Özellikle Web 2.0’ın ortaya çıkışından sonra internet kullanıcılarının da dijital platformlarda etkileşimde bulunabilmesinin önü açıldı ve böylece kullanıcılar da kendi içeriklerini oluşturabilme ve diğer insanlarla etkileşime girebilme gibi aktivitelerde bulunabilmeye başladılar. Bu durum kullanıcıların bilgiyi tüketen konumundan çıkıp artık bilgi üreten konumuna geçmelerini sağlamıştır.
Karşımıza Çıkan Reklamlar
Ancak yapay zekanın ortaya çıkışı ile birlikte yetkililer Web 3.0 mı geldi sorusunu tartışırken, Web 2.0’ın sonucu olarak internet üzerinde yaptığımız en basit aramalar veya gezindiğimiz siteler, algoritmalar sayesinde data olarak izlenip saklanmakta ve bu izlenme süreci farklı şekillerde karşımıza çıkmaktadır. Bunun en büyük örneği ise sosyal medya platformlarında gezinirken karşımıza çıkan ürün vb. reklamlarıdır.
Kişiselleştirilmiş reklam nedir?
Sosyal medya platformlarında az çok vakit geçiren herkesin mutlaka görmüş olduğu bu reklamlara kişiselleştirilmiş reklamlar denir. Bu aynı zamanda, kullanıcıların dijital platformlar üzerinde bıraktıkları ayak izlerini takip ederek onların ilgilerine, arama geçmişlerine, dijital platformlardaki hareketlerine göre karşılarına kendilerine uygun olarak ‘kişiselleştirilmiş’ sosyal medya reklamları çıkarmasıdır.
Sosyal Medya Pazarlaması
Sosyal medya pazarlaması tekniğini kullanan firmaların kişiselleştirilmiş reklam yöntemini kullanmasının en büyük sebeplerinden birisi bu reklamların geri dönüşünün kolaylıkla ölçülebiliyor olmasıdır. Geleneksel bir televizyon veya gazete reklamı verildiğinde bunun tüketiciler üzerinde nasıl bir etki yaptığının ölçümü neredeyse imkansızdır ancak sosyal medya platformları üzerinde verilen reklamların ölçümü birkaç araç aracılığıyla neredeyse eş zamanlı olarak yapılabilmekte ve şirketlere getirisinin ölçümü doğru olarak yapılabilmektedir.
Sosyal medya reklamcılığı nerede yaygın?
Sosyal medya reklamcılığının en sık yapıldığı platform 2018’in ikinci yarısında 2,23 milyar kullanıcı sayısına ulaşmış olan Facebook’tur. Aynı zamanda sosyal medya pazarlaması alanında yapılan bir araştırmaya göre ise Facebook %95,8 ile en iyi yatırım getirisi sağlayan platform olarak seçilmiştir.
Sosyal medyada reklam vermek için eğitim almak gerekir mi?
Istanbul İşletme Enstitüsü bu konuda sertifika destekli ücretsiz online eğitimler vermekte. Facebook ve Instagram Reklamcılığı eğitimi ile bu konuda da profesyonelleşebilirsiniz.
Facebook En İyi Yatırım
Sosyal medya iletişiminin pazarlamaya etkisi de çok fazladır. Kullanıcılarının günlük olarak ortalama 50 dakika vakit geçirdiği Facebook sosyal medya pazarlamacıları için harika bir platform olarak işlev görmektedir. Özellikle Cambridge Analytica skandalı sonrasında Mark Zuckerberg’in mahkemede verdiği ifadeden de Facebook işleyiş mantığı kolayca anlaşılmaktadır.
Zuckerberg kendisine kullanıcı verilerini sattığını söyleyen senatöre, verileri satmadığını, işletmelere kimleri hedef kitle olarak seçmek istediğini sorduğunu ve reklamları o hedef kitleye göre gösterdiklerini belirtmiştir. Öyle ki, Facebook Ads uygulaması ile işletmeler hedef kitlelerini en küçük detaya göre seçebilmektedirler. Konum, yaş bilgisi, cinsiyet bilgisi, dil, demografik bilgiler, ilgi alanları ve davranışlar gibi kriterlere göre hedef kitle seçimi yapılabilmektedir.
