İnsanların mutsuzluk oranı her geçen yıl daha da artıyor. Bunu ben söylemiyorum araştırmalar söylüyor. 1940 ve 2015 yılında yapılan anketlerde insanlara 10 üzerinden ne kadar mutlu oldukları soruluyor. 1940 yılında ortalama 7.5/10 cevabı alınırken 2015 yılında bu sayı 7.2/10'a geriliyor. 80 yıl önceye baktığımızda hayat şartlarının daha zor olduğunu görüyoruz.
Peki nasıl oluyor da dünyanın savaşlarla boğuştuğu bir döneme göre daha mutsuz olabiliyoruz? (Gerçi şimdi de pandemiyle boğuşuyoruz ama pandemiden önce yapılan bir araştırmada bile mutsuzmuşuz.) Şimdi bu yazıyı okuyan herkesin düşünmesini istiyorum. Sizi mutlu eden şeyler neler? Hayattan beklentileriniz nedir? 10 yıl sonra kendinizi ruhen ve bedenen hangi konumda görüyorsunuz? Aşk, para, kariyer, evlilik, başarı bunlar bizi mutlu eden şeyler gibi gözüküyor. Peki gerçekten ediyorlar mı?
Para Bizi Gerçekten Mutlu Ediyor Mu?
2014 yılında LinkedIn üzerinden yapılan bir ankette yeni mezunlara bir işten beklentileri soruluyor. %60 oranında yüksek bir maaş cevabı çıkıyor. Peki, ne kadar maaş yüksek maaştır? Kendinizi düşünün, ne kadar maaşa sahip olmak istiyorsunuz? Asgari ücret kazanan biri buna cevaben ayda 5.000 TL diyebilir, 5.000 TL kazanan 10.000, 10.000 kazanan ise 20.000 diyebilir.
Hem psikolog hem de ekonomist olan Danny Kahneman ve Angus Deaton bu konu üzerinden bir araştırma yapmaya karar veriyor. Mutlu, mutsuz, stresli birçok insanın gelir seviyesi arttıkça mutluluk seviyelerine bakıyorlar. Araştırma sonucunda ortaya logaritmik bir tablo ortaya çıkıyor. Gelir düzeyleri arttıkça hepsinin mutluluğu artıyor ama belli bir noktadan sonra sabitleniyor. O nokta ise 75.000 dolar civarı, yani yaklaşık ayda 6.000 dolar gibi düşünebilirsiniz. Bu da sıradan bir Amerikalı’nın temel ihtiyaçlarını karşılayıp, hobilerine vakit ayırabileceği bir tutar. Yani ihtiyaçlarımızı karşıladıktan sonra daha fazlası bizi mutlu etmiyor.
fazlasına, marka çantalara, lüks arabalara sahip olmanın bizi tatmin edeceğini sanıyoruz ama etmiyor. 2015 yılında amerika’da şans oyunlarına toplamda ne kadar harcandığını tahmin edin. tam tamına 70 milyar dolar. beklediğinizden çok daha fazla değil mi? bu o sene içerisinde kitaplara, sinema biletlerine, konserlere, spor müsabakalarına harcanan tüm paradan daha fazla. i̇nsanlar onlara gerçekten keyif verecek şeyler yerine zengin olma umuduyla şans oyunlarına para harcıyor. bu da tamamen paranın onları mutlu edeceğine dair yanılgılarının bir ürünü.
Gerçek Aşk Bizi Mutlu Eder Mi?
15 yıl boyunca 25.000 kişi gözlemleniyor. Bunların 1716 tanesi evleniyor. Evliliklerinin ilk 1-2 yılında olanların daha mutlu olduğu, sonraki yıllarda ise evlenmeyenler ile mutluluk derecelerinin aynı olduğu görülüyor. Herhangi bir sıkıntı yaşamamalarına, eşlerini hala sevmelerine rağmen eski mutlulukları gibi hissediyorlar. Bu sürece balayı etkisi deniliyor. Bir süre sonra alışıldığı ve heyecan kaybolduğu için aşkın sarhoş eden etkisi yok oluyor. Başka bir deyişle cicim ayları bittikten sonra o kişi hayatınıza girmeden önceki zamanlardaki gibi hissetmeye başlıyorsunuz.
