Giyinme insanın temel ihtiyaçlarından biridir. Bu ihtiyacı karşılamak için de dikişe başvurulur. Her insanın dikiş becerisi olmadığından bu ihtiyaç terziler tarafından karşılanır. Terzilik en basit haliyle ilk insanlardan beri var olmuştur. Günümüzde yalnız basit dikiş yapılmakla kalmaz. Renkleri birbirine uydurmak, modaya uygun kumaşlar ve desenlerden yapılmış kıyafetler giymek yaşamın bir parçası haline gelmiştir. Önceleri sadece kıyafet dikerek ve kıyafetlere tadilat yaparak mesleği yaşatan terziler artık özel günlerin vazgeçilmez isimleri olmuştur. Bu da terziliğin en çok aranan meslekler arasına girmesine neden olur.
Beceri ve yetenek gerektirmesi bakımından özel mesleklerden biri olan terziliği tüm detaylarıyla inceleyelim. Terzi nedir? Ne iş yapar? Terzi olabilmek için hangi eğitimleri almak gerekir?
Terzi Nedir?
Bir kıyafeti tasarladıktan sonra biçip dikerek ona son şeklini veren kişiye terzi denir. Terziler kabiliyetleri sayesinde zanaat ortaya çıkarırlar. Terziliğin ilk ortaya çıktığı zamanlarda kıyafetleri dikmek için hayvan derileri kullanılırken günümüzde çok çeşitli kumaşlar kullanılmaktadır. Terzilik uzun uğraşlar ve dikkat gerektiren bir meslektir. Bu nedenle terzilerin sabırlı ve özenli olmaları gerekir.
El göz koordinasyonuna sahip olmalıdır. Elleri ile ayaklarını aynı anda hareket ettirebilmelidir. Renkleri ayırt edebilmelidir. Detaylara odaklanabilmelidir. Yeniliklere açık olmalıdır. Kendini sürekli geliştirmelidir. Yaratıcılığı üst düzeyde olmalıdır. Tasarım yapabilmek için soyut düşünme becerisi gelişmiş olmalıdır. Uzun süre kapalı yerde kalabilmelidir. Müşterilerinin siparişi üzerine çalıştıkları için iyi bir dinleyici olmalı ve kendisinden bekleneni iyi anlamalıdır. İletişim becerileri kuvvetli olmalıdır.
Siparişlerini zamanında yetiştirmeleri gerekir. Bu nedenle zaman yönetimi yapabilmelidir. Güleryüzlü olmalıdır. Sorumluluk sahibi olmalıdır. Yurt içinde ve yurt dışında gelişen akımları ve modayı yakından takip etmelidir. Dikiş dikmeyi engelleyici bir el ya da beden sakatlığı bulunanlar mesleği yaparken zorlanırlar. Terzilik ince iş gerektirir ve hata payı azdır. Bu nedenle el titremesi terzilik yapmayı engelleyebilir. Aynı zamanda görme bozuklukları da terziliği engelleyici bir durumdur.
İlgili eğitim: Zaman Yönetimi Eğitimi
Terzi Ne İş Yapar?
Terziler halk eğitim merkezlerinde, özel iş yerlerinde, konfeksiyon atölyelerinde, moda evlerinde çalışabilirler. Sinema ve tiyatro sektöründe kostümcü olarak çalışabilirler. Özel müşterilerle kişiye özel tasarımlar ve dikimler yaparlar. Kendilerine terzihane adı verilen iş yerlerini açabilirler. Evde diktikleri kıyafetleri internet üzerinden satabilirler. Gelinlik ve damatlık satışı yapan firmalarla çalışabilirler.
Ayrıca üniforma ile çalışılan yerlerde kıyafet tadilatı yapmak için terzi bulundurulabilir. Genellikle kapalı ortamda çalışırlar. Tasarım ve biçme aşamasında uzun süre ayakta kalırlar. Dikiş dikme sırasında da sürekli eğilmeleri gerekebilir. Bu da bel ve boyun rahatsızlıklarına sebep olabilir. Çalışma saatleri çalıştıkları yere ve işlerinin yoğunluğuna göre değişir.
Dikiş makinelerinin sesinden kaynaklı olarak gürültülü bir ortamda çalışırlar. Çalışırken dikiş makinesi, kumaş, makas, mezura, düğme, ütü, iğne, fermuar ve işaret taşı gibi aletler kullanır. Terzilerde kadın terzisi ve erkek terzisi olarak ayrım yoktur. Sonradan bu alanların birinde ustalaşırlar. İsteyenler her ikisinde de faaliyet gösterebilir. Ancak kadın kıyafetlerinin tasarımı ve dikimi daha ayrıntılıdır. Ekstra ve farklı beceriler gerekir. Örneğin erkek kıyafetlerinde pantolon, ceket ve gömlek bulunurken kadın kıyafetlerinde etek, gömlek, bluz, ceket, elbise, pantolon gibi ürün çeşitliliği bulunur. İyi bir terzi olabilmek için çok emek vermek gerekir. Terzilerin görev ve sorumlulukları şunlardır:
Müşterisinin ölçülerini alır.
