Araştırmacı Gazeteci Tenten 91 Yaşında

20. yüzyıl Avrupa çizgi roman karakterlerinin en ünlülerinden biri olan Tenten ilk olarak tarihte bugün 10 Ocak 1929’da yayınlanmıştır. Araştırmacı genç gazeteci Tenten farklı yaş gruplarınca çok sevilen bir karakter olmuştur. Özgün adı “Les Aventures de Tintin” olan kahraman ülkemizde Tenten olarak bilinir. İlk macerası “Tenten Sovyetlerde” ile başlamış ardından her macerasında farklı bir ülkeyi gezdi. Serinin ilerleyen bölümlerinde Herge tarafından yaratılan hayali ülkelerde yaşadığı maceralar ile herkesi bambaşka diyarlara götürdü. Hatta Tenten Ay’a bile çıktı.

Tenten’in yaratıcısı Avrupa çizgi romanlarının ilk temsilcilerinden olan Fransız çizer Georges Remi’dir. Eserlerinde “Herge” takma adını kullanan sanatçı 1929 yılından vefat ettiği 1983 tarihine kadar toplam 24 farklı hikaye ile Tenten’in Maceraları serisini oluşturmuştur. Sürükleyici öyküler macera, bilim kurgu, mizah, dram ve polisiye gibi farklı tarzları bir araya getiren bir yapıdadır.

Herge Tenten’i yaratırken bir önceki çizgi kahramanı olan Totor’dan etkilenmiştir. Tenten ilk olarak bir gazete köşesinde siyah beyaz yayınlanmaya başlamış, ardından Herge tarafından renklendirilmiştir. Ayrıca Amerikan çizgi romanlarında görülen konuşma balonlarını kullanan ilk Fransız sanatçılardan biridir. Herge’nin renkleri, karakterleri ve güçlü çizgileriyle pek çok çizere ilham olmuştur.

1930’dan itibaren ciltlenip kitap haline getirilen Tenten’in Maceraları dünya genelinde 250 milyondan fazla satmış ve 80’den fazla dile çevrilmiştir. Biri 1961 diğeri 2011 yılında yapılan sinema uyarlamaları da en az çizgi filmleri kadar ses getirmiştir. Ayrıca müzikal olarak da sahnelenen Tenten günümüz bilgisayar oyunlarında da kullanılmıştır. Çocuklardan yaşlılara her neslin gönlünde taht kurmayı başaran Tenten’i biraz daha yakından tanıyalım.

Tenten ve Milou: Ayrılmaz İkili

Yayınlandığı tüm zamanlar boyunca hiç yaşlanmayan Tenten’in Sherlock Holmes gibi özelleştirilmiş bir yaşam künyesi yok. Daha çok zamansız, isimsiz bir kahraman olan Tenten sevimli yüzü, saçındaki buklesiyle maceradan maceraya koşan, hatalar yapan ve bu hatalardan ders çıkaran, hayat kurtaran genç bir araştırmacı gazetecidir. Yaşı hakkında da net bir bilgi olmasa da bir kitabında pasaportunda geçen doğum yılının 1929 olması sebebiyle, yayınlanmaya başladığı tarih doğum günü olarak kabul edilmiştir.

Genç, dinamik, iyi bir muhabir olabilmek için çalışan Tenten tehlikelerden zekası ve şansı sayesinde kurtulur. Tenten’in geçmişi ya da hayat hikayesine yer vermeyen Herge, bunu dünyanın geneline hitap etmeyi hedefleyerek yapmıştır. Sıradan görüntüsü ve romanlarda sadece maceralarıyla ön planda olması sebebiyle herkes tarafından rahatlıkla benimsenmiş ve sevilmiştir.

En sadık dostu ise Milou’dur. Tenten ile ölümüne kanka olan beyaz bir teriyerdir kendisi. Tenten ile birlikte gittikleri her yerde birçok macera yaşamış ve bir sürü belaya karışmıştır. Ancak her ne kadar belaya karışsalar da hep birbirlerini kurtarmışlardır. Milou’nun ismi Herge’nin kız arkadaşı olan Marie-Louise’nin kısaltılmışıdır. Milou ve Tenten birbirine çok bağlı ayrılmaz ikilidir. Çizgi romanın mizahı yönü Milou ile dialoglarında sıkça görülür.

Tenten’in Maceralarına Eşlik Eden Arkadaşları

Tenten baş karakter olarak geneli temsil eder. Hikayenin yan karakterleri ise daha sıra dışı özellikleriyle öne çıkan renkli kişiliklerdir.

Kaptan Haddock ( Captaine Archibald Haddock)

Kaptan Haddock, “Altın Kıskaçlı Yengeç” kitabında ilk defa karşımıza çıkan ve Tenten’in en sevdiği arkadaşıdır. Kaptan Haddock, alaysı tavırları ve kaba kişiliğiyle Tenten’in Maceraları’na eşlik eden arkadaşlarından bir tanesidir. Kaptan Haddock ilk defa tanıtılırken zayıf ve alkolik olarak tanıtılmış olsa da Tenten serisinin diğer albümlerinde atalarından kalan hazineyle bir şatoya yerleşmesiyle saygıdeğer, vasıflı ve korkusuz bir karakter olarak resmedilmiştir.  Haddock, her konuşmasında hislerini açığa çıkarmak için “Ostorogot”, “Ölü Gömücü”, “Halı Tüccarı” gibi argo yerine kendine has kelimeleri ile akıllarda yer etmiştir. Tenten’in idealist tavırlarıyla eğlenen ve alay eden yanı da maceralar boyunca mizahı bir hava yaratır.

