Her mülakatı bir işe çevirebilmelisiniz. Mülakat sorularının doğasını anlamak mülakatta başarılı olmanın en kolay yoludur.
Bir özgeçmiş bir şirkete sizin o iş için kalifiye olup olmadığınızı anlatır. Ya da bununla ilgili ortada bir soru varsa insan kaynaklarından biri sizi ön mülakat için arayacaktır. Bir adayı eğer aday kalifiye değilse mülakat için çağırmak çok pahalıdır, mülakatı yürüten işe alım uzmanının vaktini alır. Günümüzde kimsenin boşa harcayacak kadar değersiz vakti yok.
Bu sizin için harika bir haber diyebiliriz. Çünkü bu, mülakat için gittiğinizde kalifiye olduğunuzu bildiğiniz anlamına gelir. Bu yüzden yüz yüze gerçekleşen mülakatlarda size sorulan soruların sizin gerçekten çevresi tarafından sevilen biri olup olmadığınızı anlamak için sorulduğunu anlamalısınız.
En iyi mülakat uzmanları bunu içten içe bilirler. Ama en kötü mülakat tecrübesine sahip olanların bile bilinçaltında bu konuda birşeyler vardır. Her iki şekilde de bir mülakata konuştuğunuz insanlarla iyi bir iletişim kurmak için hazırlanırsanız, anlaşmayı kapatmak için hazır olursunuz.
İşte işe alım uzmanlarının sordukları soruların üç tipi ve bu soruların her birine etkili bir şekilde cevap verme şekli.
Mülakat Soru Tipleri
Klasik Soru
Kendinden bahset? Veya tutkulu olduğun konu ne? Kendini beş yıl içinde nerede görüyorsun?
Bu soruların hepsi birbirinden farklı gözükse de aslında hepsi aynı soru. Bu "Hadi başlayalım, önce sen. Senin konuşmanı istiyorum" demektir.
Bu soruların hepsinin doğru cevabı bir hikayedir. Sizin oraya nasıl ulaştığınızı insanlara anlatan hayatınızın bir hikayesi vardır. Her insanın hayatında milyarlarca hikaye vardır. Her hikaye farklı bir odak veya tema ile gerçek bir hikayedir. Hikayenin odağı yaptığınız her şeyin nasıl bu özel iş için harika bir aday haline gelmenizi sağladığı sorusunun cevabını anlatır.
Buna ek olarak, Herminia Ibarra’nın araştırması kendimiz hakkında hikayeler anlatırken bizim daha çok duygularımıza hakim olduğumuzu, daha özgüvenli hissettiğimizi ve insanların bizi daha iyi anlattığını ortaya koyuyor. Chip Heath’in araştırması ise bu şartlar altında insanların bizimle daha iyi iletişime geçtiğini gösteriyor. Unutmayın: mülakatın amacı konuştuğunuz her insanla kişisel bir bağ yaratmaktır.
Kendiniz hakkında ilgi çekici bir hikaye anlatmak zaman ve yetenek ister ve özgeçmişiniz mülakat hikayenizle uyuşmalıdır. (Evet, her özgeçmiş bir hikaye anlatır, eğer ilgi çekici bir hikaye yaratmayı bilmiyorsanız, yardım alın.)
Bilmeceli soru
amerika’da kaç telefon vardır? veya özgürlük anıtı’nın ağırlığı nedir? veya pepsi’nin ileride sunacağı iyi bir ürünü nedir?
Teknik olan adayların genel olarak beceri testlerini yapması gerekir. Verilen bir zaman süresinde belki ofiste kod yazmanız gerekebilir veya bir şeyi evde yapmanız istenebilir. Finans adaylarının bir hesap tablosu yaratması istenebilir. Bu soruların hepsinin doğru cevapları vardır. Ama soru tipi bu değildir.
Bir bilmece sizin nasıl düşündüğünüzü keşfetmeyi amaçlar. Sizin basit cevaba ulaşmak için bilmeniz gereken her şeyi bilmediğiniz durumlarda ne yapmanız gerektiğini düşünüp düşünemeyeceğinizi ölçmek için yapılır. Ama verdiğiniz cevap sizin cevabı bulmaya olan yaklaşımınız kadar önemli değildir. Cevabı bulma taktiğiniz başvurduğunuz işte başarılı olmanız için gereken kişilik tipine uymalı. Bilmeceli soru sizin doğal yeteneklerinizi geliştirebileceğiniz iş tipine başvurup başvurmadığınızı ortaya çıkarır.