Panoptikon Modeli
Bu kadar detay bilgileri elde etmek için internet kullanıcılarının dijital ayak izlerinin sürekli olarak takip edildiğini anlamamak imkânsız. Şu durumda internet gözetimini Panoptikon modeline benzetmenin yanlış olmayacağı kanısındayım. Panoptikon aslen bir hapishane modelidir ve Jeremy Bentham tarafından geliştirilmiştir.
Bu modele göre bir gözetmen hapishanenin tam ortasında, tüm mahkumları gözetleyebilecek şekilde konumlanmıştır ancak hiçbir mahkum bu gözetmeni göremez. Bu yüzden mahkumlar, gözetleniyor olmak korkusu ile sürekli davranışlarına dikkat etmek zorundadır. Sosyal medya pazarlaması gözetimi de tıpkı Panoptikon modeli gibi internet kullanıcılarını sürekli olarak gözetlemekte ancak kullanıcılar ne zaman ve kim tarafından gözetlendiklerini bilememektedir.
Reklamlar Faydalı Mı?
Bu konuda yapılan araştırmalar sonucunda ortaya çıkan sonuç ise kullanıcıların bu gözetim sürecinin büyük oranda farkında olduğu ve izlenilmekten rahatsız olduğu yönündedir. Ancak kullanıcılar bu süreci engellemek için herhangi bir harekette bulunmadıklarını ifade etmiştir. Bir kısım kullanıcı ise karşılarına çıkan ve ilgilerine hitap eden kişiselleştirilmiş reklamları, izleniyor olmalarına rağmen, faydalı bulduklarını ifade etmiştir.
Özetle şu sonuca varmaktayız. Sosyal medya pazarlaması yöntemi olarak kişiselleştirilmiş reklamlar insanlar tarafından endişe edici bulunsa da hiçbir kullanıcı kişisel bilgilerinin izlenmesi konusunda bir önlem almamakta ve bu sürece tedirgin bir gönüllülükle dahil olmayı tercih etmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Kişiselleştirilmiş reklamların oluşumunda kullanıcıların dijital platformlar üzerinde bıraktıkları hangi tür ayak izleri etkili olmaktadır?
Kişiselleştirilmiş reklamların oluşumunda kullanıcıların dijital platformlar üzerinde bıraktıkları çeşitli ayak izleri etkili olmaktadır. Bu ayak izleri genellikle kullanıcıların arama geçmişi, site ziyaretleri, ürün inceleme ve satın alma eylemleri, tıklama hareketleri ve sosyal medya etkileşimlerinden oluşur. Bu bilgiler, algoritmalar tarafından süzülerek kullanıcının ilgi alanlarını, tercihlerini ve davranışlarını belirlemekte kullanılır. Ardından, bu bilgiler doğrultusunda kullanıcının karşısına onun ilgi alanlarına ve tercihlerine yönelik kişiselleştirilmiş reklamlar çıkarılır. Örneğin, bir kullanıcı sık sık seyahat sitelerini ziyaret ediyor ve seyahatle ilgili arama yapmışsa, onun karşısına seyahatle ilgili kişiselleştirilmiş reklamlar çıkarılır.
Bu süreçte, kullanıcıların bıraktığı dijital ayak izleri sadece Internet tarayıcısı geçmişi ile sınırlı değildir. Bunun yanı sıra, kullanıcıların sosyal medya platformlarında paylaştıkları içerikler, beğenileri, yorumları, paylaşımları ve takip ettikleri hesaplar da bu sürece dahil olmaktadır. Bu bilgiler de kişiselleştirilmiş reklamların oluşumunda rol oynar. Örneğin, bir kullanıcı sosyal medyada sık sık modayla ilgili içerik paylaşıyor ve moda markalarını takip ediyorsa, bu durum algoritmalar tarafından tespit edilir ve kullanıcıya moda ile ilgili kişiselleştirilmiş reklamlar çıkarılır.