Başarı Bizi Mutlu Eder Mi?
Şu an ne 10 üzerinden ne kadar mutlu olduğunuzu düşünmenizi istiyorum. Düşündünüz mü? Öğrencilik zamanlarınızı hatırlayın. Çok merak ettiğiniz bir sınavınızın sonucu açıklanmış. Heyecanla sınavınızın sonucunu açıyorsunuz. Karşımızda 3 durum var; beklediğinizden yüksek alabilirsiniz, beklediğinizle aynı alabilirsiniz, beklediğinizden düşük alabilirsiniz. Bu 3 durum için ayrı ayrı mutluluğunuzun 10 üzerinden ne kadar değişeceğini tahmin edin. 2012 yılında Levine ve arkadaşları bu konuyu araştırıyorlar. Sırasıyla beklenenden yüksek, aynı ve düşük için tahminler ortalama 10 üzerinden 8.27, 7.81, 4.42 oluyor. Gerçek hayatta böyle bir durumda karşılaşıldığında ise tüm durumlarda cevap ortalama 6 çıkıyor. Yani yüksek notlar ve başarı bizi sandığımız kadar etkilemiyor.
Şimdiye kadar öğrendiklerimize baştan bakalım. Para bizi mutlu ediyor mu? Hayat standartlarımızı karşıladıktan sonra hayır. Aşk, evlilik bizi mutlu ediyor mu? Belli bir süreden sonra hayır. Başarı, kariyer bizi mutlu ediyor mu? Hayır. Bizi mutlu ettiğini sandığımız şeylerin aslında bizi mutlu etmediğini gördük. Kafanız karışmış olabilir, kendinize o zaman bizi ne mutlu ediyor diye sorabilirsiniz.
Deneyimler bizi gerçekten mutlu ediyor. Yeni maceralara atılmak, daha önce hiç yapmadığınız bir şeyi yapmak. Paraşütten atlamayı, balonla uçmayı, yunuslarla yüzmeyi düşünün. Bunların size yaşatacağı hayat tatmininin yanı sıra başkalarına anlattığınızda onların etkilendiğini görebilirsiniz. Başkaları tarafından takdir edilmek de mutluluğumuza +1 puan ekliyor. Sporun sağlık için ne kadar önemli olduğunu biliyoruz. Güzel bir vücuda sahip olmak gibi bir avantajı da var. Bunlara ek olarak ruh sağlığımız için de çok büyük bir faydası var. Günde yarım saat yapılan yürüyüş, vücutta düşük dozlu antidepresanların salgılattığı kadar mutluluk hormonu salgılatıyor. Depresyondaki hastaların tedavisinde de egzersiz öneriliyor. Uyku. Az uyumak zihinsel aktiviteyi düşürüyor. Bunama, obezite ve kalp krizi riskini arttırıyor. Zaten uykusunu alamayan kişilerin ne kadar huysuz olduğunu hepimiz biliyoruz.
Nezaket bizi mutlu ediyor. Gönüllü aktiviteler olabilir. Maddi – manevi yardımlar hatta başkalarına iltifat etmek bile bizi kalıcı olarak olumlu yönde etkiliyor. Sosyallik. Şu an pandemi döneminde hiçbirimiz pek sosyal olamıyoruz ama teknoloji ne güne duruyor! Yeni birileriyle tanışmak, uzun süredir görüşmediğiniz insanlarla buluşmak modumuzu yükseltiyor ve iyi hissetmemizi sağlıyor. Uzun lafın kısası daha iyi hissetmek istiyorsanız hobilerinize vakit ayırın, bol bol egzersiz yapın, uykunuza dikkat edin, kibar olun ve sosyalleşin!
YAZAR : ŞEVVAL CEYLAN
