Dolandırıcılar Tarafından Kullanılan 10 İkna Tekniği
| Dolandırıcı İkna Tekniği | Açıklama | Örnekler |
|---|---|---|
| Belirsiz bir imaj oluştururlar | Kendileri hakkında kesin kanıya varamazsınız. Telefonlarına ulaşılamaz, kimlikleri belirsizdir. | Bilinmeyen numaralardan aramalar, fatura veya abone bilgisi gibi belirsiz bilgiler verirler. |
| Gerçeklik temeline dayanan bir sebeple karşınıza çıkarlar | Kişinin zayıf noktalarını analiz ederek gerçeğe dayalı bir sebep ile karşısına çıkarlar. | Kredi kartı borcu, devletten yapılandırma gibi sebeplerle ulaşırlar. |
| Konuyu hemen değiştirirler | Sorgulama yapılmaması için konuyu hemen değiştirirler. | Ürünün kökeni, dolandırıcının kimliği gibi konuları değiştirirler. |
| Hayali karakterler yaratırlar | Bilmediğiniz bir kişiye ait hayali hikayeler yaratırlar. | Eski bir arkadaş, uzak bir akraba gibi hayali karakterler üzerinden iletişim kurarlar. |
| Yaptıklarını tekrarlatarak sizi de buna alet ederler | Tekrarlamalarıyla inandırıcı olmayı hedeflerler, ayrıca bakış açınızı değiştirmek için sizi konuya dahil ederler. | Ürün satışı, borç ödeme gibi konuları tekrar ederek sizi aksiyona geçmeye zorlarlar. |
| İlişkilendirme taktiğiyle ilginizi çekmeye çalışırlar | Tanımadığınız birini size tanıdığınız bir konuyla ilişkilendirerek duygusal bir bağ yaratmaya çalışır. | Ortak bir arkadaştan, lüks bir olaydan bahsederek ilginiz çekilir. |
| Sahte hayaller uydururlar | Yanıltıcı hikayelerle sizin veya başkalarının başına gelmiş gibi gösterir. | Yurtdışında lüks daire, pahalı arabalar gibi hayal verirler. |
| Referansları ulaşılmazdır | Daha önce ürün ya da hizmeti satın alanlarla görüşmeniz engellenir. | Oyuncak satışı, yoga kursu gibi konularda referans verilmesi, ancak bu kişilere erişilememesi. |
| Manipülasyon kullanırlar | Kişileri kendi çıkarları için manipüle ederler. | Kendilerine yardım eden bir okul öğrencisi, hasta bir kişi gibi öykülerle duygusal maniplasyon yaparlar. |
| Zaman baskısı uygularlar | Karar verme sürecinizi acele ettirerek, düşünmeden hareket etmenizi sağlarlar. | Sınırlı süredeki indirimler, son birkaç ürün gibi baskı unsurları ile manipüle ederler. |
Dolandırıcıların ikna ederken kullandıkları teknikler ilk başta duyduğunuzda saçma gelebilir. Ama bunlara milyonlarca insanların kandığını unutmayın. Hatta bunların içinde profesörler ve ünlü insanlar da bulunuyor.
Dolandırıcıların da insanları manipüle etmek için insanlar üzerinde uyguladığı bazı ikna tekniklerinin olduğu gerçeği görmezden gelinemez. İyi niyetli olmadıkları kesin ama insanları ikna edebiliyorlar.
Bu insanlar dolandırıcılık yapmak için sektör seçmiyorlar veya konu belirlemiyorlar. Günümüzde artık her an bir dolandırıcıyla karşılaşmamız mümkün. Birçok ikna oyunları kullanıyor olsalar da ortak noktalarını içerecek şekilde 10 madde altında incelemek mümkün.
