Basketbol, 5 kişilik iki takımın karşılıklı iki potadan oluşan bir saha içerisinde el ile topu potadan geçirmesi amacıyla oynanan bir takım sporudur. Resmi olarak bu spor parke zemin üzerinde genellikle kapalı bir spor salonunda oynanır.
Yere paralel konumdaki bir çemberden topu geçirerek, rakibinden daha fazla sayı atmak suretiyle, on ikişer, onar veya sekizer dakikalık dört periyottan oluşan maçı kazanmaya çalışır. Maçların kuralları kültürel özeliklere göre de değişkenlik gösterebilir.
Bir takım sporu olan bu sporun içinde ise farklı pek çok farklı pozisyonda görevli meslek grupları vardır. Sporcular, antrenörler, malzemeciler, hakemler, kulüp başkanı ve yöneticiler bunlardan bazılarıdır. Sporcular tabii ki de bu oyunun olmazsa olmazıdır. Oyun onların üzerinden gösterdikleri performansa bağlı olarak şekillenir.
Her spor dalında bu oyuncuları sahada veya oyunun kuralları içerisinde belirli bir düzen dahilinde yönetmekle görevli, oyunun amacı içerisinde bu sporcuların nasıl başarılı olmaları gerektiğine dair becerilerini onlara aktaran biri olmalıdır. Bu kişilere antrenör denir.
Biz bu yazımızda basketbol antrenörü nedir, ne iş yapar, ne kadar maaş alır ve nasıl olunur hakkında bilgilere yer vereceğiz.
Basketbol Antrenörü Nedir?
Basketbol antrenörü sporculara basketbol ile ilgili gerekli teknik detayları ve taktiksel bilgi birikimini aktaran onları hem fiziksel hem de zihinsel açıdan maçlara hazırlayan kişidir.
Antrenmanların rutin ve doğru bir şekilde yapılmasını organize ederek sporcuların gelişimine katkı sağlar. Maç öncesinde, sırasında ve sonrasında aktif rol alarak takımdaki her bir sporcuyu çalıştırmakla yükümlüdür.
Bir takımdaki sporcular ne kadar aktif ve ne kadar çok antrenman yapar ise saha içerisinde o kadar başarılı olma şansına sahip olurlar. Antrenörlere bu anlamda büyük bir sorumluluk düşer. Aynı zamanda basket antrenörü takımın kondisyonunu geliştirici bazı uygulamaları da gerçekleştirir. Bunlar düzenli periyodlar ile antrenmanlar, toplantılar yapa şeklinde olabilir.
Sporcuların moral ve motivasyonunu arttırarak onları maçlara hazırlama görevini üstlenen kişi de yine basket antrenörleri olur. Takım ruhunu canlı tutarak kazanma arzusu içinde sahada gösterilen performansı başarı ile sonuçlandırmak konusunda elinde geleni yapar. BESYO veya antrenörlük kurslarına katılıp antrenör olmayı isteyenler için bazı şartlar ve beceriler aranmaktadır. Öncelikle antrenörlerin fiziksel ve zihinsel bir yetersizlikleri bulunmamalıdır. Bunun yanında etkili iletişim becerisine sahip olmalıdır, sabırlı, çalışkan, aktif ve stres yönetimi konusunda eğitimli olmalıdır.
Basketbol Antrenörü Ne İş Yapar?
Basketbol antrenörlüğü genel bir meslektir. Yan olarak profesyonel olarak çalışılan bir kulüpte baş antrenör ve onun ekibinden oluşan diğer teknik konularla görevli basketbol antrenörlerden oluşmaktadır. Baş antrenör takımın her şeyinden sorumlu olan en yetkili kişidir. Bir basketbol takımı maçlara 12 kişi çıkar ama genellikle takımlar 15-16 kişiden oluşur.
Bu ekibi bir arada tutarak yönetmek antrenörlerin işidir. Organize ettiği ekibi ve yönetmesi gereken bir takımı vardır. Bu bilgilerin ardından basketbol antrenörlerinin genel olarak yaptığı işleri sıralayabiliriz.
