Sağlık Kurumlarının Önemi Nedir? Yöneticilerin en temel özelliklerinden biride kendi idareleri altında bulunan kişilerin belirli amaçları gerçekleştirebilmek için onları yönlendirmeleridir. Yöneticilik hem yetenekleri hem bireysel becerileri ve bilgiyi gerektirir. Gümümüzde yöneticilik faaliyetleri birer meslek haline gelirken, yöneticiler ise profesyonel seviyeye gelmektedir. Kendisi ve iş arasında yalnızca bir kişi bulunan kişiler yönetici iken 100 veya 1000 kişi olanlarda aynı yönetici seviyesindedir. Burada yönetilen kişi sayısının fazlalaşması yönetim faaliyetinin esasını değiştirmeyecektir. Sadece verilen kararların düzeyini ve kapsamını değiştirecektir.
Sağlık kurumları işletmeciliğine (yöneticilerine) gelince, görev almış olduğu kurumun çalışmalarının yürütülmesinde ve düzenlenmesinde, ihtiyaç duyulan araç ve gereçlerin temin edilmesinin sağlanması, bütçeyle ilgili gerek görülen tüm çalışmaların yapılması, muayene ve sağlık ücretlerinin tespit edilmesini gerçekleştiren kişi olarak tanımlanır.
Sağlık hizmetlerinde rol alan organizasyonlar üç farklı guruba ayırılır. Bunlar sağlık hizmetlerinin ilgili politikalarının nasıl olacağını belirleyen, finanse eden ve bu hizmetleri sunan olarak ayrılmaktadır. Bu grupların sağlık yöneticileri çalıştırmadan başarılı olması mümkün değildir.
Ülke nezdinde kararlar almak, politikalar oluşturmak ve planlamalar yapabilmek için sadece tıp hizmetlerinden birinde mezun olmak yetersiz kalacaktır. Öncelikleri belirlemek geniş, tercihleri yapabilmek, geniş bir görüş açısına sahip olmak gibi uygulamalarda sağlık bilimleriyle beraber, işletme ilkeleri, sağlık hukuku gibi konularda yeterli bilgi birikimine sahip olabilecek kişilerin başarılı olması beklenir.
Sağlık yönetimi yaşamış olduğumuz 21. yüzyılda oldukça yeni bir meslek olmakla beraber bu mesleğin en çok gelişmiş dalı ise hastane yöneticiliğidir. Hastane yöneticileri çok hızlı ilerleyen teknolojinin, az kaynaklarla ve tüketici hareketlerinin baskısı altında olabildiğince büyük bir bütçenin sorumluluğunu yerine getirmekte, çok değişkenli olabilen yarı profesyonel, profesyonel ve yardımcı sağlık personelinin çalışma uyumunu sağlamak amacıyla karışık denilebilecek bir kurumu işletmek durumunda kalabilmektedirler.
Yönetim zor denilebilecek alanlardan biridir. Fakat sağlık kurumlarının yönetimi ise daha da zor olduğunu söylemek gerekir. Bunun en önemli sebeplerinden biri ise yoğun ve ileri teknolojini kullanımı, çok fazla disiplinin ortaklaşa çalışmış oldukları bir alan olması, kısıtlı bütçe kaynaklarıyla bireylerin ihtiyaçlarını karşılamak ve hatta onları memnun şeklinde sıralanabilir.
Sağlık hizmetlerinde devamlılık söz konusu olması nedeniyle sürekli yönetilmesi gerekir. Bu açıdan kullanılacak kaynakların ve mevcut tıbbi ve diğer sağlık çalışanı kadrolarının iyi organize edilmesi ve yönetilmesine dikkat edilmelidir. Hataların en aza indirilmesi, meydana gelebilecek tehlike ve risklere karşı alınabilecek bazı önlemlerle etkili bir hizmet sağlanabilir.
Sağlık Yöneticisinden Beklenen Özellikler
Bilimci Nintzberg’e göre yönetici, üç farklı örgütsel rolü yerine getirmekle sorumludur. Bu roller, karar verme, bilgi rolü ve kişilerarası rollerdir. Kişilerarası rolü, örgüt üyelerinin birbirleriyle uyum içinde çalışmalarına yardımcı olmak ve sinerji oluşturmalarını sağlamaktır. Diğer bir rolü ise bilgi sağlama rolüdür. Bilgilerin biraraya getirmek ve bu bilgilerden bazı sonuçlar çıkartarak doğru bir şekilde işlenmesidir. Yöneticinin üçüncü rolü ise karar vermektir ki bu yöneticinin en tabi görevlerinden biridir.
