Liderlik ve Yönetim Becerileri

‘’Lider kimdir?’’ diye sorulduğu zaman zihnimizde kitlelerin peşine takıldığı, hakkında kitaplar yazılan, büyük fikirleri, büyük yetenekleri, büyük liderlik becerileri olan insanlar canlandırırız. Aslında durum hiç de gözümüzde büyüttüğümüz gibi değildir. Ortak bir geziye gitmeyi düşünen arkadaşlarımızı, ebeveyn olarak çocuklarımızı, sosyal medyada bir kampanya başlatıp takipçilerimizi harekete geçirmek de liderliktir.

Liderlik Nedir?

Liderlik, insanların fikir birliği sağladığı hedeflerine ulaşabilmeleri için tetikleyici olmaktır, diye cevaplayabiliriz. Liderlik için öncelikle belirlenmiş bir amacımız olmalıdır. ‘’Neyi, niye istiyorum? Nereye, nasıl gideceğim?  Nasıl başaracağım?‘’ sorularının net cevaplarını bilmiyorsanız lider olmak sizin için hayalden öteye geçemez. Eskiden liderliğin doğuştan gelen bir yetenek olduğu düşünülürdü. Günümüzde, bu algı yerini  liderlik becerileri öğrenilerek kazanılabilir anlayışına bıraktı. 

Cesaret, kararlılık, bulunulan koşullar içerisinde optimum faydayı sağlayacak uzlaşı ortamını oluşturabilmek liderliğin her zaman geçerli özelliklerindendir. Bununla birlikte her alanda değişen ve gelişen dünya, liderlik konusunda da farklı yaklaşım ve yöntemlerin ortaya çıkmasına ve benimsenmesine neden oluyor.

Liderlik Becerileri

Etkin liderlik yapabilmek için insanları motive etmek, esin kaynağı olmak, tetiklemek ve etkilemek gerekiyor. Bunu başarabilmek için gereken liderlik becerileri;

• İkna edici etkili iletişim stratejileri ve beden dili becerisi,

• Karşıdaki kişiyi dinleme ve anlama becerisi,

• Çatışma, sürtüşme, kriz zamanlarında sorunların üstesinden gelebilmek için problem çözme becerisi,

• Stratejik yönetim becerisi,

• Farklı kitleleri uzlaştırmak için farklı fikir alışverişinde bulunabilme becerisi,

• Ortak hedef etrafında bir araya gelmiş insanları hedefe kilitleyebilmek için gerekli motivasyonu sağlayabilme becerisi şeklinde  sıralanabilir.

Yöneticinin Eğitimi Nasıl Olmalı?

İki ya da daha çok kişinin belli bir amaca ulaşmak için bir araya gelerek yaptıkları faaliyetlere yönetsel faaliyetler denilmektedir. Yönetsel faaliyetlerde bulunan kişilere yönetici denilir. Yönetici bir örgüt veya kurum veya kuruluş için son derece önemlidir. Bu nedenle tarih boyunca örgütleri veya kurum veya kuruluşları amacına ulaştıracak iyi yönetici arayışları olmuş, bu sahada sayısız kitaplar yazılmıştır.

İnsanlık tarihinde toplum olarak yaşantının ortaya çıkmasıyla birlikte yönetim faaliyetinin ortaya çıktığını söyleyebiliriz. Eski Mısır, Mezopotamya, eski Çin medeniyetlerinde yöneten-yönetilen ayırımının yapılmakta olduğuna ilişkin kayıtlar mevcuttur. Zamanla yönetim bilim olarak görülmeye başlanmıştır. Bu alanda okullar açılmıştır. Osmanlılarda Enderun Mektebi devlete bürokrat yetiştiren bir okuldu örneğin.

