Akademik Personel ve Lisansüstü Giriş Sınavı olan ALES, yüksel lisans eğitimi almak isteyen, okutman, araştırma görevlisi, uzman, çevirici ve öğretim görevlisi gibi akademik personel kadrolarına atanmak isteyen kişilerin, girmesi gereken bir sınavdır. Yurt dışındaki üniversitelerde yüksek lisans eğitimi almak isteyenlerden ve doktora başvurularında da ALES puanı şartı aranır. ALES yıl içerisinde 3 kez yapılır. İlkbahar döneminde ilki, son bahar döneminde diğer iki sınav gerçekleştirilir. İyi bir ALES puanı, yüksek lisans başvurularında adayları bir adım öne taşır.
ALES sonucu, üniversitelerin tezli yüksek lisans başvurularında %50’lik bir pay taşır. Yüksek lisans programlarına seçme yerleştirme aşamalarında tüm üniversite kurumları, ALES puanını kullanır. Ancak bazı üniversiteler, diploma puanı ve mülakat neticelerinin de içine yerleştirildiği bir puanlama sistemi kullanır.
Doktora programlarına başvuracak adaylar için 80 ALES puanı alt sınır olarak belirlenmiştir. Yüksek Lisansa başlangıç olarak düşünüldüğünde sınava, lisans programından mezun olmuş, lisans programından mezun olabilecek duruma gelenler ile yurt dışında lisans eğitimi almış ve denklik belgesi sahibi olanlar başvuru yapabilir.
ALES Sınavının Önemi Nedir?
Tezli Yüksek lisans programları başvurusu için oldukça önemli ve belirleyici kriterdir. Üniversiteler tezli yüksek lisans programları kabullerinde ALES puanına oldukça önem veriyorlar. ALES puanının %50’nin altında olmamak şartı ile ne kadar ağırlıklı ortalamaya alınacağına, ilgili senato karar verir.
Yüksek öğretim kurumlarının, öğretim personeli ihtiyacını karşılamak amacı ile yüksek lisans eğitimi almak üzere yurt dışına göndereceği adayların, belirlenmesinde de ALES sonuçları dikkate alınmaktadır. Bu şekilde yurt dışında eğitim almak isteyen adayların sınava girmeleri mecburidir.
Kendi imkanları ile yurt dışında yüksek lisans yapmak isteyen adayların sınava girmesine gerek yoktur. Çünkü sadece Türkiye’ de kabul edilen bir sınavdır. Ayrıca bazı kurumlar yurt dışında yüksek lisans eğitimi alacak öğrencilere, ALES sonuçlarına göre burs dağılımı yapmaktadır. Yurt dışında eğitim alacak öğrenci adaylarından ülkemizde yapılmış olan bir sınavın sonucu istendiğinde, kurumlara ALES sonuçlarını verebilirler.
ALES Puanı Kaç Yıl Geçerli Sayılır?
Bu konuda Başkan Vekili Prof. Dr. Rahmi Er’e ait resmi yazıda ''Danıştay 8. Dairesinin 22 Şubat 2018 tarihli ve 2017/7352 esas no’lu kararıyla ''Öğretim Üyesi Dışındaki Öğretim Elemanı Kadrolarına Yapılacak Atamalarda Uygulanacak Merkezi Sınav ile Giriş Sınavlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönetmelik'' uyarınca geçici 6'ncı maddesinin yürütmesi durdurulmuştu. Söz konusu karara karşı tarafımızca yapılan itiraz başvurusu sonucunda, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 28 Haziran 2018 tarihli ve 2018/392 itiraz no’lu kararı ile itirazımızın kabulüne karar verilerek Danıştay 8. Dairesinin 22 Şubat 2018 tarihli ve 2017/5372 esas no’lu yürütmesinin durdurulması kararı kaldırılmıştır. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu kararı gereği ''Öğretim Üyesi Dışındaki Öğretim Elemanı Kadrolarına Yapılacak Atamalarda Uygulanacak Merkezi Sınav ile Giriş Sınavlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönetmelik'' uyarınca Geçici 6'ncı maddesinin hükümleri uygulanmaya devam edecektir. Böylelikle 27 Eylül 2017 tarihinden önce yapılan Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitim Sınavı (ALES) sonuçları da açıklandığı tarihten itibaren 5 yıl süre ile geçerli kabul edilecektir.'' denilmiştir.