Profesör Tournesol

Profesör Tournesol, işitme sorunu olan bir karakterdir. Bu sorunu Tenten serisinde mizah olarak kullanılmıştır çünkü söylenilenleri tekrar etme gibi bir huyu vardır. Örneğin “attachez votre ceinture” (kemerlerinizi bağlayın) cümlesini “une tache de peinture” (boya lekesi) olarak söylese de hiçbir zaman işitme probleminin olduğunu kabullenmez. Her şeyi yanlış bir şekilde anlasa bile biri ona “soytarı” dediğinde “ben mi soytarıyım?” diye tepki yapar. Tenten serisi boyunca ay roketi, ultrasonik silah gibi pek çok icatlarla öne çıkmıştır. Tenten’in ilerleyen serilerinde işitme cihazı takan Profesör Tournesol, söylenilenleri net bir şekilde duyar. Ancak bir sonraki albümlerde işitme cihazını kaybeder ve tekrar eski sağır haline geri döner. Profesör Tournesol’u da insanların sevmeleri sağırlığından dolayıydı belki de.

Dupont ve Dupond

Dupont ve Dupond arasında sadece isim benzerliği olsa da Tenten serilerinde onlar ikizmiş gibi görünen iki sakar dedektiftir. Burulmuş bıyıkları olan Dupont, düz bıyıklara sahip olan ise Dupond’dur. Tenten dizisi boyunca beceriksizlikleri yüzünden yanlış kişilerin izini sürüp tutuklarlar. Bu iki sakar dedektif yurtdışında olmadıkları zamanlarda hep melon şapka takar ve ellerinde bastonla gezer. Ancak yurtdışında oldukları zamanda da bulundukları yerin kıyafetlerini giyer.

Bu karakterler aynı Herge’nin babası ve kardeşi gibidir. Dupond ve Dupont karakterlerinin isimleri Tenten’i çeviren çevirmenler tarafından değişik isimlerdedir. Örneğin Hollanda da Jansen ve Janssen, Almanta’da Schultze ve Schulze, İngiltere’de Thomson and Thompson gibi. Ayrıca seriye zaman zaman dahil olan yan karakterler de oldukça renklidir. İtalyan opera sanatçısı Bianka Kastafiore, Tenten’in düşmanı Rastapopoulos, Kumandan Şut bu karakterlerin en renklileri olarak seride yer almaktadır.

Tenten’in Maceraları Her Yerde

Tenten her bir macerasında bambaşka bir ülkeye konuk olur. Her bir hikayenin oluşması araştırmalarla birlikte yaklaşık bir yıl içerisinde hazırlanmıştır. Bu sebeple gittiği ülkelerdeki detaylar ustaca yansıtılmış ve her yerde daha fazla benimsenmesine sebep olmuştur. Ayrıca Neil Armstrong’dan 16 yıl önce 1953 yılında Ay’a ayak basmayı başarıyor. Bunun yanında Herge tarafından yaratılan pek çok hayali ülke bulunduğu coğrafi bölgenin özelliklerini taşıyor. En son çıkan çizgi roman Tenten ve Alph-Art dışında tüm kapaklarda Milou ile birlikte yer alan Tenten, son romanda tek başına resmedilmiştir. Bunun sebebiyse Herge’nin ölümü sonrası kapağın bir başkası tarafından tasarlanmasıdır. Tenten’in Maceraları aşağıdaki kronolojik sıra ile yayınlanmıştır.

• Tenten Sovyetler Ülkesi’nde

• Tenten Kongo’da

• Tenten Amerika’da

• Firavun Puroları

• Mavi Lotus

• Kırık Kulak

• Kara Ada

• Kral Ottokar’ın Asası

• Altın Kıskaçlı Yengeç

• Kayan Yıldız

• Tek Boynuzlu Atın Sırrı

• Kırmızı Rackham Hazinesi’nin Sırrı

• Yedi Kristal Top

• Güneş Tutsağı

• Siyah Altın

• Hedef Ay

• Aydaki Kaşifler

• Matematik Sorunu

• Kızıldeniz Köpekbalıkları

• Tenten Tibet’te

• Castafiore Zümrüt

• Uçuş 714

• Tenten ve Picaros

• Tenten ve Alph-Art

Çizgi roman ustası Herge’nin ölümü ile çizer tarafından yazılan orijinal hikayeler son bulsa da Tenten hala merakla okunan ya da izlenen bir hayali karakter. 1950’li yıllarda ülkemize gelen Tenten ilk olarak daha hikayeleştirilen bir yapıda sunuldu. Hatta orjinalin dışında resmedilerek ülkemizde farklı maceralarla da yer aldı. 90 yılı aşkın süredir dünya edebiyatında kendine önemli bir yer edinen Tenten için her yıl tarihte bugün doğum günü etkinlikleri yapılıyor. İyi ki doğdun Tenten.