sanatın bir dalı olan tiyatro, genellikle oyunculuk açısından düşünülüyor. bunun nedeni, tiyatronun genellikle sahnede uygulamalı olarak yapılan bir sanat olmasından kaynaklanıyor. ancak işin aslı, oyunculuğun gerisindeki kuramsal yönetim ve metin yazarlığı kısmının zorluğunda yatıyor.
Tiyatro oyunculuğunun ne kadar emek içeren ve ne kadar zor bir meslek olduğunu hepimiz biliyoruz. Belki de oyunculuktan bile zor bir meslek var: o da tiyatro oyununun yaratım süreci. Hem kuramsal hem de dramatik açılardan bir oyun ortaya koymak, herkesin yapabileceği bir iş değil. Özellikle, sıfırdan bir oyunun yazılması ve yönetilmesi konusunda drama yazarları (‘dramaturg’lar) büyük rol oynarlar. Var olan bir edebî metnin oyun haline çevrilmesi de aynı emeğin ürünüdür. Hatta daha önce oynanmış bir oyunun eleştirel bir hale getirilmesi de yine dramaturglar sayesinde olur.
Ülkemizde henüz dramaturg kavramı bilinmiyor. “Drama” ise moda bir kavram olarak, çocuk eğitiminde kullanılan bir eğitim türü olarak biliniyor. Çocukların duygusal eğitiminde çok önemli bir yeri olan drama dersleri, yaratıcılıklarını da geliştiriyor. Dramaturjinin eğitsel yönü, özel eğitim kurumlarında yetişkinler için de uygulanmaya başlandı. Ancak tabii ki henüz gerektiği gibi yaygın değil. Hatta dramaturgların özel tiyatrolarda bile çalıştığını görmüyoruz. Devlet tiyatrolarında ise onlar için bir kadro bulunuyor, ama yeteri kadar değil.
Yurtdışındaki tiyatro çalışmalarında, dramaturji alanında çok geniş çalışmalar yapıldığını duymaktayız. Bilimsel ve teknolojik konularda gelişmiş oldukları kadar, sanatsal çalışmalarda da bilim hassasiyetiyle çalışmaktalar. Dünya sinemasına baktığımızda, dünya tiyatrosunun da gelişmişlik seviyesini görebiliriz. Çünkü dramaturglar, tiyatro alanında çalıştıkları kadar sinema alanında da çalışmakta ve üretmekteler.
Bizim devlet ve özel tiyatrolarımızın da aynı hassasiyeti göstermesi, tiyatro sanatındaki çalışmalarımızın geleceği açısından değerlidir. Bu alanda verilen akademik eğitimleri, tiyatro camiasında çalışanların alması gerekmekte. Akademik eğitim demek, teorik ve eleştirel eğitim demektir. Araştırmalara, uygulamalı çalışmalara ve bilimsel verilere dayanan eğitimleri almak demektir. Tiyatromuzun kuramsal anlamda gelişmesi ve drama alanında yeni üretimler yapabilmesi için akademik eğitime ihtiyaç vardır.
Ülkemiz tiyatrosunun kuramsal açıdan gelişmesine katkı yapacak olan bölümlerden bir tanesi, Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü’dür. Ülkemizde iki üniversitede eğitim vermekte olan bölümün, diğer üniversitelerde de açılması, tiyatromuzun geleceği için önemlidir.Şimdi gelin, bu özel bölümü biraz yakından tanıyalım ve önemine bir kez daha şahit olalım.
Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü Nedir?
Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü, tiyatro sanatının akademik yönüyle ilgili eğitim veren bir lisans programıdır. Bölüme merkezî sınav sisteminin Sözel puan türüyle öğrenci alınıyor. Bu bölüm 2020 yılı itibarıyla sadece İstanbul Üniversitesi ve Düzce Üniversitesi’nde aktif eğitim vermekte. Öğrenciler bu bölümden “tiyatro eleştirmeni, tiyatro teorisyeni, dramaturg, oyun yazarı” gibi unvanlarla mezun oluyorlar.
Bölümün amaçlarından biri; araştırmalar, teorik çalışmalar ve eleştirel bakış açısıyla tiyatro sanatına katkı sağlamaktır. Tiyatro sanatındaki ihtiyaçlardan biri olan dramatik yazarlık ve özgün kuramsal çalışmalar da amaçlar arasındadır. Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji bölümü iki anabilim dalıyla eğitim vermekte:
Dramaturji ve Dramatik Yazarlık Sanatı Anabilim Dalı
Tiyatro Eleştirisi ve Teorisi Anabilim Dalı
Bölümde öğrencilerin, eleştirel düşünme ve araştırma yönünden desteklendiğini görüyoruz. Ders plânlarında bulunan metin çalışmaları ve çeşitli araştırma dersleri, öğrencilerin teorik bilgilerini uygulamaya dökme olanağı veriyor. Ayrıca yazılı ve sözlü anlatımı güçlendirebilme adına da çeşitli eğitimler mevcut.
