Mülakata katılacaksınız ve hangi soruların sorulacağını biliyor musunuz? Peki mülakata katılmadan önce karşınıza çıkabilecek soruları bilseydiniz harika olmaz mıydı? Buna ne cevap vereceğinizi bilmiyorum ama ben sizinle iş görüşmelerinde sorulabilecek 30 soruyu paylaşacağım. Her mülakata sorusu için bir yanıt ezberlenizi tavsiye etmiyorum (lütfen yapmayın) ama ne zaman ne sorulabileceği, işe alım uzmanlarının cevaplarınızda gerçekten ne aradıklarını bilmenizi istiyorum. Başvurduğunuz iş için mülakata gittiğinizde doğru kişi olduğunuz nasıl anlatabilirsiniz bunu bilmenizi istiyorum.
1. Biraz kendinizden bahseder misiniz?
Bu soru basit gözüküyor, pek çok kişi bu soruyu basite indirgiyor ve önemsemiyor. Ama bu mülakat sorusu çok önemli. İş deneyiminizi anlatmayın. Bunun yerine kısa ve tam olarak işe neden uygun olduğunuzu gösteren bir şeyler anlatın. İşe alım uzmanının bilmesini istediğiniz 2-3 özel başarı ya da deneyimle başlayın, daha sonra bu pozisyonun önceki deneyiminizle ilgisinden bahsedin.
2. İş ilanını nereden duydunuz?
Mülakattaki en zararsız görüşme sorusu aslında bu! Şirketi takip ettiğinizi, faaliyetlerini bildiğinizi ve şirketle bağlantıda olduğunuzu anlatma ve öne çıkmak için mükemmel bir fırsat. Örneğin, bir arkadaşınız aracılığıyla şirketi öğrendiyseniz, ismini söyleyin ve böyle bir iş ilanını duyduğunuzda çok heyecanlığınızdan bahsedin. Şirketi bir etkinlik aracılığıyla keşfettiyseniz, bunu paylaşın. İş ilanını İşkur'un ilan panosundan bulmuş olsanız bile biraz abartmakta fayda var.
3. Şirketimiz hakkında ne biliyorsunuz?
Mülakat öncesi şirketin “Hakkında” sayfasını okuyabilir ve hatta ezberleyebilirsiniz. Aslında işe alım uzmanları bunu sorduğunda, aradıkları cevap şirketin misyonunu anlayıp anlamadığınız değil. Bunu önemsediğinizi bilmek istiyorlar. Şirketin hedeflerini anladığınızı gösteren bir iki cümleyle başlayın. Web sitesinden birkaç anahtar kelime bulun ve bunları kullanın. Muhtemelen herkes böyle yapacaktır. Ama daha sonra bunu biraz daha kişiselleştirin. “Bu göreve talip oldum çünkü…” veya “Hedeflerinize gerçekten inanıyorum çünkü…” deyin ve bir örnek vererek konuyu detaylandırın.
4. Bu işi neden istiyorsun?
Şirketler iş konusunda tutkulu olan kişileri işe almak istiyorlar, bu yüzden mülakat sırasında bu işi neden istediğiniz sorulduğunda iyi bir cevap vermelisiniz. Öncelikle, pozisyonu sizin için mükemmel hale getiren birkaç temel faktör belirleyin. (Örneğin; “Müşteri desteğini seviyorum çünkü insanlarla etkileşim halinde olmayı seviyorum ve onlara yardım etmeyi seviyorum.) Sonra şirketi neden sevdiğinizi açıklayın (örneğin, Bence siz harika şeyler yapıyorsunuz, bu yüzden bunun bir parçası olmak istiyorum.)
5. Neden seni işe almalıyız?
Bu mülakat sorusu ileriye dönük görünüyor. Burada yapmanız gereken şey üç şeyi kapsayan bir cevap vermektir: mükemmel sonuçlar elde edebileceğiniz; takım çalışmasına ve şirket kültürüne gerçekten uyum sağlayacağınız; ve diğer adaylardan daha iyi olmanız.
