Cinsiyete dayalı mesleki ayrım geçmişte var olup günümüze kadar uzanmış ve insanların maalesef ki kariyer imkanlarını engelleyen, çalışma hayatında karşılaşılabilecek en büyük sorunlardan biridir. Bu sorunun temelinde toplumsal cinsiyet ayrımı yatmakla beraber toplum tarafından kadın ve erkeğe yüklenmiş olan rol ve sorumlulukların da yadsınamaz bir etkisi vardır.
Daha çok çalışma hayatında kadınları etkilemekle beraber erkeklerinde nispeten yaşadığı bir durumdur. Mesleklerin, kişilerin o işi yapabilme yetkinliğine, eğitimine bakmadan sadece cinsiyetine dayalı olarak gruplandırılmasıdır.
“Kadın işi” ve “Erkek işi” olarak tabir edilen bu ayrım, toplumsal rollerin etkisiyle toplumca bu şekilde kabul edilmiştir. “Erkek işi” olarak tabir edilen işlerin; daha çok duygusallıktan uzak ve beden gücü isteyen işler olduğu kabul edilmektedir. Kadınlar tarafından yapılıyor olması toplumumuzda hoş karşılanmamakta ve bu işi yapmak isteyen, kariyerlerine bu meslekte devam etmek isteyen insanların önünde engeller oluşturmaktadır.
Erkek İşi ve Kadın İşi Nedir?
“Erkek işi” ve “kadın işi” kavramını örneklerle açıklamak gerekirse; hemşirelik mesleğinin ve aşçılık mesleğinin kadın işi olarak görülüp erkek bir bireyin bu işi yaptığında alışılagelmişin dışında davranılması ve yadırganması örneği verilebilir. Aynı şekilde elektrik sektöründe, fabrikada çalışan kadınların ise “erkek işi” olarak görülüp bu meslekte çalıştıklarında yadırganmaları ve karşı cinse göre hem kariyer gelişimi hemde çalışma şartlarının eşit olmaması gibi durumlar görülmektedir.
Cinsiyete dayalı mesleki ayrım kişilerin istedikleri ve seçtikleri mesleklerde ilerleyememeleri durumuna sebep olmakta, toplumda alışılageldiği gibi “kadın işi”ni kadın, “erkek işi”ni erkek yaptığı zaman hem ücret olarak daha çabuk yükseliş aldığını hem kariyer olarak ilerlemelerinin daha kolay olduğu görülmektedir.
Cinsiyete dayalı mesleki ayrımı kırmak, toplumdaki bu algıyı bozmak ve insanların kendi özgür iradeleriyle seçtikleri mesleklerde cinsiyetlerinin hiçbir etkisi olmadan sadece o işi yapabilmek için yeterli bilgi, deneyim ve beceriye sahip olup olmadıkları göz önünde bulundurulmalı ve kadın erkek ayrımı yapmadan her insanın istediği işte çalışmasına imkan verilmelidir.
Bu algının yenilmesinde en büyük iş, tabii ki çalışanların kariyer hedeflerini düşünen ve onların mutluluğunu sağlamaya çalışan insan kaynakları departmanına düşmektedir. İnsan kaynakları yöneticileri öncelikle iş ilanları yayınlarken, herhangi bir iş için özel bir durum gerektirmedikçe “kadın ve erkek eleman aranmaktadır” gibi bir ibareye yer vermemelidir.
Örneğin asistanlık, insan kaynakları, muhasebe gibi departmanlar için açılmış iş ilanlarına bakıldığında “kadın eleman” arandığı ibaresine yer verilmektedir. Elektrik, kimya, mühendislik, otomasyon gibi sektörlerde ise “erkek eleman” arandığı ibaresine rastlamak mümkündür. Burada insan kaynakları departmanına düşen görev, iş ilanı açılan meslek için iş analizini yapıp, işin gerekliliklerini tespit ettikten sonra ilan açarken bu gereklilikleri ve yeterlilikleri belirtmek fakat cinsiyete dayalı herhangi bir ibare vermemektir. Cinsiyet değil eleman aramak , toplumun “mesleki cinsiyet ayrımı” algısını kırmaktaki en önemli unsurdur.
İnsan Kaynakları departmanına bu hususta düşen diğer bir önemli görev ise; departman ve pozisyon farketmeksizin her çalışan için eşit ölçüde davranması görev ve sorumlulukları verirken; terfi, görev değişimi vs. yaparken cinsiyete göre değil, yapılan işin yeterliliğine bakılarak yapmaktır. Unutulmamalıdır ki; insan istediği meslekte cinsiyeti ne olursa olsun gelişimine ve kariyerine devam etmelidir. Toplumun algısı ne olursa olsun; her kadından iyi bir elektrikçi ve mühendis her erkekten de iyi bir hemşir ve aşçı olması mümkündür.
Çalışma hayatında cinsiyete dayalı mesleki dahil hiçbir ayrıma yer verilmemelidir. Çalışma hayatında esas olan çalışkanlık, verimlilik ve kariyer olmalıdır.
Cinsiyete Dayalı Meslek Ayrımının Temeli Nedir?
Bu sorunun temelinde toplumsal cinsiyet ayrımı yatmakla beraber toplum tarafından kadın ve erkeğe yüklenmiş olan rol ve sorumlulukların da yadsınamaz bir etkisi vardır.
Erkek İşi ve Kadın İşi Nedir?
“Erkek işi” ve “kadın işi” kavramını örneklerle açıklamak gerekirse; hemşirelik mesleğinin ve aşçılık mesleğinin kadın işi olarak görülüp erkek bir bireyin bu işi yaptığında alışılagelmişin dışında davranılması ve yadırganması örneği verilebilir.
Cinsiyete Dayalı Meslek Ayrımı Nasıl Aşılır?
Cinsiyete dayalı mesleki ayrımı kırmak, toplumdaki bu algıyı bozmak ve insanların kendi özgür iradeleriyle seçtikleri mesleklerde cinsiyetlerinin hiçbir etkisi olmadan sadece o işi yapabilmek için yeterli bilgi, deneyim ve beceriye sahip olup olmadıkları göz önünde bulundurulmalı ve kadın erkek ayrımı yapmadan her insanın istediği işte çalışmasına imkan verilmelidir.
