Yaratıcı drama, daha çok tiyatro sahnelerinden aşina olduğumuz bir kavram. Oysa eğitim ve diğer sahne odaklı alanlarda da yaratıcı drama uygulanabiliyor. Yaratıcı drama, deneyime dayalı ve bir grup dahilinde uygulanan teknikler bütünüdür. Yaratıcı drama teknikleri, çoğu zaman bir metin olmadan grup üyelerinin; doğaçlama ve etkileşim odaklı kendilerini ifade etmelerine olanak tanır. Yaratıcı dramanın temel hedefi de mevcut grubun iletişim ve etkileşim üzerinden öğrenme ile kendini ifade edebilme kabiliyetlerini geliştirmektir. Peki eğitimde de karşımıza çıkan ve sık kullanılan yaratıcı drama teknikleri nelerdir? Gelin bu soruya içeriğimiz eşliğinde yanıt arayalım.
Sık Kullanılan Yaratıcı Drama Teknikleri Nelerdir?
Yaratıcı drama teknikleri, okul öncesi dönem ve diğer eğitim kademelerinde sıklıkla kullanılan yöntemleri içerir. Aynı zamanda sahne sanatlarında da yaratıcı dramanın bilinen teknikleri kullanılır. Yaratıcı drama teknikleri, özellikle okul öncesi ve diğer eğitim kademelerinde, çocuğun kendini ifade ederek iletişim ve etkileşimden kopmamasını sağlar. Okul öncesinden başlayarak uygulanması önerilen yaratıcı drama yöntemleri, katılımcıların sosyal ve kişisel gelişimleri için de önemli kazanımlar sunabiliyor. Fakat gerçek anlamda fayda sunacak ve öğrenmeye teşvik edecek bir plan hazırlığına ihtiyaç vardır.
Eğitimde uygulanan yaratıcı drama tekniklerine hazırlık noktasında bazı hususlara dikkat etmek gerekir. Öncelikle yaratıcı dramayı uygulamaya koyacak yetkin bir kişinin yani öğretmenin ya da özel drama eğitmenin varlığına ihtiyaç vardır. Drama tekniklerinin uygulanmasından önce ise drama için uygulanacak aslı konu önceden planlanmış olur. Yani hazırlık aşamasında belli bir plana uyarak gerekli drama tekniği uygulanır. Daha sonra ise ilgili çalışmanın ve tekniği değerlendirmesiyle konu tartışmaya açılır. Burada önemli olan katılımcıları oynadıkları drama planı üzerinden değerlendirebilmektir. Peki drama planı içinde uygulanan yaratıcı drama yöntemleri nelerdir? En sık kullanılan ve faydalı görülen 5 drama tekniğini sizinle paylaşarak bu soruya yanıtlayacağız.
Dramatizasyon
Eğitimde kullanılan bir yöntem olan dramatizasyon, yazılı bir metinden hareketle ilgili olay veya durumun canlandırılmasını içerir. Yaratıcı drama içinde yazılı içerik pek fazla tercih edilmese de dramatizasyon tekniği, yazılı bir metnin canlandırılması için uygulananan yararlı bir sahnelemedir. Dramatizasyon tekniğinde yazılı metindeki olay, düşünce ya da kişi canlandırılır ve ilgili şeyin canlandırılmasıyla metnin odağındaki bilginin ya da becerinin aktarılması sağlanır. Eğitimde de sıkça kullanılan dramatizasyon, metindeki konunun ya da bilginin öğrenciler tarafından canlandırılarak merkezdeki konunun daha net ve nitelikli bir şekilde öğrenilmesini destekler.
Bilinç Koridoru
Sık kullanılan bir başka yaratıcı drama tekniği ise bilinç koridoru tekniğidir. Tekniğin uygulanması için yüksek katılımcı bir ekibe ihtiyaç vardır. Bilinç koridoru tekniğinde, öğrenciler sağ ve sol koridoru doldururlar ve odaktaki karakter aralarından geçerken koridordaki öğrenciler karakterin bilinç akışını canlandırırlar. Koridordaki her bir öğrenci, ikilem yaşayan veya karar vermekte güçlük çeken karakterin farklı duygu ve düşüncelerini canlandırmış olur.
Diğer sahne sanatlarında da sıkça kullanılan bilinç koridoru, karakterin bilinç akışını yansıtır ve ilgili konu hakkındaki duygu ve düşünceleri açığa çıkarılır. Bilinç koridoru tekniğinin eğitimde uygulanmasında öğrenciler tek bir cümle ve düşünce eşliğinde karaktere bir şeyler aktarır.
Donuk İmge- Fotoğraf Anı
Donuk imge tekniğinde belli bir kişi ya da olay, hareketsiz ve sözsüz bir şekilde canlandırılır. Öğrenciler veya katılmcılar, önceden eğitmen tarafından verilen bir planlama doğrultusunda sessiz görüntüler oluştururlar. Fotoğraf anı tekniğinde ise her şey birdenbire olur. Yani eğitmen donuk imgedeki gibi bir hazırlık planlamadan katılımcıların bir fotoğraf karesi oluşturma talimatı verir. Ayrıca donuk imge tekniğinde hazırlık olduğu gibi oyun sonrası değerlendirme ve tartışma aşaması da vardır. Donuk imge tekniği, özellikle okul öncesi ve ilköğretim düzeyindeki öğrencilerin; plana uygun ve hareketsiz bir şekilde ilgili nesneyi nasıl kendilerine göre canlandırabilecekleri görme fırsatı tanır. Teknik aynı zamanda yaratıcı bir şekilde farklı canlandırmalara da olanak sağlar.