Aynı şekilde, kullanıcıların alışveriş sitelerinde bıraktıkları dijital ayak izleri de bu süreçte rol oynar. Kullanıcıların hangi ürünleri incelediği, hangi ürünleri sepete eklediği veya satın aldığı bilgileri algoritmalar tarafından toplanır ve bu bilgiler doğrultusunda kişiselleştirilmiş reklamlar oluşturulur.
Sonuç olarak, kişiselleştirilmiş reklamların oluşumunda kullanıcıların dijital platformlar üzerinde bıraktıkları çeşitli türden ayak izleri etkili olmaktadır. Kullanıcıların arama geçmişi, site ziyaretleri, sosyal medya etkileşimleri ve alışveriş eylemleri algoritmaların kullanıcının ilgi alanlarını ve tercihlerini belirlemesine yardımcı olur ve böylece kişiselleştirilmiş reklamlar oluşur. Bu süreçte algoritmaların hangi bilgileri kullandığı ve nasıl bir sıralama ve seçim süreci izlediği konusu ise gizlilik ve veri koruma politikalarına bağlıdır ve bu konuda farklı platformların farklı uygulamaları olabilir.
Sosyal medyada hedef kitle belirleme sürecinde hangi faktörler dikkate alınmaktadır ve bu sürecin başarısına nasıl katkıda bulunmaktadır?
Sosyal medyada hedef kitle belirleme sürecinde dikkate alınan faktörler, yaş, cinsiyet, lokasyon, eğitim düzeyi, iş ve meslek durumu, ve tercih edilen sosyal medya platformlarıdır. Bunun dışında, kullanıcıların digital davranışları, ilgi alanları, alışveriş eğilimleri ve arama geçmişleri de bu süreçte oldukça anlamlıdır. Sosyal medya platformları arasında farklı demografik özelliklere ve potansiyel müşterilere sahip olan Facebook, hedef kitle belirleme çalışmalarında genellikle en yüksek geri dönüş oranına sahip olan platform olarak öne çıkmaktadır.
Bu sürecin başarısına katkıda bulunan bir diğer önemli faktör, algoritmalardır. Arahiflik ve içecek (burstiness) kavramları, içerik oluşturma sürecinin daha verimli hale gelmesinde büyük rol oynar. Algoritmalar, kullanıcıların eğilimlerini, ilgi alanlarını ve davranışlarını analiz etme ve onlara uygun kişiselleştirilmiş reklamları sunma yeteneğine sahiptir.
Özellikle Web 2.0’ın ortaya çıkışından sonra, internet kullanıcılarının kendi içeriklerini oluşturabilmeleri ve diğer insanlarla etkileşime geçebilmeleri bu sürecin başarısını artırmıştır. Karşılıklı etkileşim, kullanıcı verilerinin daha doğru ve etkin bir şekilde kullanılmasını sağlar. Bu sayede, markalar ve şirketler, hedef kitlelerinin neye ilgi gösterdiğini daha iyi anlayabilir ve dijital pazarlama stratejilerini bu verilere dayanarak geliştirebilirler.
Ayrıca, kullanıcılarının günlük olarak ortalama 50 dakika vakit geçirdiği sosyal medya platformları, hedef kitle belirleme etkinliğinin başarısını artırır. Bu süre, kullanıcı davranışlarını analiz etmek ve hedef kitleye uygun içerik oluşturmak için oldukça değerli bir fırsattır. Özellikle kullanıcı verilerini analiz ederek hedef kitleye göre reklamlar oluşturan Facebook Ads uygulaması, bu konuda önemli bir araçtır.
Sonuç olarak, sosyal medyada hedef kitle belirleme süreci, kullanıcı verilerinin doğru ve etkin bir şekilde analiz edilmesini gerektirir. Bu verilerin analizi ve içecek (burstiness) kavramının uygulanması, sosyal medya platformlarında gerçekleştirilen dijital pazarlama stratejilerinin başarısında önemli bir rol oynar. Bu süreç, dijital platformlardaki kullanıcı davranışlarının daha derinlemesine anlaşılmasını ve hedef kitleye uygun içerik oluşturulmasını sağlar.
