Tercüme etmek dendiğinde çoğumuzun aklına gelen ilk şey bir dildeki yazılı veya sözlü mesajın bir başka dile çevrilmesidir. Ancak tercümanlık bu durumla sınırlı değildir. İşitme engelli bireylerin de gündelik hayatlarında tercümeye ihtiyaç duydukları durumlar olabilmektedir. Yaşadıkları sağlık sorunlarını doktorlara doğru bir şekilde aktarmada çoğu kez sıkıntı yaşayabilirler. Emniyette ifade vermeleri belki de sonrasında mahkemeye çıkmaları ve hakim karşısında kendilerini anlatmaları gerektiğinde bunu yapmada yetersiz kalabilirler. Bunlar yaşanabilecek sıkıntılardan sadece birkaç tanesidir. Bu sıkıntıların yaşanmaması ve daha kolay çözülebilmesi için de işaret dili tercümanlığı ortaya çıkmıştır. Dünya üzerinde çok sayıda işitme engelli bireyin yaşadığı düşünüldüğünde bu duruma olan gereksinimin sebebi anlaşılmaktadır. Ülkemizde de durum pek farklı değildir ve gün geçtikçe bu duruma olan farkındalık artmaktadır. İşaret dilinin öneminin fark edilmesiyle işaret dili bilenlerin istihdamı da artmaktadır. İşitme engelli bireylerin tercümeye ihtiyaç duyabileceği çoğu alanda da işaret dili tercümanlarına yer verilmeye başlanmıştır.
sayesinde kolay bir şekilde işaret dili öğrenmek ve
İşaret Dili Tercümanı Nedir?
İşitme veya konuşma engeli olan kişiler, çevresindeki kişilerle iletişim kurmak için işaret dili kullanmaktadır. Ancak işaret dili herkes tarafından bilinmemektedir. Böyle durumlarda işitme engelli bireyler kendini anlatmakta güçlük çekmektedir ve kendilerini anlatmak için daha çok beden hareketlerini kullanmaya yönelirler. Bazı durumlarda ise yazarak iletişim kurmaya çalışırlar. Ancak bu durum her iki taraf için de zorlu bir süreç haline gelmektedir. Sonunda tarafların birbirini anlamama ihtimali de çok yüksektir. Böyle zamanlarda yakınlarda işaret dili bilen birileri olması sağlıklı bir iletişim kurulabilmesi açısından çok önemlidir. Ancak bunun olması da her zaman mümkün olmayabilir. Bu eksiklik gündelik hayatta karşılaşılan her durumda aynı derecede büyük bir problem yaratmasa da bazı durumlarda işaret dili bilen ve iki taraf arasında iletişimi sağlayacak birisine mutlaka ihtiyaç vardır. Bu gibi durumlarda işaret dili tercümanlarından destek alınmaktadır. Buradan da anlaşılabileceği üzere işaret dili tercümanları, işitme engelli bireyler ve diğer insanlar arasında iletişim kurma konusunda yardımcı olmaktadır. İşaret dili tercümanları, işitme engelliler ve diğer insanlar arasında bir nevi köprü görevi görmektedir.
İşaret dili bilenler olduğu gibi bilmeyenler de vardır ve bu durum işitme engellilerin bazı durumlarda zorluk yaşamasına neden olmaktadır. İşaret dili tercümanları da bu zorlukların en aza inmesi konusunda büyük önem taşımaktadır. İşitme engeli olan kişilerin eğitim, sağlık, spor, sanat veya hukuki alanlarda kendilerini ifade edebilmeleri ve işlerini daha kolay halledebilmeleri noktasında işaret dili tercümanları devreye girmektedir. İşaret dili tercümanları o anki durumun gerektirdiği şartlara bağlı olarak konunun sözlü veya yazılı bir şekilde karşı tarafa aktarımını sağlamaktadır. Aynı şekilde yazılı veya sözlü haldeki mesajın da işaret dili ile işitme engelli bireylere aktarılmasını sağlamaktadır. İşaret dilinin yanında, duygu ve düşünceleri ifade etmede etkili olan beden dili kullanımına da dikkat edilmelidir.
İşaret dili tercümanlarının görevlerini en doğru şekilde yapabilmeleri için sahip olmaları gereken bazı özellikler de bulunmaktadır:
İşaret dili tercümanları öncelikle Türkçeye hakim olmalıdır.
İyi bir hafızaya sahip olmaları gerekmektedir.
Hızlı karar verebilmelidir.