6. En güçlü yönünüz nedir?
Bu tür mülakat sorularına cevap verirken işe alım uzmanının duymak istediğini düşündüğünüz şeyi değil, gerçek güçlü yanlarınızı paylaşın. Ardından, bu özellikleri iş hayatında nasıl kullandığınıza dair bir örnek verin. Ama bu konuda kesinlikle yanlış bilgi vermeyin. Güçlü olduğunuzu düşündüğünüz yönlerinizi de söylemeyin. Gerçekten güçlü olduğunuza inandığınız yönlerinizden bahsedin. Eğer bu yönler test edilebiliyorsa mutlak bir test mekanizmasından geçirin. Örneğin Facebook kullanmayı bilmek iyi bir bilgisayar kullanıcı olmak demek değildir. "Çok iyi bilgisayar kullanıyorum" derseniz, işe başladığınızda bunu görmek isterler.
7. Zayıf yönleriniz nelerdir?
İşe alım uzmanının bu mülakat sorusuyla ne yapmaya çalıştığı belli değil mi? Yapmak istediği şey kendinizi tanıyıp tanımadığınızı ve dürüstlüğünüzü ölçmektir. Yani, “Deadline'ı bir türlü tutturamıyorum” gibi bir cevap vermeyin. Ama "Ben mükemmelim" demenizde doğru değil. Geliştirmek üzerinde çalıştığınız birşeyi paylaşın. Örneğin, topluluk önünde konuşmada güçlü olmayabilirsiniz. Ancak topluluk önünde konuşma yeteneğinizi geliştirmek için 1 ay önce bir kursa başladığınızdan bahsedin. İstanbul İşletme Enstitüsünde Etkili Sunum Teknikleri eğitimine başladım gibi.
İlgili eğitim: Etkili Sunum Teknikleri Eğitimi
8. En büyük başarınız nedir?
Hiçbir şey, geçmiş deneyiminizde başarılı olmanızdan daha iyi “beni işe al” diyemez. Bu yüzden bu mülakat sorularına cevap verirken utanma! Bunu yapmanın harika bir yolu var! STAR yöntemini kullanın. Gerçekten yaptığınız şeyi ve neyi başardığınızı (sonuç) açıklayan şeyler söyleyin. Örneğin, “Bir ay içinde faturalardaki hataları %25 azalttım ve süreci hızlandırdım.” Ne kadar harika değil mi?
9. Bana iş hayatında karşılaştığınız bir sorundan bahsedin. Ve bununla nasıl başa çıktınız?
Bu mülakat sorusu sorulduğunda, “işe alım uzmanı soruna nasıl çözüm bulduğunuz konusunda bir fikir sahibi olmak istiyor. Mülakatta herkes profesyonel gözükebilir ancak işe alındığında çalışandan beklenenlerle çalışanın aday olduğu sırada söyledikleri eşleşmeyebilir. Bence iş hayatında karşılaşacağınız en büyük sorunlardan biri budur. Çözmek zor değil. Problemi nasıl çözdüğünüzü anlatın. Çözerken hangi yöntemi kullandığınızı da ekleyin.
10. Kendinizi beş yıl içinde nerede görüyorsunuz?
Bu tür mülakat sorularına cevap verirken sakın "sizin yerinizde görüyorum gibi birşey söylemeyin" Komik ama halen bazıları buna teşebbüs edecekmiş gibi duruyor. Bu soru sorulduysa gelecekteki hedefleriniz hakkında dürüst ve spesifik olun. Ayrıca şunuda düşünün: bir işe alım uzmanı şunları bilmek ister:
a) Kariyeriniz için gerçekçi hedefleriniz var mı?
b) Hırslı biri misiniz?
c) Pozisyonunuz ve hedefleriniz uyumlu mu?
11. Hayalindeki iş nedir?
İşe alım uzmanı bu pozisyonun gerçekten kariyer hedeflerinize uygun olup olmadığını ortaya çıkarmak istiyor. Cevabınız POP Star olmak ise size gülebilirler. Böyle birşey söylerseniz hakikaten gülerler. Bu sebeple gerçek hedeflerinizden bahsetmek daha iyi olur. Çok büyük hedefleriniz olabilir. Hayalperest biri de olabilirsiniz. Evet hayalperest insanlar olmasaydı insanlık bu kadar gelişmezdi. Buna hak veriyorum. Ama bunlardan bahsetmenin sırası değil. Bu tür mülakat soruları biraz daha realist cevaplar ister.
