Kendinizde hiç fobi keşfi yaptınız mı? Keşif diyorum çünkü bazen fobiye sebep olan nesneyle veya durumla karşılaşılmadan ona olan korkunuzun farkında olmazsınız. Hazırsanız en zirve, kulağa en çılgın gelen korkularımızı düşünme zamanı. Yüksekten korkma? Su korkusu? Kulağa yeterince çılgın gelmedi değil mi? Yazımızı okuyunca bu konuda beklediğiniz doygunluğa ulaşacaksınız.
Fobi Nedir?
Fobi kelimesinin Yunan mitolojisindeki dehşet tanrısı diye bilinen ‘Phobos’tan geldiğini biliyor muydunuz? Normalde korku duyulacak bir durum veya nesne olmamasına rağmen kişinin bunlara karşı aşırı korku duyması ve bunlardan uzak durmasına fobi diyoruz. Fobilere bir hastalıktan çok karakter özelliği gibi bakılsa da tedavisi olan veya gerektiren durumlar olduğunu bilmekte fayda var. Çünkü kimi fobiler veya korku seviyeleri insanın günlük yaşamını kısıtlayacak cinste olabiliyor. İnsanların hayat kalitelerini düşüren fobilerden kurtulmak için ise önce istemek ve farkındalık, sonrasında ise psikolojik destek geliyor.
En İlginç Fobi Türleri Nelerdir?
Çok fazla sayıda fobi türü olduğunu biliyoruz. Elbette bilmediklerimiz de vardır. Şimdi bizim araştırıp en ilginç kategorisine layık bulduğumuz fobileri sizlerle paylaşacağız.
Ksilofobi
Yunanca ‘xilo’ yani ahşap kelimesinden türüyen fobimizde kişiler ormanlık alanlardan ve malzemesi odun olan malzemelerden korkuyorlar. Oldukça nadir görülen bu ilginç fobinin giderilebilmesi için bazı stratejiler yürütülmüş olsa da bilimsel bir çalışma yok. Daha çok doğayı anlama, tanıma ve araştırma üzerine gidildikçe ksilofobi atlatılabilir bir fobi fakat ileri düzeye varan bir vakada profesyonel yardım almak önemli bir hal alıyor.
Ablütofobi
Günün yorgunluğunu attığımız, dinlendiğimiz, sonrasında misler gibi koktuğumuz banyo yapmaktan korktuğunuzu düşünün. İşte ablütofobiye sahip kişiler yıkanmaktan korkuyor. Araştırmalara göreyse kadınlarda bu oran erkeklere nazaran daha yüksek. Fakat endişeye mahal yok ablütofobiden kurtulmak psikolojik bir destekle kolayca mümkün oluyor.
Helyofobi
Günün başladığı, en güzel en verimli saatlerden korkmaya helyofobi diyoruz. Bu fobiye sahip kişiler gün ışığından, güneşin veya ışıkların yarattığı parlaklıktan korkarlar. Bunun sebebi küçükken yaşanılan bir güneş çarpması olabilir deniyor ve oldukça nadir görülüyor.
Haptofobi
Biraz yürek burkan bir fobiden bahsedeceğiz. Dokunmaktan veya dokunulmaktan korkulan bir fobi. Geçmişinde cinsel bir saldırıya uğrayan veya bununla ilgili bir travmaya sahip kişilerde genellikle görülüyor. Dokunulması haptofobik kişilerde yanma hissine sebep oluyor.
Paraskavedekatriafobi
Kelimemiz oldukça uzun olsa da içinde anlamını barındırıyor. Şöyle ki Yunancada ‘paraskave’ cuma anlamına, ‘dekatria’ on üç anlamına geliyor. Fobimizin tanımı da ayın on üçünün cumaya denk gelmesinden korkulması şeklinde. Kulağa biraz saçma geliyor farkındayız. Hadi 13 uğursuz sayı olarak bilinir birçok inanışta fakat bunun cumayla bağdaşması oldukça tuhaf. Fakat inanışlara göre İsa’nın böyle bir günde çarmıha gerildiği söyleniyor. Başka dinlerde de bunun gibi uğursuz olaylar söylenilmekte.
Atelofobi
Kendinizi kusurlarınızla sevmeyi öğrenmek, o özgüveni kazanmak bazen zaman alır. Fakat eğer atelofobiniz varsa bu durum rahatsız edici boyutta demektir. Kişi mükemmel olmaya odaklanarak obsesif hale gelmiştir. Herhangi bir kusuru olmasından korkar ve sürekli kendini eleştirme eğilimindedir. Psikoterapi ile kişi bu durumdan kurtarılmaya çalışılır.