Dolandırıcıların Kullandığı İkna Teknikleri
1) Belirsiz bir imaj oluştururlar:
Buna bazı kaynaklarda “belirsizlik bariyeri” de deniyor. Kendileri hakkında kesin kanıya varamazsınız. Mesela telefonunuza sürekli tanımadığınız veya bilinmeyen numaralardan çağrı gelir. İnternet faturanızın ödenmediğini veya aboneliğinizin bittiğini söylerler. Ancak kendilerinin hangi firmadan olduğunu söylemezler ya da tekrar aradığınızda ulaşamazsınız. Onlar ne zaman isterlerse o zaman sizi ararlar. “Belirsizlik bariyeri” oluşturarak hemen ortadan kaybolabilecek durumda olurlar. Yani onları şikayet etmek isteseniz ne bir yerdedirler ne de bir zamandadırlar. İzlerini kaybettirmek için bu takitiği uygularlar.
2) Gerçeklik temeline dayanan bir sebeple karşınıza çıkarlar:
Dolandırıcılar aslında bir kişiye ulaştığında o kişinin zayıf noktalarını analiz ederler. Genelde web sitelerinde herhangi bir güvenlik açığı varsa paylaşmış olduğunuz bilgileri inceleyerek size geri dönüş yaparlar.
Bunu bir örnekle açıklamak gerekirse kredi kartı borcunuzu ödemek için kredi başvurusunda bulunursunuz. Daha sonrasında bu konuyla ilgili bir dolandırıcı çetesi “borçları ödemek için devletten yapılandırma” gibi bir otomatik sesli mesajla telefonunuza çağrı gönderirler.
Siz zaten borcunuz olduğunu biliyorsunuz ve vermiş olduğunuz bilgilere istinaden size ulaşıldığını düşünebilir ve tereddüt edebilirsiniz. Ancak onların da asıl yapmak istediği budur. Gerçeğe dayandırarak sizi bu tuzağa düşürmek için ellerinden geleni yaparlar.
3) Konuyu hemen değiştirirler:
Genelde anlattıkları yalanlar hakkında sorgulama yapmanızı istemediklerinde konuyu değiştirirler. Hatta bu tekniği size bu ürünü bir şekilde almaya ikna edecek satıcılar da yapar. Ürünün çok değerli ve ithal olduğunu anlatırlarken, siz ürünün tam olarak nereden geldiğini sormak istersiniz. Satıcı bir anda bu ürünleri ne zaman satmaya karar verdiğini anlatmaya başlar. Laf kalabalığı yapmak için kullanılan en etkili tekniktir. Dolandırıcılar da bu tekniği kullanırlar. Geçtiğimiz yıllarda kendilerini savcı, hakim, polis ve asker olarak tanıtan dolandırıcılar gündeme oturmuştu. Bu kişilerin kimliğini sorgulamaya kalktığınızda size çeşitli tehditler savurarak konuyu değiştirirler ve siz o anda kimliği sorgulamaktan vazgeçip bir anda korkuya kapılırsınız. Bu gerçekten de kötü bir durum.
4) Hayali karakterler yaratırlar:
Dolandırıcı, gerçek hayatta tanımadığınız ama sosyal medyada halen arkadaş olduğunuz eski bir arkadaşınızmış gibi davranır. Sanki onu daha önceden tanıyormuşsunuz gibi. Bu, milli piyangoda para kazanan birinin bir anda yüzlerce akrabasının ortaya çıkmasına benziyor.
5) Yaptıklarını tekrarlatarak sizi de buna alet ederler:
En sık yaptıkları şey bu aslında. Bir şeyi ne kadar sık tekrar ederlerse o kadar inandırıcı oluyor. Burada önemli olan, bir dolandırıcının ikna girişimini tekrar etmesi değil, aynı zamanda size bunu kaç kez yaptığıdır. Tekrarlama, dolandırıcılar için bir başlangıç taktiğidir. Mesleğe bununla başlarlar. Bunun ileri seviyesi ise size tekrar ettirmeleridir. Örneğin TV satıcısı size ürün satmak istiyor. Kumandanın tuşuna iki kez bastığınızda televizyon kapanacaktır. Bunu tekrar etmenizi ister.
6) İlişkilendirme taktiğiyle ilginizi çekmeye çalışırlar:
Dolandırıcılar tanımadığınız birinden bahsedebilir ve bildiğiniz bir konuyla ilgili ilişkilendirerek hikaye oluşturur. Yani kendisi hakkında bir hikaye anlatsaydı muhtemelen ilgilenmeyecektim.