Yönetimde yer alan kişiler arası rolüne göre sağlık yöneticisinin sahip olması gereken özellikler şu şekildedir;
İşe ait devir hızını azaltıcı bazı tedbirler almak
Kendi sorumluluğu altında olan çalışanların kuruma aidiyet bağının oluşmasına yardımcı olmak
Çalışmış olduğu sağlık organizasyonun öğrenen bir kurum haline getirmek
Eğitime katılmalı, bilgilerini tazelemelidir ve beraber çalışmış olduğu personeli eğitim süreçlerine dahil etmelidir.
Kurumun yapısal güçlendirme konularına önem göstermelidir.
Kurum içi ve kurum dışı etkili ve doğru bir iletişim kullanmalıdır.
Motivasyon ve performans artırıcı çalışmalar yapmalıdır.
Kullanım hakkı kendisinde olan ayrıcalıkları gereksiz yere kullanmamalıdır.
Yönetimdeki bilgi ve davranış rolüne göre sağlık kurumları yöneticisinin sahip olması gereken özellikler ise şöyle sıralayabiliriz;
Değişimi uygulayan ve takip eden olmalıdır
Misyon ve vizyon sahibi olmalıdır.
Yenilik lideri özelliğini korumalıdır.
Sorunun çözülemeyecek bir noktasında ise farklı bir sinerji oluşturarak çözüm bulmaya odaklanmalıdır.
Farkındalık sahibi olarak araştırma ve geliştirmeye önem vermelidir.
Sağlık bilgisi, hukuku ve işletme bilgileri tam olmalıdır.
Sosyal sorumluluk bilinciyle hareket etmelidir.
Sağlıkla ilgili önceleri ve sonraları çıkacak olan yasa ve tüzüklerden sağlıkta uygulama tebliğinden haberdar olmalı ve takip etmelidir.
Planlama denetleme ve koordinasyon gibi çalışmaları yerine getirmelidir.
Sağlık hizmetlerinin oldukça fazla alt yası olması nedeniyle alt sistemler hakkında bilgi sahibi olmalı ve örgüt geliştirme çalışmaları yapmalıdır.
Fiyatlandırma ve öncesi maliyet konularında bilgi sahibi olmalıdır.
Sağlık yöneticisinin karar verme rolüne göre kendisinde bulundurması gereken özellikleri de şöyle sıralayabiliriz:
Kararlarında istikrarlı olunarak iyi bir denetleyici olmak
Kurumun haberleşme tarzını uygun olabilecek, karar verme ve problem çözme yeteneğiyle ilgilenmelidir.
Olaylara kapsamlı bir anlayışla bakmalıdır.
Hekim ve Yönetici Farkları Nelerdir?
Doktorlar sağlık sektörünün önemli bir bölümünü oluştururken, uzun ve zor denilebilecek bir sürede almış oldukları eğitimlerinden dolayı bilgi birikim seviyeleri oldukça yüksektir. Almış olduğu eğitim ve görevi, tıp uzmanlığı olan doktorların sağlık kurumlarında atık yönetimi ve otelcilik gibi konularla meşgul olmaları görevlerinin içinde olmamakla beraber kendi mesleklerini çalışmalarını da zorlaştırmaktadır.
Bu nedenle tıp uzmanlığı eğitimi alan kişilerin bu tür işleri sağlık işletmeleri yöneticisine devretmesi beklenir. Sağlık yönetici görevini yapacak olan kişilerin bu alanda uzmanlık almaları gerekir. Çünkü sağlık yöneticiliği, muhasebe, sağlık mevzuatını, çalışan ve hasta tatmini, performans ve motivasyon benzeri konularla ilgilendiğinden dolayı ayrı bir eğitim almaları gerekecektir. İşletmenin başarısı ve hedeflerin gerçekleşmesi açısından, sağlık yöneticiliği görevini yerine getirmeye çalışacak olan doktorların bu alanlarda eğitim almaları faydalı olacaktır. Yöneticilik ve hekimlik arasındaki farkları şu şekilde sıralayabiliriz.
Yöneticiler
Farklı alanlar hakkında bilgileri vardır. Kurallar koyar ve bireyleri denetler. Çok farklı insan gruplarıyla ilgilenmek zorundadırlar. Gerçekçidirler ve kararları uzlaşmacı kültürüyle oluştururlar. Maliyet kontrolüne çok dikkat ederken aynı zamanda kuruluşu temsil etme gibi görevleri vardır.
Hekimler
Almış oldukları tıbbi eğitimlerle ilgili bilgileri vardır. Denetimi pek fazla sevmezler ve kurallardan hoşlanmazlar. Bireysel kararlar almaları oldukça yüksek iken hastalarıyla ilgilenirler. Sadece kendilerini temsil ederler ve idealistirler. Harcamaları yaparken maliyet kontrollerinden hoşlanmazlar.