12. Başka hangi şirketlerle görüştünüz?
İşe alım uzmanları bunu, hangi sektörde çalışmak istediğiniz konusunda emin olup olmadığınızı anlamak için soruyorlar. Burada yapacağınız şey şirketin bulunduğu sektördeki diğer benzer işletmelere başvuru yaptığınızı belirtmektir. Örneği bilgi teknolojileri alanında danışmanlık yapan şirketlerle görüştüm. Müşterilerin uzaktan destek alabileceği departmanlara başvuru yaptım diyebilirsiniz.
13. Mevcut işinizden neden ayrılıyorsunuz?
Bu zor bir soru ama mülakatta mutlaka sorulacak. İş deneyiminiz yoksa da bunu kurcalamayak isteyenler olacaktır. Mesela hiç mi çalışmadın? Aile veya akraba yanında bile mi çalışmadın gibi sorular soranlar var. O işten neden ayrıldığı sorusu işe alım uzmanlarını çok cezbediyor. Bence adayların neredeyse yarısı bu konuda doğruyu söylemiyor. Ama buna rağmen bu soru sorulmaya devam ediyor. Evet sorulmalıdır ama cevabı aldığınızda aday hakkında çok fazla şey öğrenmenizi sağlamaz.
Neyse konumuza dönelim. Bu mülakat sorusu sorulduğunda kesinlikle olumlu şeyler söyleyin. Eski işvereni kötülemek size birşey kazandırmaz. Eski işyerinizi kötüleyerek de bir şey kazanamazsınız. Bunun yerine yeni fırsatlar aradığınızı ve görüşme yaptığınız pozisyonun eski pozisyondan daha iyi olduğunu ve gelişiminizi sürdürebilmeniz için ihtiyacınız olduğunu söyleyin.
14. Neden işten çıkartıldın?
Eğer daha sert bir soru sorulduysa bunu da tersleyerek cevap vermeyin. İşten çıkarılmış olabilirsiniz. Dünya oldukça küçük ve bu bilinebilir. Eski işyerinde bazı sorunlardan dolayı anlaşamadığınız veya bazı görevleri tam olarak yerine getiremediğinizden bahsedin. Artık bu konularda daha net bir duruşunuzun olduğundan da bahsedin. Geçmişte yaşananların size öğretici olduğunu da ekleyin.
15. Bu pozisyonda aradığınız şey nedir?
En kolay mülakat soruları sıralamasında ikinci sırada. Çok kolay: bu pozisyonda sunulan tüm detayları anlatabilirsiniz.
16. Ne tür iş ortamı tercih edersiniz?
İşyerine girdiğinizde ortamı zaten gördünüz. Eğer aradığınız yer orası değilse zaten mülakatı çok uzatmayın. Eğer orada mutlu olacaksanız ortamın özelliklerini anlatın. Kokladığınız havayı tarif etmek çok zor olmasa gerek.
17. Yöneticileriniz ve meslektaşlarınız sizi nasıl tanımlar?
Her şeyden önce dürüst olun (unutmayın, eğer bu işi alırsanız, işe alım uzmanı eski yöneticinizi ve iş arkadaşlarınızı arayacaktır!). Ardından güçlü çalışma ilişkileriniz veya ihtiyaç duyulduğunda diğer projelere katılma isteğiniz gibi güçlü yanları ve özellikleri ortaya çıkarmaya çalışın.
18. Neden iş deneyimleriniz arasında uzun boşluklar var?
eğer bir süre işsiz kaldıysanız, neyle meşgul olduğunuzu açıklayın (ve umarım bu, gönüllü çalışma, blog yazma ya da ders alma gibi etkinliklerdir). ardından, konuşmayı işin nasıl yapılacağına ve organizasyona nasıl katkıda bulunacağına yönlendirin: “o zaman ara vermeye karar verdim, ancak bugün bu kuruma aşağıdaki şekillerde katkıda bulunmaya hazırım.”
