Günümüz insanının dilinden düşmeyen kelimedir stres. Herkesin şikayetçi olduğu bu kavram insanların zihninde oldukça büyük bir yer kaplar ve kalpleri kasvetten çıkarmayan bir çöküntü haline sokar.
Nedir Bu Stres?
İnsanın savunma mekanizması olan stres, kişinin başa çıkamayacağını düşündüğü bir durum gerçekleştiğinde veya bir tehditle yüz yüze geldiğinde beyne sinyaller yollar.
Böylece vücut alarm durumuna geçer. Kişinin nefes alışverişi hızlanır, vücut ısısı yükselir ve kalbi hızlı çarpmaya başlar. Bu aslında vücudumuzun bizi tehlikeye hazır etme biçimidir.
Değişen bu vücut halleri evrimsel olarak tehlike ile başa çıkmaya çalışmamızı kolaylaştırır.
Stressiz Bir Hayat Yok
Stresin babası olarak bilinen Hans Selye şöyle der: ''Stressiz insan, ölü insandır.''
Stres, yaşamımızın her alanında bizimle yürüyen bir duygudur. İnsan her kararından sonra bir strese girer.
Aslında burada beyin girer ve kişiye önlem aldırır ve emin olup olmamak için üstünden tekrar geçmemizi sağlar.
Stres, kişinin başa çıkamayacağını düşündüğü bir durum gerçekleştiğinde veya bir tehditle yüz yüze geldiğinde beyne sinyaller yollar. Stres, olumlu ve olumsuz diye ikiye ayrılır.
Olumlu stres, bizim yararımıza olandır ve bir duruma iki kere bakmamızı sağlar. Olumsuz stres ise, yaşamı zorlaştıran baş edilemeyen zamanlarda ortaya çıkar.
Eğer patolojik bir durum söz konusu değilse stresi olumsuza çevirmek çoğu zaman kişinin kendi elindedir.
Tepki Sisteminin Alarmı Toksik Stres
Toksik stres, sürekli ya da sabit stres altındaki kişilerde uzayan ya da kalıcı olan stres tepkileridir. Kişi strese girdiği zaman vücuda adrenalin hücum eder ve stres hormonu yükselir.
Ardından otonom sinir sisteminde sempatik sistem dediğimiz bölge aktif olur. Stres etkilerine karşı koyucu yoksa stres tepkisi sürekli aktif olur ve bu durum beyne zarar verir.
Sonuç olarak, sosyal ve sağlık problemleri risk altına giren kişi depresyona bile girebilir. Bu durumda sağlıklı bir yaşam şekli için yapılan tüm girişimler baltalanabilir.
Toksik Stres Belirtileri
Toksik strese maruz kalan insanlarda görülebilecek durumlar şöyle sıralanabilir;
Kendi üzerine düşünme ve oto düzenleme eksikliği
Dürtü kontrolü
Sağlıklı ilişkiler kurmada zorluk ve boşanma ihtimalinin artması
Sağlıksız davranış vakalarında artış. Örneğin; yüksek risk içeren sporlara katılma, sigara içme, madde ve alkolün kötüye kullanımı.
Depresyon bozuklukları, travma sonrası stres bozukluğu
Davranışsal bozukluklar ve psikoz vakalarında artış.
Kalp hastalığı, obezite, diyabet, kanser ve yüksek intihar riski gibi yetersiz sağlık çıktıları.
Toksik Stres İçin Çözümler
Sempatik sistem tehdit algılar ve yaşam içerisinde sürekli bozulur. Parasempatik sistem ise, telkin veren bir sistemdir. Ve yaşadığımız her olaya karşılık vermeye çalışır.
Stresi yoğunlaştıran etken parasempatik sistemi uygun olarak kullandırmaz. Hep aynı ortamda olan, kitap okumayan ya da bilgi sahibi olmayan kişiler parasempatik sistemi kullanamaz.
Strese girilen durumlar hakkında bir defter tutmak, strese girildiğinde oluşan tepkileri yazmak ve strese sebep olan kişileri belirlemek parasempatik sistemi çalıştırmak adına önem taşır.
İnsanın içi dışarıdan telkinlere sürekli duyarlı olmaz. Bu yüzden mutlaka kişinin kendine zaman ayırması gerekir.
Dikkatli olmak ve önem vermek zihnin en değerli kaynağıdır. Her doğru etkileşimin stres üzerine olumlu önemi vardır. Kararla gelen stres karanlık bir yolda fener gibidir.
Bu yöntemlerle stresi yönetmek zor değil yeter ki strese teslim olmayın ve huzurlu yaşayın.
Stres ve stresten korunma yolları için online eğitimler kapsamında Stres Yönetimi Eğitimi almak. Ayrıca konu ile ilgili Stres İçin Egzersiz Önerileri yazısını da okumak size fayda sağlar.
Yazar: Seha Cingöz