Dikkatli bir dinleme becerisine sahip olmalıdır.
İşaret dili ve beden dili arasındaki bütünlüğü kurabilmelidir.
İşaret Dili Tercümanı Ne İş Yapar?
İşitme engelli bireylerin yaşamları süresince hem özel hem de kamusal alanda çeşitli hizmetlere ihtiyaç duymaları mümkündür. Bu da işaret dili tercümanları için hem özel sektörde hem de kamusal alanda çalışma imkanı doğurmaktadır.
İşaret dili tercümanları eğitim alanında, ilkokul düzeyinden üniversite düzeyine kadar okullarda çalışabilir. Burada öğretmenlerden aldığı bilgileri işitme engeli olan öğrencilere işaret dili yoluyla aktarmaktadır. Genel olarak bir veya iki öğrenciyle çalışırlar. Aynı zamanda kurs merkezlerinde işaret dili eğitmeni olarak da görev yapabilmeleri mümkündür.
Hastane, banka, adliye gibi ortamlarda da işaret dili tercümanlarına ihtiyaç duyulur. İşitme engelli bireylerin yaşadıkları sorunları, ihtiyaçlarını anlatmak için ve alacakları hizmetleri öğrenebilmek için yardımcı olacak kişiler işaret dili tercümanlarıdır.
Spor alanında da işaret dili tercümanlarına ihtiyaç artmaktadır. Düzenlenen spor organizasyonlarında, Türkiye İşitme Engelliler Spor Federasyonu tarafından görevlendirilirler.
İşaret Dili Tercümanı Maaşları
İşaret dili tercümanlarının maaşları tecrübelerine ve çalıştıkları kuruma göre değişiklik göstermektedir. Bunun yanı sıra tercümanlığı yapılan dile bağlı olarak da maaş miktarında farklılık olabilmektedir. Her ülkenin kendi işaret dili vardır. Bu yüzden Türk işaret diline ek olarak diğer ülkelerin işaret dili alfabelerine de hakim olmak avantaj sağlamaktadır. Bu durum çalışma alanını genişleteceğinden kazancın artmasına da etki etmektedir. Bu sebeple işaret dili tercümanları uluslararası geçerli olacak sertifikaları da edinmeyi tercih etmektedir.
Ülkemizdeki işaret dili tercümanlarının maaş miktarları genel olarak 4000 TL ile 8000 TL arasında değişebilmektedir. Mesleğe yeni başlayan veya bir yıllık deneyime sahip işaret dili tercümanlarının maaşı 4000-4500 TL civarındadır. Meslekte geçirdiği süre beş yılı geçen işaret dili tercümanlarının maaşları ise 6500-8000 TL arasında değişmektedir.
İşaret dili tercümanlarının çalışma şekilleri de maaş miktarlarını etkilemektedir. Yarı zamanlı, tam zamanlı veya uzaktan çalışma modelinin her biri maaş miktarının belirlenmesinde ayırt edici bir faktördür.
İşaret Dili Tercümanı Nasıl Olunur?
İşaret dili tercümanı olabilmek için her şeyden önce bu konuyla ilgili eğitim almak gerekmektedir. Ancak özellikle gidilebilecek bir okul veya bölüm bulunmamaktadır. Milli Eğitim Bakanlığı veya özel kurumlar tarafından verilen eğitimler sonucunda sertifika almak gerekmektedir. Sertifikalar MEB onaylı olmalıdır. İşaret dili tercümanlığı sertifikasını alabilmek için öncelikle 120 saatlik işaret dili eğitiminin tamamlanması ve eğitim sonrasında Milli Eğitim Bakanlığı’nın düzenlemiş olduğu sınavlarda başarılı olunması gerekir. Buradan elde edilen başarı sonrasında Türk İşaret Dili Eğitmenliği ve Tercümanlığı eğitimi de başarılı bir şekilde tamamlanmalıdır. Bu da 200 saatlik bir eğitimdir.
Eğitimlerde başarılı olarak sertifika sahibi olunmasının ardından işaret dili tercümanlığı yapabilmek mümkündür. Bu eğitimlerin alınabilmesi için en az ön lisans mezunu olunmalıdır. Ancak eğitimler sonrasında işaret dili tercümanlığı yapabilmek için alınan sertifikalar tek başına yeterli olmamaktadır. Bu alanda kendini geliştirmek de son derece önemlidir. Bunun için de işitme engelli bireylerle sık sık vakit geçirmek ve bu sayede pratik yapmak gerekmektedir.