19. Baskı veya stresli durumlarla nasıl başa çıkıyorsunuz?
McKee, “Stresli bir durumu tatmin edici ve olumlu bir şekilde karşılayabileceğinizi ve hedeflerinizi gerçekleştirmenizi engelleyen hiçbir şey bırakmayacağınızı gösteren bir cevap seçin” diyor. Dünyanın en iyi yapılacaklar listesi yapmak, 10 derin nefes almak ve bunun gibi örnekleri paylaşın. Daha sonra kolayca üstesinden geldiğiniz stresli bir durumun örneğini paylaşın. Bu cevaptan daha iyisi sanırım olamaz.
20. İlk 30, 60 veya 90 gününüz neler yapacaksınız?
Hangi bilgiye ihtiyacınız var? Şirketinizin hangi bölümlerini tanımanız gerekiyor? Başka hangi departmanın çalışanlarıyla konuşmak istersiniz? Ardından, hemen anlamlı katkılar yapabileceğinizi düşündüğünüz birkaç alan seçin. (Örneğin, “Bence başlangıç olarak e-posta pazarlama kampanyalarına giriş yapmak ve onlar için bir izleme sistemi kurmak olacaktır.”)
21. Çocuk sahibi olmayı planlıyor musunuz?
Burada iki soru tipi var. Çocuk sahibi olmayı planlıyor musunuz? Çocuk sahibi olmayı mı planlıyorsunuz? İki sorunun da arkasındaki anlam farklıdır. 4-5 yıldan beri evli olan ve henüz çocuk sahibi olmayan kişilere çocuk için para mı biriktireceksiniz anlamında sorulabilir. Bu tür soruların sorulduğunu çok kez duydum. Bu tür sorular öncelikle etik değildir ve yasa koyucu bunun önlemini almalıdır. Aile durumunuzla ilgili sorular, cinsiyet soruları (Tamamı erkek olan bir ekibi nasıl yönetebilirsiniz?), Uyruk (Nerede doğdun?), Dini inanç ve mezhep... Bunları sormak doğru değil ancak yine de sorulur (ve sıklıkla ). Tabii ki, her zaman kötü niyetle değil. İşe alım uzmanı bunu sadece adayı rahatlatmak amacıyla sormuş olabilir. Nerelisiniz gibi soruları buraya sığdırabiliriz. Ancak kişisel yaşamınızla ilgili (ya da uygunsuz olabileceğini düşündüğünüz başka herhangi bir şey) soruları cevaplamayabilirsiniz. Bu tür sorulara henüz düşünmüyorum ama şirketinizdeki kariyer imkanlarıyla çok ilgileniyorum. Biraz daha bilgi verebilir misiniz?
22. Eğer bir hayvan olsaydınız hangisini olmak isterdiniz?
Farklı bir mülakat sorusu! Bu tarz sorular her mülakatta sorulmaz. Kişilik testi sorularında genellikle karşımıza çıkar. Aslında çok sık karşımıza çıkabilecek bir soru değil ama yazının sonunu eğlenceli bitireyim diye ekledim. Ama sorulmaz mı sorulur!
Bu tür sorularda işe alım uzmanı hızlı düşünme yeteneğinizi ölçmek için bu soruyu ortaya atıyor olabilir. Burada yanlış bir cevap verme ihtimaliniz yok. Deve diye cevap verseniz kimse size neden demez. Hatta güzel bir cevap bile olabilir :) Devenin çok zorlu şartlarda ve uzun yolculuklara dayanıklı olduğunu düşünürsek, buradan örnekleme yapabiliriz. Cevabınız, güçlü yanlarınızı veya kişiliğinizi yansıtmalı.
23. Limuzine kaç tenis topu sığdırabilirsiniz?
1.000? 10.000? 100,000? Ciddi anlamda?
Gerçekten soruyorum! Özellikle yetkinlik gerektiren işlerde bu gibi zekice sorular sorulabilir. Ancak, işe alım uzmanının tam bir sayı istemediğini unutmayın. Size neyin sorulmakta olduğunu anladığınızdan emin olmak ve mantıklı bir şekilde düşünüp düşünmediğinizi görmek istiyor. Yani, sadece derin bir nefes alın ve matematiksel olarak düşünmeye başlayın. (Evet, bir kalem ve kağıt istemek sorun değil!)
