir. Bu gibi durumlarda, kullanıcı sürekli olarak spam mail alabilir.
Çoğunlukla istenmeyen e-postalar için kullanılan bu tabir, bilişim dünyasında yorumlardan, gönderi ve hesaplara kadar pek çok konuda karşılık bulabiliyor. Yine de spam dendiğinde akla ilk önce spam mail geliyor.
Spam Mail Nedir?
Mail kutusunda gördüğünüz alakasız ürün reklam mailleri, hesabınızın bulunmadığı bir bankadan gelen mesajlar veya kampanya mailleri spam mail örneğidir. Alıcının bilgisi dışında ve bir talebi olmadan iletilen maillerdir. Aynı mesajın bazen milyonlarca kişiye tek seferde iletildiği bu mail türü, zorlayıcı bir niteliğe sahiptir.
Spam gönderiler, ticari reklamlar, pazarlama çalışmaları, kampanyalar ve duyurulardan oluşur. Bazen gerçek olmayan vaatler ve yanıltıcı çağrılar da içerebilir. Bunların yanı sıra yasal olmayan ya da yarı yasal olan servislerin duyuruları da yapılabilir.
Ayrıca belirli bir konu hakkında kamuoyu yaratmak veya ideolojik bir görüşün propagandasını yapmak için de atılabiliyor. Bunun haricinde spam maili en tehlikeli yapan şey kimlik avı saldırısıdır. Çoğu servis gibi e-mail servisleri de yüzde yüz güvenli değiller. Bu nedenle aldığınız her maile güvenip açmamak en doğru hareket olur.
Çoğu spam mailinin içinde virüs bulunur. Bu mailleri açmak, bilgisayar ya da telefonunuza virüs girmesine sebep olabilir. Maili açtığınız veya bağlantıya tıkladığınız anda, kişisel bilgileriniz, hesap şifreleriniz, kredi kartı numaralarınız vb çalınabilir.
Bazen güvendiğiniz mail adresleri aslında sahte olabilirler. Bu nedenle tanıdığınız ama hesabınız olmayan bir bankadan gelen maillerin spam olma ihtimali çok yüksektir. Hesabınızın olduğu bankadan gelen bir mesajda anormallik olduğunu düşünürseniz de, ekli dosyayı emin olmadan açmayın.
Sosyal Medyada Spam
Spam karşımıza daha çok e-posta servislerinde çıksa da Facebook, Instagram ve WhatsApp gibi sosyal medya ortamlarında da karşılaşılabilir. Spam veya Türkçe söylersek yığın mesajlar, e-posta ya da sosyal medya gibi platformlarda, alıcının isteği ve izni dışında gönderilen ve genellikle reklam barındıran mesajlardır.
Spam Atmak ve Spam Yemek Ne Demek?
Spam kelimesi tek başına kullanıldığı gibi “spam atmak” “spam yemek” veya “spamlamak” gibi yeni tabirler de ortaya çıkıyor. Kişinin istemediği ve zorla gönderilen maillerin spam bölümüne düşmesi spam yemek olarak tabir edilir. Spam atmak ise spam dosyayı yaymak olarak tariflenebilir. Ancak farklı kullanımları var. Spam atmak, genellikle iki farklı anlamda kullanılır.
İlki, kısa süre içinde tekrarlayan bir çok benzer eylemi ifade eder. İstenmeyen bir eylemi çok kez tekrarlarsanız, internet tabiriyle “spam atmış” olursunuz.
Diğer kullanımı ise sosyal medya platformlarında gördüğümüz, genellikle “şikayet” bölümünde çıkan “spam” seçeneğidir. Genç kullanıcılar arasında bu seçeneği seçmek, yani spam içerikli gönderiyi şikayet etmek, “spam atmak” olarak isimlendirilir.
Spam Olarak Bildir Ne Demek?
İnternet dünyası spam mail ile savaş halindedir. Bu savaşta, çoğunlukla kullanılan “silah” kullanıcıya sunulan “spam olarak bildir” özelliğidir. Spam olarak bildir özelliği, istenmeyen gönderinin içeriği, paylaşım sayısı ve yapılan yorum sayısının kontrol edilmesini sağlar. Gönderiyi yeterli sayıda kişi spam olarak işaretlerse, o zaman bağlantı, uygulama ya da sitenin bu alandaki görevlileri tarafından kontrol edilir.
Gönderiyi sadece siz spam işaretlediyseniz, çoğu uygulama, mesajı spam klasörü isimli dosyaya taşır. Aynı gönderinin bir daha karşınıza çıkmasını bir algoritma sayesinde engeller. Spam olarak bildir seçeneği ile duyuru/reklam yapan, zararlı yazılım gönderen veya rahatsızlık veren kişiyi şikayet etmiş olursunuz. Böylece spam göndericiden bir daha mail almaz ve bu kişilerin tekrar spam içerik atmasını engellersiniz. Spam olarak işaretlemek, gelen bir e-posta, arama veya içeriğe, spam olduğunu anladıktan sonra yaptığımız işlemdir. Bu seçenek sayesinde şüphelendiğiniz mesajları işaretler ve mail kutunuzu rahatlatırsınız..