Bilimsel araştırma teknikleri, metin çözümlemeleri, tez yazımları ve karşılaştırmalı metinler de uygulaması yapılan çalışmalar arasındadır. Ayrıca üniversite bünyesindeki Erasmus olanakları sayesinde, öğrencilerin yurtdışındaki tiyatro araştırmalarıyla ilgili bilgi edinme şansları olmakta. Sosyal bilimler ve sanat dallarıyla çift ana dal ve yan dal uygulamaları imkânı da bulunuyor. Öğrencilik döneminde, üniversitelerin sağladığı bu olanakları değerlendirerek uzmanlaşmak büyük bir kariyer adımı olarak kabul ediliyor.
Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümünün İş İmkânları Nelerdir?
Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji bölümü mezunlarının iş imkânları, kamu ve özel tiyatro kuruluşlarında bulunuyor.
Kamusal sektörde
Devlet Tiyatroları, belediye tiyatroları, şehir tiyatrolarında,
Devlet üniversitelerinin konservatuvarlarında.
Devlete bağlı televizyon kanallarındadır.
Özel sektörde
Özel tiyatrolarda, vakıf üniversitelerinin tiyatro bölümlerinde
Eğitim kurumu ve benzeri kuruluşlarda drama alanında,
Özel televizyon kanallarındadır.
Devlete bağlı kurum ve kuruluşlarda iş imkânlarını değerlendirebilmek için KPSS puanı ile atanma şartı bulunuyor.
Üniversitelerde akademik kariyer imkânını değerlendirebilmek için de ALES puanı ve diğer koşulları sağlamak gerekiyor.
Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü Mezunları Ne İş Yapar?
Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji bölümü mezunlarının yapabilecekleri işler son yıllarda artış göstermiştir. Medya platformlarında dramatik çalışmaların artmasıyla, sektörde ihtiyaç artmış ve dramturglar için iş imkânları genişlemiştir. Bölüm mezunlarının yapabilecekleri işler şunlardır:
Tiyatro çalışmaları yapan devlet kurumları ve özel kurumlarda; dramaturg, drama yazarı, yönetmenlik yapabilirler.
Televizyon ve sinema sektöründe; drama yazarı, senarist olarak çalışabilirler.
Basın ve reklâm sektöründe; editör, yazar, eleştirmenlik gibi işleri yapabilirler.
üniversite ve diğer eğitim kurumlarında akademisyenlik ve eğitmenlik yapabilirler.
Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü Dersleri Nelerdir?
Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji bölümü ders programında; hem teorik hem de uygulamalı derslerin olduğunu görüyoruz.
Bölümün derslerinde; tiyatro tarihinden dram sanatına, tiyatro akımlarından oyun yazma tekniklerine uzanan çalışmalar bulunuyor. Bölümde verilen dersler şunlardır:
Tiyatro Eleştirisine Giriş
Dramaturjiye Giriş
Türk Tiyatrosu Tarihi
Metinlerle Tiyatro Tarihi
Uygulamalı Tiyatro Eleştirisi
Uygulamalı Dramaturji Çalışmaları
Tiyatro Eleştirisi
20. Yüzyıl Tiyatrosu
Dram Sanatı
Sahneleme ve Dramaturji
Tiyatro Akımları
Oyun Yazma Teknikleri
Tiyatro Eleştirisi Kuramları
Karşılaştırmalı Metin Çalışmaları
Eğitimde Tiyatro
Tiyatroda Yeni Arayışlar
Sahne Metni Yazımı
Reji ve Oyunculuk Kuramları
Yaratıcı Yazma Çalışmaları
Karşılaştırmalı Metin Çalışmaları
Tiyatro Araştırmaları
Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü Taban Puanları ve Başarı Sıralamaları
Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji bölümü bu yıl itibariyle iki üniversitede bulunuyor: İstanbul Üniversitesi ve Düzce Üniversitesi. 2020 yılında bölümün en yüksek taban puanı İstanbul Üniversitesi’ne ait olan 393,50204 puandır. Kontenjanı 30 kişi olan bölümün başarı sıralaması 19448 olarak açıklanmıştır. Bölümün bu yılki en düşük taban puan ise Düzce Üniversitesi’ne ait olan 261,82721 puandır. Başarı sıralaması 514923 olan bölümün kontenjanı da 40 kişi olarak belirtilmiştir.