Takım ile maçlardan önce antrenmanlar yaparak takımı maçlara hazırlamak,
Kendi mesleki bilgi birikimini sporcularına aktarmak,
Gerekli ve kritik noktalarda taktik ve teknik bilgilerini kullanmak,
Sporcuları kondisyonunu geliştirmek,
Takımı fiziksel ve mental olarak maça hazırlamak ve geliştirmek,
Takımın eksikliklerinin ve ihtiyaçlarının neler olduğunu belirlemek,
Belirlenen bu ihtiyaçların giderilmesini sağlamak,
Profesyonel bir kulüpte ise takıma gerekli gördüğü transferleri yönetime bildirmek, transferlere karar vermek,
Takımının taktik açıdan savunma ve hücum setlerini belirlemek,
Antrenman sistemini, programını belirlemek, (Bireysel veya takım antrenmanı)
Altyapı antrenör ise yani küçük yaşta sporculara bu sporu öğretiyor ise onların velileriyle iletişimde olmak,
Maç esnasında takımının yanında saha kenarında durmak, gerekli gördüğü taktirde oyuncu değişikliği yapmak ve mola alarak takımına taktik vermek,
Sporcularla sürekli iletişim halinde olmak ve birebir temas kurmak,
Maçlardan önce rakip takımı analiz etmek,
Basketbol kurallarını sporculara öğretmek,
Basketbol Antrenörü Maaşları
Daha önce de belirttiğimiz gibi antrenörler 4 yıllık BESYO lisans eğitimini başarı ile tamamladıklarında bu unvanı kullanmaya hak kazanırlar. Daha sonra antrenörler kendi hayat gayeleri doğrultusunda tercih edecekleri sektörlerde kariyerlerine bir yol belirlerler. Devlet kurum ve kuruluşlarında, profesyonel veya amatör bir spor kulübünde yardımcı antrenör ya da antrenör olarak çalışabilmektedirler.
Bunun yanı sıra basketbol antrenörleri kendi spor okullarını da kurabilirler. 2021 tarihi itibariyle devlette antrenörler genel idare hizmetleri sınıfında görev yapmaktadır. Maaşları ise şu şekildedir;
9/1 derecesinde mesleğe yeni başlayan antrenör maaşı aylık 4.000 TL civarı,
7/3 derecesinde 5 yıl deneyimli görevli aylık 4.100 TL civarı,
5/2 derecesinde 10 yıl deneyimli görevli aylık 4.200 TL civarı
3/1 derecesinde 15 yıl deneyimli görevli aylık 4.500 TL civarı,
2/3 derecesinde 20 yıl deneyimli görevli aylık 4.650 TL civarı,
¼ derecesinde 25 yıl deneyimli görevli aylık 4.750 TL civarı maaş almaktadır.
Özel sektörde ise devlette olduğu gibi net bir maaş öngörülemez.
Basketbol Antrenörü Nasıl Olunur?
Bir kişinin basketbol antrenörü olması için öncelikle sporu ve sporcuyu sevmesi gerekir. Temel olarak basketbol antrenörü olmak için lisans mezunu olmaya ihtiyacınız vardır. Eğitim derecesi ve yeterlilikler ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilir.
Ülkemizde basketbol antrenörü olmak için öncelikle 4 yıllık lisans eğitimi olarak beden eğitimi spor yüksekokulundan (BESYO) mezun olmak gerekmektedir. Bu bölüme yerleşen ve öğretim dönemini başarı ile tamamlayan kişiler antrenör unvanına sahip olur. Lisans eğitimi sürecinde spor sağlığından tutun spor hukuku, ilk yardım, spor ahlakı ve yöneldiğiniz spor dalı ile alakalı teknik bilgileri öğrenebilirsiniz.
Mezun olduğunuz da KPSS sınavına girebilir ve MEB’e bağlı okullarda, Gençlik ve Spor Müdürlüklerinde antrenörlük yapabilirsiniz. Bunun yanı sıra kendinizi antrenörlük kurslarında daha fazla geliştirebilir ve sırayla E,D,C,B ve A lisans belgelerine sahip olabilirsiniz. Tabi bu belgelere sahip olmak için belli bir eğitim karşılığında staj görerek tecrübe kazanmanız gerekecektir. Bu antrenör eğitimi sizin sporcularla nasıl çalışacağınızı onlarla olan iletişiminizi geliştirmek konusunda da fayda sağlar. Basketbol antrenörü sporcusuna ilham vermelidir, görünüşü, bilgisi, iletişimi ile sporcuların saygısını kazanmalıdır.