ALES Puan Hesaplaması Nasıl Yapılır?
ÖSYM'nin yayınladığı 2019/1 ALES kılavuzunda yer alan bilgilere göre, puan hesaplama işlemleri aşağıdaki gibi sıralanmaktadır. Çoktan seçmeli olarak hazırlanan sorulardan oluşan testlerin, uygulandığı sınavın cevap kağıtları, ÖSYM'de optik okuyucu tarafından okunacak ve bilgisayar ortamında değerlendirmeye alınacaktır. Adayların testlerdeki sorulara verdikleri doğru ve yanlış cevapların her biri ayrı ayrı toplanacak, doğru cevap sayısından çıkarılan yanlış cevap sayısının dörtte biri ile ham puanlar ortaya çıkacaktır.
Her test için sınavı geçerli olan tüm adayların, ham puan ortalaması ve standart sapması ayrı ayrı hesaplanacak, adayların ham puanları, ortalaması 50, standart sapması 10 olan standart puanlara dönüştürülmesi sağlanacaktır. Bu durumda her aday için Sayısal ve Sözel Standart Puanlar (SP) hesaplanacaktır. Standart puanlar kullanılarak her aday için olmak üzere sayısal ağırlıklı, sözel ağırlıklı ve eşit ağırlıklı olan, 3 ağırlıklı puan (AP) hesaplanmaktadır.
Adaylar ALES Sınavına Nasıl Hazırlanmalıdır?
ALES sınavında toplamda 100 soru sorulmaktadır. Bunların 50 sorusu sayısal, 50 sorusu sözel şeklindedir. Sınav süresi 150 dakika olarak belirlenmiştir. Sayısal bölümde temel matematik ve sayısal Mantık Soruları sorulur. Sözel bölümde temel dil bilgisi, sözel mantık ve anlam bilgisi soruları sorulur.
ALES sınavına hazırlanacak kişilerin öncelikle zaman yönetimi unsurunu göz ardı etmemesi ve zaman yönetimi eğitimi almaları sınav ve iş hayatında destekleyici olacaktır. Enstitü, online eğitim seçenekleri arasında yer alan zaman yönetimi eğitimi, bu süreçte daha hızlı yol almanıza olanak sağlayacaktır.
İlk olarak ALES denemeleri çözülerek, eksik olan konular tespit edilmelidir.
Eksik konular kaynak kitaplardan çalışılarak, eksikler giderilmelidir.
Sınava belli bir süre kaldığında seri olarak denemeler çözülmelidir. Eksik konu kalmadığından emin olunmalıdır.
Seri deneme çözümleri esnasında muhakkak süre tutulmalıdır. Denemelere ALES saati dikkate alınarak başlanmalıdır.
Evde deneme yapılırken mutlaka cevap anahtarı işaretleme çalışmaları yapılmalı ve sürelere bu aşamada da dikkat edilmelidir.
Kurslar tarafından yapılan deneme sınavlarına katılmak sınav deneyimi yaşamak için yararlı olacaktır.
Her deneme sınavı sonrası cevapları kontrol edip, yanlış cevaplar incelenmelidir. Yanlış yapılan soru, bilgi eksikliğinden mi kaynaklanmış yoksa zaman sıkıntısından mı tespit edilmeli. Bunun üzerine eksik bilgi tamamlanmalı ya da zaman çalışmalarına ağırlık verilmelidir.
Çalışmaları sınava birkaç gün kala bırakmalı ve rahatlamayı sağlayacak aktivitelere zaman ayrılmalıdır.
Sınavdan bir gün önce mutlaka erken saatte kalkılmalı ve erken yatılmalıdır.
Bir sorunun üzerinde olması gerekenden fazla zaman harcanmamalıdır. Bazen boş soru bırakmakta, iyi puan almakta etkili olabilir.