Batı Üniversitelerinde iyi yönetici yetiştirebilmek için 19. yüzyıldan itibaren İşletme Okulları, Kamu Yönetimi Bölümleri açılmıştır. Bu okullarda yönetim bir bilim dalı olarak ele alınmıştır. Yöneticiler bu bölümlerden yetiştirilmiştir. Yaşamakta olduğumuz post modern çağda örgütleri yönetebilmek için iyi bir eğitim almak gerekmektedir. Diğer alanlarda eğitim alınmış olsa bile yöneticilik yapacak kişiler yönetim bilimleri alanlarında da eğitim almış olması gerekir.

Yöneticinin Becerileri Neler Olmalıdır?

İyi yönetici planlama, örgütleme, yöneltme, koordine etme ve denetleme yeteneklerine sahip olmalıdır. Örgütü iyi tanımalı, sahayı bilmelidir. Hızlı kavrayıp hızlı karar verebilen, analitik düşünebilen, ayrıntılarda kaybolmayan, olayı bütün olarak görebilen, empati kurabilen, ekip çalışması yapabilen, dinleyebilen, insanlarla ilişki kurmada başarılı olan, yardım etmeyi seven, dirayetli sorun çözebilen biri olmalıdır.

Hızla değişen dünya koşullarında değişimlere kolaylıkla uyum sağlayabilmeli, duygusal olgunluğa ve yenilikçi bir anlayışa sahip olmalıdır. Özellikle yenilikçilik (inovasyon) günümüzde çok önemli hale gelmiştir. Hızla değişen çağın koşullarına uyarlanamayan yöneticiler iyi yönetici olamazlar. Görev aldıkları örgütün geri kalmasına ve yok olmasına yol açarlar.

Yöneticiliğin Sanatsal Boyutu Nedir?

Yönetim faaliyetinin kırıp dökmeden yapılması gerekir. Yöneticilik estetik bir şekilde, güzel ve zarif bir şekilde icra edilmelidir. Kararlar ustalık dolu tutum ve davranışlarla alınmalıdır. Yönetilenlerin insan olduğu unutulmamalıdır.  Dolayısıyla yöneticiliğin davranışsal boyutu da bulunmaktadır. Bu alan ise yönetimin sanatsal yönünü oluşturmaktadır. İyi yönetici yönetimin sanatsal boyutunu mutlaka dikkate alır.

Yöneticilikte Ehliyet ve Liyakat 

İyi yönetici ehliyet ve liyakat sahibi olmalıdır. Personeline karşı adil olmalıdır. Yönetici kendisine bağlı çalışanları seçerken ehliyet ve liyakat kriterlerine göre işlem yapmalıdır. İstihdam edeceği personelin pozisyona uygun objektif kriterler belirlemeli ve ona göre eleman alınmalıdır.

Yöneticinin Rolleri 

Yönetici kişiler arası ilişkilerde iyi bir temsilci, iyi bir lider ve birleştirici olmalıdır. Bilgiye dayalı karar almalı, bunun için de iyi bir gözlemci, bilgi toplayabilen ve yayabilen niteliklere sahip olmalıdır. İyi yönetici girişimci, sorun çözücü, kaynak dağıtan ve müzakereci olmalıdır. Karar temelli olmalı, alınması gereken kararları zamanında almalıdır.

Kötü Yöneticiler Kimlerdir?

Kötü yöneticiler genel olarak iyi yönetici olanlarda bulunması gereken niteliklere sahip olmayan yöneticilerdir. İşleri kırıp dökerek yaparlar. Karar alma sürecinde ustalık dolu tutum ve davranışlara sahip değillerdir.  Uzağı görme, çalışanlarını idare edebilme, işleri ahenkleştirebilme, analitik düşünebilme yetenekleri zayıftır. Duygusal açıdan olgun değildirler. Her şeyin doğrusunu kendilerine göre düşünürler.