Kullanıcıların dijital ayak izlerinin sürekli takip edilmesi ve bu verilerin sosyal medya reklamlarında kullanılması neden bazı kullanıcılar tarafından olumlu görülürken, diğerleri tarafından olumsuz karşılanmaktadır?
Dijital Ayak İzlerinin Takibi ve Buna Dair Kullanıcı Görüşleri
Bu süreç, kullanıcıların dijital izlerinin takip edilmesi ve bu izlerin sosyal medya reklamlarında kullanılmasıdır. Bazı kullanıcılar tarafından olumlu görülmekte olan bu durum, diğer kullanıcılar tarafından ise olumsuz karşılanmaktadır.
Olumlu Bakış Açısı: Kişiselleştirilmiş Reklamlar
Web 2.0 sonrası kullanıcılar, kendi içeriklerini oluşturabilecek, bilgi tüketmeye sınırlı kalmadan bilgi üretebilecek konuma geçmişlerdir. Kullanıcıların dijital platformlardaki hareketlerinin takip edilmesi ve sosyal medya reklamlarında kullanılması, kişiselleştirilmiş reklam olarak tanımlanmaktadır. Bu süreçle ilgili kullanıcıların olumlu bakışları genellikle, reklamların kullanıcıların ilgilerine uygun olarak karşılarına çıktığı için, bu reklamların getirdiği kolaylık ve içerikle alakalı hedeflemeye dayanmaktadır. Kişiselleştirilmiş reklamlar, kullanıcılara ilgilerini yansıtan, ihtiyaç ve arzularına uygun ürün ve hizmetleri göstermekte ve böylelikle tanıtım faaliyetlerinin doğru noktada gerçekleşmesini sağlamaktadır.
Olumsuz Bakış Açısı: Gizlilik İhlali ve Manipülasyon Endişeleri
Öte yandan, dijital ayak izlerinin sürekli takip edilmesi ve bu bilgilerin sosyal medya reklamcılığında kullanılması, bazı kullanıcılar tarafından olumsuz karşılanmaktadır. Bu durumun olumsuz karşılandığı yönündeki görüşler genellikle iki başlık altında toplanabilir: gizlilik ihlalleri ve manipülasyon endişeleri. Kullanıcıların dijital platformlardaki hareketlerinin kesintisiz olarak izlenmesi ve bu bilgilerin reklamcılık faaliyetlerinde kullanılmasının, kullanıcıların çevrimiçi gizlilik haklarını ihlal ettiğine dair endişeler mevcuttur. Ayrıca, kişiselleştirilmiş reklamcılığın, kullanıcıların tüketim alışkanlıklarını manipüle etme potansiyeli taşıdığına dair endişeler de bulunmaktadır.
Bu nedenle, kullanıcıların dijital ayak izlerinin sürekli takip edilmesi ve bu verilerin sosyal medya reklamlarında kullanılması, bazı kullanıcılar tarafından olumlu görülürken, diğerleri tarafından olumsuz karşılanmaktadır. Bu durum, bireysel tercihlere, gizlilik anlayışına ve kullanıcıların dijital kaynaklara olan güven seviyelerine bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.
İlgili Kurslar
Dijital Pazarlama Eğitimi
SEO, PPC ve sosyal reklamı analitikle birleştirerek A/B testleriyle mesaj‑teklif uyumunu optimize edin ve ölçülebilir ROI sağlayan kampanyalar yürütün.
Sosyal Medya Uzmanlığı Eğitimi - Sosyal Medya Kursu
Sosyal medya uzmanlığında strateji, içerik ve ölçüm. Takipçi değil, değer yaratan etkileşim.
Blog Yazarlığı Eğitimi
Arama niyeti ve E‑E‑A‑T uyumlu yazılarla organik trafiği satışa dönüştürün, başlık testleri ve iç link mimarisiyle performansı ölçerek yönetin.