Örneğin, lüks bir araca sahip ortak bir arkadaşınızdan bahseder. Kendisinin bir Maserati arabası vardır. Bu harika! Ama bunun yerine, tüm bu gerçekler başka birine aitmiş gibi anlatılır. Ortada bir hayali karakter var ve hikayelerin doğru olup olmadığını kontrol etmeniz mümkün değil.
7) Sahte hayaller uydururlar:
Dikkate alınması gereken bir diğer husus da, kendisi hakkındaki hikayeyi sizin veya bir başkasının başına gelmiş gibi göstermesidir. Örneğin, yurtdışındaki lüks daire ve pahalı arabalara sahip olduğunuz hakkında size ümit verirler. Ya da bir akrabasının bu kadar çok mal varlığına sahip olduğunu söylerler. Kendisine inanmanız konusunda ikna olmanız için ellerinden geleni yapar.
8) Referansları ulaşılmazdır:
İster oyuncak satın alın ister yoga kursuna kayıt olun daha önce bu ürünü ya da hizmeti satın alanlarla görüşmek istediğinizde bu mümkün değil. Size ulaşamayacağınız referansları gösterirler. Örneğin Fransa büyükelçisi de bu ürünü kullanıyor diyebilir. Ama siz Fransa büyükelçisiyle iletişim kuramazsınız değil mi?
9) Sorularla sizi daha yakından tanımaya çalışırlar:
Bir dolandırıcıyla konuşuyorsanız ve size sorular sormaya başlarsa, cevaplarınızla ilgileniyor ve bazı konularda bilginizi kontrol etmek istiyor demektir.
Örneğin, büyükelçilikte çalışan ancak telefon numarasını bilmediğiniz birini tanıdığınızı varsayalım. Dolandırıcı size hemen şöyle sorar: "X kişisini mi tanıyorsunuz? Aa, evet ben de tanıyorum. Zaten birazdan onu arayacağım".
Size bu tür sorular sorarak ikna etmeye ve güven kazanmaya çalışır. Dolandırıcı sizden "yararlı" bir şey öğrendiğinde, bunu daha sonra kendisine biraz güvenilirlik veya başka bir şey vermek için kullanacaktır.
10) Karşılıklı bir dolandırıcılık ilişkisi kurmaya çalışır:
Bir web sitesine girdiniz ve bir blog yazısını okurken bir anda karşınızda yanıp sönen, renkli ve patlayan bir soru çıkar. "Iphone 12 kazanmak ister misin? Kazanmak istiyorsan şu bulmacayı çöz!" diye size şart koşar. Yani sizden bir şey yapmanızı ister. Siz bu durumda cep telefonunu hak etmiş olacağınızı düşüneceksiniz ve karşınızdaki kişiyi sin dolandırmak isteyeceksiniz.
Dolandırıcı aslında size birbirimizi dolandıralım teklifinde bulundu. Siz de bulmayacayı çözerek telefonu ucuza getirdiniz. Sizden bir karşılık bekler ve o karşılığı verirseniz, geçmiş olsun! Dolandırıldınız!
Her ne kadar dolandırıcılar bu ikna teknikleriyle kısa vadede bu tekniklerle bir yere varabilseler de, bu tür ilişkiler çok uzun sürmez. Yine de dikkatli olmakta fayda var. Genelde dolandırıcılığa en sık rastlanılan alan maddi açıdan olmaktadır. Dolayısıyla da maneviyatınızı da zedelemektedir. Dikkatli olmakta ve iyice düşünmekte fayda var!
Akdeniz Üniversitesi İşletme bölümü mezunudur. Üniversiteden fakülte derecesi ile mezun olmuştur. Gerçekleştirdiği sosyal sorumluluk projesi ile çevresine katkıda bulunmuştur. Gönüllü olarak sosyal sorumluluk projesini devam ettirmektedir. İşletme ve alanları ile ilgili yazılar yazmaktadır.