Sıcak Sandalye
Kullanılan bir başka yaratıcı drama tekniği ise sıcak sandalye uygulamasıdır. Sıcak sandalye tekniğinde, bir katılımcı ya da öğrenci sandalyeye oturur ve ilgili konunun karakteri ya da kendisi olarak çevresindeki kişilerin sorularını yanıtlamaya çalışır. Sıcak sandalyeye oturan katılımcı, kendisini zorlayabilecek soruları da cevaplamaya hazırdır. Tekniğe adını veren sıcak kavramı, soru soracak katılımcıların sandalyedeki kişiyi terletebilecek kadar sorgulama yapmalarına bir göndermedir.
Sandalyedeki katılımcı, büründüğü kişi ya da karaktere yönelik geniş çaplı soruları yanıtlamaya çabalar ve ilgili konuyu ilgilendiren her şey açığa çıkmış olur. Sıcak sandalye, özellikle bir konunun ya da kahramanın anlaşılması için kullanılan en faydalı öğrenme tekniklerinden de biridir.
Özel Mülkiyet- Yarım Kalmış Materyal
Sık kullanılan yaratıcı drama tekniklerinin son uygulaması ile devam ediyoruz. Özel mülkiyet uygulamasında, bir kişiye ait çeşitli nesneler, ( giysi, takı, resim, yazı...) katılımcılara sunulur. Katılımcılar, sunulan nesnelerden hareketle karakter ya da kişi hakkında belirli özellikler öne sürürler, nesneler üzerinden karakteri yorumlarlar. Yarım kalmış materyal tekniğinde ise tamamlanmayan resim, yazı, eksik nesne parçası veya şema gösterilir. Katılımcıların burada yapması gereken temel görev de eksik kalan unsurları düzenli bir şekilde kurgulamaktır. Yani tamamlanmayan nesneyi yapılandıracak bir kurgu oluşturmak ve etkin bir yorumlama geliştirmek istenir.
Yaratıcı Dramanın Yararları
sık kullanılan yaratıcı drama tekniklerinden sonra bu tekniklerin ne işe yaradığından da bahsedelim dedik. yaratıcı dramanın temel amacı, katılımcının yaratıcı bir şekilde ifade etme yetkinliği kazanmasına önayak olmaktır. öğrenci ya da katılımcı, kendini ifade ederken tekniklere de uygun bir şekilde doğaçlama, canlandırma ve plana uygun hareket etme unsurlarını kullanır. katılımcı yaratıcı dramayı kullanarak kendisini de gözlemler ve drama konusundaki yetenek veya yetkinliğini her fırsatta geliştirmiş olur. kendini geliştiren katılımcı; sözel iletişim, sözsüz iletişim, beden dili kullanımı, empati ve gözlemleme noktasında yeni yetkinlikler kazanmış olur. çünkü yaratıcı dramada var olan doğaçlama ve canlandırma; gözlem yapmaya, kendini ifade edecek yollar aramaya, grup içi çalışmaya ve iletişimi kullanmaya teşvik eder.
Yaratıcı drama, erken dönemdeki çocuklarla beraber uygulandığında da oldukça faydalı bir etkinliğe dönüşür. Özellikle okul öncesi dönemde iletişim sorunları oluşmaması ve grup için çalışmaya yatkınlık için sık sık yaratıcı dramadan yararlanılması gerektiği vurgulanır. Yine grup için çalışmaya alışmak için diğer eğitim kademelerinde de yaratıcı dramanın ekip içi çalışmasından faydalanılır.
Yaratıcı dramanın bir başka yararı ise katılımcının özgüvenini geliştirmektir. Sahneye çıkan katılımcı, sosyal kaygı ve özgüven eksikliği gibi sorunları kendini ifade ederek ve grup içi çalışmaya katılarak aşmaya çalışır. Bir süre sonra tekrarlanan drama oyunları neticesinde kendini ifade edebilen ve etkileşim noktasında grupla uyumlu bir kişilik kazanılabilir.
Yaratıcı dramanın tüm teknikleri ve yararları, gerçekten doğru aşamalarla uygulandığı zaman sonuç odaklı olur. Bunun için de yetkin bir eğitmene, katılımcılara, belli bir plana ve hazırlık aşamasına ihtiyaç vardır. Yaratıcı dramayı tanımak ya da bir eğitmen-öğretmen olarak uygulamak istiyorsanız bu işin eğitimi de nitelikli bir eğitmen eşliğinde öğrenmeniz gerekir.
Yaratıcı Drama Eğitimi
Yaratıcı drama ya da sahne sanatları eğitimi alarak drama oyunlarını tanıyabilir veya uygulayabilirsiniz. İşinize yarayabilecek Enstitü yaratıcı drama eğitimi, uygulamalı bir drama planının nasıl hazırlanabileceğine dair alan içi bilgileri paylaşıyor. Eğitimi de konservatuar mezunu bir eğitmen verdiği için aklınıza takılan alan için soruları rahatlıkla sorabilirsiniz.