Örneğin eğer CEO olmak için mülakattaysanız muhtemelen problemi çözmek için kimi işe alacağınız hakkında düşünmeniz gerekir. Eğer istatistik bir rol için mülakattaysanız o zaman problemi tam haliyle ortaya koymalı, bazı rakamlarla değerlendirmeye başlamalı ve hatta çözmelisiniz.
Yaklaşım doğru veya yanlış olsun, yeter ki işte yapmak istediğiniz düşünme şeklini ortaya koyun. Eğer sizin için iyi bir uyuma sahip olan iş mülakatındaysanız, büyük ihtimal mülakatın görmek istediği düşünce tipine uygun olan bir cevap vereceksiniz.
Problemi çözerken sesli düşünün. Bu sizin "işinizi gösterdiğiniz" an olabilir! Yani şov yapmak için sahnede olabilirsiniz. Aynı zamanda bu soruya diğer mülakat sorularına olduğu gibi bir konuşma halinde yaklaşın. Mülakattaki her bir soru işe alım uzmanının sizinle günde sekiz saat geçirip geçirmeyeceğine karar vermesinin bir yoludur.
Davranışsal Soru
Bir iş arkadaşınızla kavga ettiğiniz zamandan bahsedin veya patronunuzun amaçlarıyla sizin amaçlarınız uyuşmadığında ne olurdu, bana zayıf yönlerinizden bahsedin.
Bu sorular size çok farklı gelebilir ama hepsi aslında tek bir şeyi soruyorlar: Bana bir hikaye anlat. Ve eğer parlamanız için yazılmış olan bir özgeçmişiniz varsa, o zaman özgeçmişinizdeki her madde birer hikayedir.
Davranışsal mülakatta her bir soru sizin hayatınızdaki bir anın tanımını ister. Örneğin eğer birine zayıflığınızın matematik olduğunu söylerseniz, bu sizin iş bağlamında karşınıza çıkan bir durumda zayıflığınızı gösteren bir durum kadar bilgilendirici değildir.
Her iyi hikayenin bir başı, ortası ve sonu vardır ve de bu davranışsal mülakatta da geçerlidir. Yani durumunuzu anlatın, karşılaştığınız zorluğu anlatın ve onun üstesinden nasıl geldiğinizi anlatın. Hikayeyi anlatması bir dakika sürmeli.
Sonuç bölümü
Sonuç kısmınız vurucu kısım olarak nitelikli bir başarıya sahip olmalı. (vaktinden önce teslim, yüzde 10 artan gelir gibi) Ve bunları kafanızda taze tutun çünkü iyi yazılmış bir özgeçmişteki her madde nitelikli bir başarıdır. Her kariyer nitelikli başarılar halinde çerçevelenebilir.
Bu her davranışsal sorunun sizin parlamanız için gereken iyi hikayeyi anlatmanıza fırsat olduğu anlamına gelir.
Özet geçmek gerekirse; yani bütün sorular sizin ne istediğinizi soranlar (ilk sorular), sizin nasıl düşündüğünüzü soranlar (ikinci sorular), ve sizin nasıl davrandığınızı soran (üçüncü) sorulardır. Eğer kendinizi iyi tanıyorsanız bu üç sorunun cevabı ortaya mantıklı bir şeyler koyacaktır. Ve işte bu sizi sevilir yapacaktır.
Entegre ve anlaşılır gözüken birine bağlantılı hissetmek çok kolaydır. Bu süreçteki ilk adım bir hikaye anlatan bir özgeçmiş yazmaktır. İkinci adım ise sizin hikaye ile uyumlu olduğunuzu mülakatta göstermektir.
Bir mülakat popülerlik yarışmasıdır, ama bu iyi haber demek. Çünkü bu belirli kapasiteye sahip bir grup insan ve onlarında aynı iş tipinde iyi oldukları için oldukça benzer olacağı anlamına gelir Bununla birlikte bizler de özellikle çevresinde sevilen kişileri ödüllendiriyoruz. İçe dönük kişilerin en sevilir veya alaycı insanların en sevilir olanı veya amigo tiplerin en sevilir olanını.
Eğer doğru işler için başvuruyorsanız o zaman sadece sizin gibi olan insanlara karşı yarışıyorsunuz. Sevilir ve de insanlarla iletişim kurabiliyor olmak da yaşamak için güzel bir yoldur.