Ben merkezcidirler. Kuralların, prensiplerin hakimiyetini içlerine yerleştirememişlerdir. Riyakârdırlar.  Dedikodu ile iş yaparlar. Çıkar ortaklıkları oluştururlar, çalışanları kendilerine yakınlıklarına göre kategorize ederler. Kurumlarında adaleti sağlayamazlar. Sorun çözeyim derken sorun üretirler.  Yönettikleri kurumda huzur yoktur, insanlar yoğun bir stres altında çalışırlar.

Kuruma Değer Katmak 

Yönetici yönettiği kuruma değer katabilmelidir. Yönettiği kurumu geliştirebilmeli ve ileriye götürebilmelidir. Kendisinden sonra kurumu daha iyi yönetebilecek birini yetiştirebilmelidir. İşte bu niteliklere sahip yöneticiye iyi yönetici diyebiliriz.

Liderlik Özelliğine Sahip Olmak

İyi yönetici çevresini etkileyip motive edecek liderlik özelliklerine de sahip olmalıdır. Yönetici ve lider arasındaki farklar bulunur. Lider kendi yapısıyla öncü olmuşken yönetici ise başkalarının seçip başa getirdiği kişilerdir. Bugün birçok şirketin başında yönetim kurulu tarafından seçilmiş yöneticiler vardır. Oysa ki bir şirkette örnek verecek olursak greve gidecek işçiler olduğunda bir liderleri olur ve görüşmeleri o yapar.

Liderlik mi, Yönetim Becerisi mi?

Liderlik ve yöneticilik; birbirini tamamlayıcı, benzer hatta iç içe geçmiş kavramlardır. Aralarındaki en belirgin fark; liderlerin değişim durumlarının, yöneticilerin ise karmaşık durumların üstesinden gelmesidir. Bununla birlikte, yöneticilik liderlik, liderlik de yöneticilik becerilerini gerektirir. İkisinin özellikleri de birbirini besler, bu yüzden ayrı ayrı düşünülmeleri zordur.

Liderlik Becerileri Nasıl Kazanılır?

Öncelikle çalışın. İnsan çalışarak beceri kazanır. Var olan becerilerinizin kondisyonu çalışarak arttırılır. Tecrübeleriniz dersleriniz olsun. Daha çok tecrübe kazanmak için zorlayıcı işler gerçekleştirin.  Daha önce aynı durumu deneyimlemiş farklı kişilerin çözümlerini inceleyin. Sorumluluk almaktan çekinmeyin. Farklı işler yapın, farklı roller üstlenin. Bu işleri yaparken de yanlış yapmaktan korkmayın ki tecrübeleriniz artsın.

Yalnız tek bir tip değil farklı liderlik türlerini de benimseyin ve farklı liderlik becerileri deneyimleyin. Böylece farklı koşullarda nasıl davranmanız gerektiğini öğrenir ve daha başarılı olursunuz. Liderlik ve yöneticilik becerilerinizi geliştirmek için İstanbul İşletme Enstitüsünden Liderlik ve İşletme Yöneticiliği Eğitimi, Yönetim ve Organizasyon Eğitimi gibi eğitimleri alabilirsiniz.

• Çevrenizde neler oluyor farkında olun, inceleyin.

• Başkalarının gözünden de takip edebilmeyi öğrenin. Ufkunuzu genişletin.

• Örnek olun, öncü olun.

• İlham kaynağı olun.

Liderlik özellikleri konusunda eksik olduğunu ya da tamamlamanız gerektiğini düşündüğünüz bir özelliğiniz varsa İstanbul İşletme Enstitüsünden online Liderlik Eğitimi – Postmodern Liderlik dersini alın. Liderlik becerileri kazandıkça; çevresine güven veren, farklı durum ve koşullara kolay adaptasyon sağlayan, ilham verici etkin bir lider olma yolunda hızlı adımlarla yol aldığınızı göreceksiniz. Bu konuyla ilgili daha detaylı bilgi için Etkili Yöneticilik ve Liderlik İçin 7 İpucu yazısını okuyabilirsiniz.