Kronofobi
‘Zaman geriye aksın’ veya ‘zaman dursun’ naralarıyla hatırladığımız replikler ve sihirli dokunuşlar, keşke gerçek olsun diye iç çekmeler. İşte bu durumun yani zamanın ilerlemesinden, zamanın kendisinden korkmaya kronofobi diyoruz.
Nomofobi
Fobilere hastalık denmediğini söylemiştik fakat bu gerçekten de çağımızın hastalığı. Telefonsuz kalamama korkusu olarak bilinen nomofobiye sahip kişi sayısı oldukça fazla. Hatta bilimsel araştırmalara göre özellikle gençlerde bu durum intihara bile sürüklüyor. İnternet günümüzde bağımlılık halini almış durumda bunu biliyoruz. Fakat telefonsuz, internetsiz kalmak gerçekten bütün dengemizi bu kadar bozacak dereceye gelmeli miydi?
Fobofobi
‘Korkmaktan korkmak’ diye bir şey duydunuz mu hiç? Ya da bunun bir fobi çeşidi olduğunu? Özellikle birçok fobisi olan ve bunların farkında olan kişilerde görülen bir durum. ‘Ya daha fazla fobim olursa’ diye düşünülen, düşündükçe anksiyete bozukluğu boyutuna varan bu olgularda kişiler yeni bir şey öğrenme veya severek yaptığı şeylere karşı da hevesini kaybeder.
Anatidaefobi
En ilginç fobilerimizden biri de anatidaefobi adlı bir ördek tarafından izlenme korkusu anlamına gelen bir fobi. Çocukluk travmasıyla ilişkilendirilmesiyle beraber bir karikatüre de konu olmuştur.
Venüstrafobi
Oldukça üzücü fobilerden biri de ‘güzel kadınlardan korkma’ yani venüstrafobidir. Bu kişiler oldukça özgüvensiz olup hoşlandıkları kadınlarla göz göze dahi gelemeyebiliyor.
Pediofobi
Akıllara direkt Chucky adlı film karakterini getiren bir fobiden bahsediyoruz. O filmi izledikten sonra herkes oyuncak bebeklerine biraz kuşkulu bakmıştır, arkamı döndüğümde ya hareket ederse? İşte bunun gerçek hayatta rahatsız edici boyuta varmış hali pediofobi yani oyuncak bebek korkusu.
Eisoptrofobi
Baka baka doyamadığımız, bazılarımızın önünde saatler harcadığı aynalar olmasa ne yapardık? Bunun cevabını bilmiyorum fakat eisoptrofobik insanlar buna gayet memnun olurdu diyebilirim. Eisoptrofobi aynalardan korkma, sürekli izleniyor hissiyatına kapılma durumudur. Gerçekten biraz korku filmlerini andırıyor.
Çerofobi
‘Her şey çok iyi gidiyor kesin bir sorun çıkacak’ dediğimiz sonrasında da sırf bunu söyledik diye başımıza kötü şeyler geldiğini iddia ettiğimiz türlü zamanlar vardır. Çerofobi de buna benzer olarak mutluluktan korkma fobisi anlamına gelir.
Fobilerimizle Nasıl Baş Ederiz?
Lunaparktaki roller coaster, ranger, hız treni ve korkumuzu zirveye çıkaran diğerlerini düşünün. Bazılarımız korkacağını bile ve isteye eğlenmek için hemen atlar. Bazıları ise cesaretini toplamak için bekler de bekler ve sonunda binemez. İhtiyaç duyduğumuz cesareti bulduğumuzda korkumuzla yüzleşerek pişman olmayacağımız belki de hayatımızın en adrenalin dolu anlarını yaşarız. İşte korkularımız gibi fobilerimizle de yüzleşmek baş etmenin en güzel yöntemlerinden biri. İşin farmakolojik kısımları da var tabii. Bu daha çok ileri derecede, hayati önem taşıyan durumlarda masaya yatırılabilir. Fakat biz burada psikolojik bir tedaviden bahsedeceğiz. Psikiyatri uzmanları fobiye sebep olan nesnelerin veya durumların hayallerinin bile kişiyi rahatsız ettiğini belirtiyor. Bu durumda ilk olarak imajinasyon yöntemiyle yani rahatsız oldukları şeyleri hayal ederek tedaviye başlıyorlar. Adım adım soyuttan somuta doğru bir süreç takip edilerek kişinin fobilerinden kurtulması sağlanıyor. Tabii en önemlisi önce fobinizin ne olduğuna ve neden korktuğunuza odaklanmanız. Yani fobinize sebep olan kaynakları keşfetmeniz sonrasındaysa adım adım bunlarla yüzleşmeniz.
