Deprem bir doğa kanunu ve kaçınılmaz afetlerden birisi. Depremden korunmak için sadece belirli önlemler alınabilir. Türkiye de deprem bölgelerinden birisi ve %92’lik kısım deprem kuşağında yer almakta. Bu yüzden Türkiye depremlere karşı hazırlıklı olmak zorunda.
Sık Sık Depremler Oluyor
1900’lü yıllardan günümüze kadar Türkiye’de 100’den fazla büyük şiddette deprem meydana geldi. Bunlardan 30’u can ve mal kaybı , yıkım ve tahribat yarattı. Bu depremlerde ise 100 binden fazla kişi yaşamını yitirdi. Özellikle 17 Ağustos 1999’dan sonra depremlere daha hazırlıklı olmak için Deprem Şurası toplanmış İstanbul’un 20 seneye kalmadan depreme hazırlıklı ve güvenli bir şehir olacağı açıklaması yapılmıştı.
Kentsel dönüşüm, yapıların emniyetli hale getirilmesi ve önlemler alınması derken birçok hata yapıldı. Kentsel dönüşümler deprem odaklı değil tersine rant odaklı bir dönüşüm halini aldı. Yapılan bu binalar yine emniyetsiz ve insan hayatını tehlikeye atan binalar oldu. 2019 yılındayız ve Türkiye olarak büyük bir deprem karşısında hala hazırlıklı değiliz.
Toplanma Alanı Skandalı
Deprem toplanma alanı önceden olası deprem için hazırlanmış insanların yiyecek, içecek ve barınma gibi temel ihtiyaçların karşılanması için yapılmış bir alandır. 1999 depreminden sonra toplanma alanı olarak yapılmasına karar verilen 496 Geçici İskan Alanları ile depremden sonra 562 Birinci Derecede Acil Ulaşım Yolu rantsal dönüşüm sonucu toplanma alanı statüsünden çıkarıldı. Deprem hazırlığı için önemli olan bu projelerin rant odaklı yapılması ve sonradan iptal edilmesi depremi ne kadar önemsediğimizin de göstergesi.
Depreme Nasıl Hazırlanmalıyız?
Deprem sigortası yaptırılmalı. Deprem sigortası bütün zararlarınızı ve oturabilecek bir eviniz olana kadar barınma masraflarınızı karşılar.
Afet çantası hazırlanmalı. İçine konserve yiyecek, su, el feneri ve ilk yardım aletleri gibi kitler koyulmalıdır.
Özellikle asılı objelere dikkat edilmeli ve yatak odası gibi yerlere ağır objeler asılmamalıdır.
Yüksek dolapların kapakları sabit bir şekilde tutturulmalı.
Ağır eşyalar deprem anında çok tehlikeli bir hale gelebilir ve devrilme riski yüksektir. Bunun önlemini almak için buzdolabı, bilgisayar veya televizyon gibi ağır eşyaları sabitleyin.
Deprem Sırasında Ne Yapılmalı?
Deprem anındaki hareket ve davranışlarımız çok önemlidir. Öncelikle panik yapmamalıyız.
Sabit olmayan sallanan ağır eşyalardan uzak durulmalıdır.
Çök-Kapan-Tutun hareketiyle başınızı iki elinizin arasına alarak güvenli olacağını düşündüğünüz masanın yanına geçerek korunun.
Merdiven, kolon ve koridor gibi yerlerden uzak durulmalıdır.
Mutfakta ocak açıksa ocak veya fırın gibi çalışan aletleri kapatın.
Depremden geçtikten sonra elektrik, su ve doğalgazı kapatın.
Deprem anında asansör kesinlikle kullanılmamalıdır.
Depreme Arabada Yakalandıysanız
Ağaç direk gibi devrilebilecek objelerden uzak durun.
Güvenli yerdeyseniz pencereleri kapatıp, aracın kontağını kapatarak bekleyin.
Güvenli yerde değilseniz araçtan çıkıp güvenli bir yere geçin.
Depreme Toplu Taşıma Araçlarında Yakalandıysanız
Demirlere sıkı tutunun.
Metro veya trenden zorla inmeye çalışmayın. Elektriğe kapılabilirsiniz.
Deprem Sonrası Yapılması Gerekenler Neler?
Evden çıkmadan önce battaniye, kalın kıyafetler, değerli eşyalar ve paralar ve ayakkabılar gibi ihtiyacınız olabilecek önemli eşyalarınızı alın.
Bir süre yiyecek bulamama ihtimaline karşı evinizdeki yiyecek ve içeceklerden yanınıza alabileceğiniz kadar almaya çalışın.
Artçı depremler olabilir. Artçı sarsıntılar bitinceye kadar hasarlı binalardan uzak durun. Hatta bazı artçılar sağlam binalara da hasar verebilir veya yıkabilir.
Şiddetli deprem sonrası en az 2-3 gün eve girmeyin veya bu konudaki açıklamalarını takip edin.
Bina içine çakmak veya kibrit gibi alev veren maddelerle yaklaşmayın.
Güvende iseniz bölgedeki durumu kötü insanlara ve yardım ekiplerine yardım edin veya gönüllü olarak kurtarma çalışmalarına katılın.
Sokaklarda binaların arasında dolaşmayın.
Deprem herkesi ilgilendiren hayati bir konu. Hafife alınmamalı geniş çaplı büyük önlemler alınmalı. Kendi çapımızda önlemlerle depreme hazırlanabiliriz ama deprem işini şansa bırakmamamız gerekir.
Yazar: Muhammed Emin Polat