Instagram’da, Facebook’ta veya benzeri bir sosyal medya ortamında spam dosyaları, genellikle post (gönderi) halinde olur. Spam olarak bildirilen gönderi bir daha karşınıza çıkmaz. Eğer gönderi yeterince kişi tarafından “spam” olarak işaretlenirse, gönderiyi yollayan sayfa kapatılır.
Spam Klasörü Nedir?
Spamları engellemenin kesin çözümü henüz yok. Ancak çoğu mail servisinin, bizi spamlardan korumak için bir yöntemi var. Bu yöntem spam klasörü ya da diğer ismiyle önemsiz klasörü.
Spam şüphesi bulunan mailler, gereksiz kutusu olarak da geçen bu klasöre düşer ve “gelen kutusundan” gizlenir. Böylelikle mesajı yanlışlıkla açma ihtimaliniz ortadan kalkmış olur. Açılmayan mesaj bilgisayarınıza zarar veremez. Bu klasördeki mesajlar genellikle 30 gün sonunda otomatik olarak silinir.
Bazen, normal bir mesaj da spam klasörü içine gidebilir. Sebebi kişinin aynı mail listesine çok sayıda mail göndermesi olabilir. E-posta sağlayıcıları mesajları otomatik olarak spama düşürür. Bu yüzden zaman zaman spam klasörünü açıp kontrol etmenizde fayda var.
Spam Maillerin Zararları Nelerdir?
Sürekli olarak spam mail alan bir kullanıcı, bunları silmek veya engellemek için zamanını boşa harcamış olur ayrıca can sıkıcı bir durumdur. Bazen spam mailden çıkmak için içeriğindeki bağlantıya tıklandığında daha fazla spam maile maruz kalınabilir.
Spam mailler sistem yöneticileri için de sıkıntılar yaratır. E-posta sisteminde bir ileti alıcıya ulaşmadığında göndericiye, gönderici ve alıcıya ulaşmadığında da postmaster hesabına geri döner. Spam iletilerde genellikle uydurma hesaplar kullanıldığı için bu ulaşmayan iletiler direkt olarak postmaster hesaplarında birikir. E-posta sistemlerindeki aksaklıkları takip etmek amacıyla kullanılan postmaster aşırı yüklenir.
Postmaster’a gelen iletilerdeki gerçek problem ile spam iletileri ayıklamak da sistem yöneticisinin iş yoğunluğunu artırır. Bu yoğunluk sebebiyle e-mail sistemi içerisinde meydana gelmiş gerçek aksaklıklar fark edilemez ya da uzun zaman alır.
Spam Nasıl Engellenir?
E-posta servislerinde birkaç adımda posta kutunuza gelen spam mailleri engelleyebilirsiniz. Ancak kesin bir koruma söz konusu değil. Bunun için “spam bildir” butonu veya “engellenen gönderi” menüsü gibi araçları kullanabilirsiniz. Böylece engellediğiniz adres bu kutuya düşerek bir daha sizin için sorun yaratmaz. Elbette bu uygulamalar bir daha hiç spam mail almayacağınız anlamına gelmez.
Baş belası olan spam maillerden kurtulmak için yapılabilecek şeyler var. Örneğin; spam engelleme işlemi yapan antivirüs programları kullanılabilir. Hem bilgisayar hem de telefonunuzda güvenilir bir antivirüs programı kullanmak iyi bir fikirdir. E-posta adresinizi forumlara, ziyaretçi defterlerine, sosyal medya platformlarına, kişisel web sitenize ve çalıştığınız kurumun web sitesine eklemeyin. Spam mailleri açmayın, açtıysanız da içerisindeki herhangi bir bağlantıya tıklamayın, buna “e-mail listesinden çık” bağlantıları da dahil.
İşiniz gereği toplu mail göndermeniz gerekiyorsa diğer kişileri BCC olarak ekleyip mail adreslerinin gizlenmesini sağlayabilirsiniz. Bu önlem çevrenizdekileri korumuş olur.
Güvenmediğiniz kaynaklardan gelen mailleri açmayın. Spam olarak işaretle seçeneğine tıklayıp spam klasörü kısmına yollayın. Spam mesaj atan kişiler, mesajı yolladıktan sonra kısa bir süre hareketinizi izlerler. Mesajı açarsanız, mail adresinin gerçek olduğunu ve aktif bir şekilde kullanılıp mesajların okunduğunu onaylamış olurlar. Bu durumda mail adresiniz listelenir ve daha çok spam almaya başlarsınız.
Bir web sitesine bilgilerinizi vereceğiniz zaman sitenin güvenlik önlemlerini sağladığından emin olun. Forumlar ve alışveriş siteleri için mümkünse önemli bilgilerinizi içermeyen bir e-posta adresi kullanın.