Müşterisinin kumaş ve model seçmesine yardım eder.
Dikiş makinesinin temizliğini ve bakımını yapar.
Modele göre kalıp çıkarır.
Kumaşı kalıba göre keser.
Diktiği kıyafetin müşterisinin bedenine uygun olup olmadığını belirlemek için prova yaptırır.
Dikişe başlamadan önce kumaşı ütüler.
Diktiği kıyafetlerin son ütüsünü yapar.
İğne, iplik ve kumaş temin eder.
Kullandığı malzemelerin temizliğini yapar.
İlik açma işlemi yapar.
Düğme ve çıtçıt diker.
Fermuar tamiri yapar.
Pantolon paçasında kısaltma ve daraltma yapar.
Kıyafetlere pens atar.
Kıyafetlerdeki yırtıklara yama yapar.
Sökükleri diker.
Elbise ve eteklerde yırtmaç açar.
Açık olan yırtmaçları kapatır.
Kıyafetlere astar diker.
Yeni kıyafetler tasarlar.
Daralan kıyafetleri genişletir.
Müşterilerini kumaş seçimi, renk ve model konusunda yönlendirir.
İç giyim ürünlerini tasarlayıp diker.
Mont, kaban gibi dış giyim ürünlerini diker.
Çeyizlik ürünleri diker.
Nevresim, pike, yatak örtüsü gibi ev tekstili ürünlerini diker.
Salon ve mutfak takımı diker.
Abiye elbise, gelinlik ve damatlık dikiminde rol alır.
Çocuk giysilerinin tasarlanmasında ve dikiminde çalışır.
Terzi Maaşları
Terzilerin maaşları çalıştıkları kuruma göre farklılık gösterir. İş yerinin büyüklüğü ve yapılan işlerin miktarı maaşı etkiler. Bazı iş yerlerinde maaşa ek olarak prim ödemeleri de yapılır. Bir iş yerine bağlı olarak çalışan terziler en düşük asgari ücret alır. En yüksek maaş olarak da 5000 lira civarında alabilirler. Ortalama maaşlarının 3000 lira olduğu söylenebilir.
Kendi iş yerini çalıştıranların kazançları terzihanenin bulunduğu konuma ve terzinin tanınırlığına göre değişir. Moda evlerinde çalışan terziler nispeten daha fazla maaş alırlar. Kişiye özel tasarım ve dikimler yapanlar da sipariş başına ücret alırlar. Çevrenin geniş olması ve yapılan işlerin kalitesi müşteri sayısını etkileyeceğinden kazanılan ücret de artar.
Terzi Nasıl Olunur?
Terzi olabilmek için örgün eğitim almak şart değildir. Kurslar yoluyla da olunabilir. Bunun için birkaç yol bulunur. Bunlardan ilki çıraklık eğitim merkezlerinde eğitim almaktır. Bu eğitim ilkokulu bitirdikten sonra alınabilir. Burada çıraklık, kalfalık ve ustalık aşamalarını sırayla geçmek ve yapılan sınavlarda başarılı olmak gerekir. Kalfa olduktan iki yıl sonra ustalık sınavlarına girilebilir. Ustalık belgesine sahip olanlar terzi olarak çalışmaya başlayabilir.
Terzi olabilmek için diğer bir yol da belediyeler ya da halk eğitim merkezlerinin açtığı giyim teknolojisi, kadın kıyafetleri dikimi ve erkek kıyafetleri dikimi gibi kurslara katılmaktır. Bu kurslar ücretsiz olarak verilir. Katılımcılar yalnızca istenen malzemeleri temin ederler. Kurslarda teorik ve pratik dersler verilir. Teorik derslerde kumaşların özellikleri ile ilgili bilgi verilir. Uygulama derslerinde ise dikiş makinesinin ve diğer aletlerin kullanımı öğretilir. Bir terzinin yanında işe başlayarak da zamanla usta bir terzi olunabilir. Meslek liselerinde giyim üretim ve hazır giyim bölümlerinden mezun olanlar hem mesleki bilgi bakımından hem de üniversiteye geçiş sırasında avantajlı olurlar.
Üniversitelerin giyim üretim teknolojisi bölümünden mezun olanlar da terzilik yapabilir. Bu bir ön lisans bölümüdür. Bölüme Tyt puanı ile girilebilir. Bölümde hazır giyim üretimi, giysi kültürü, giysi süsleme gibi dersler gösterilir. Bölümü bitirenler dikey geçiş sınavına girerek moda tasarımı, tekstil mühendisliği gibi lisans bölümlerine geçiş yapabilirler. Bunun dışında 4 yıllık moda tasarımı ile tekstil ve moda tasarımı lisans bölümlerini bitirenlerin de terzi olması ve kendi dükkanlarını açması mümkündür. Her iki bölüme de eşit ağırlık puan türü ile girilir. Bu bölümlerde de giysi üretimi, kalıp hazırlama, kumaş bilgisi, temel dikim teknikleri gibi dersler alınır. Hem ön lisans hem de lisans bölümlerinde okurken staj yapılır.
mezun olanlar terzi olabilmenin dışında yüksek lisans ve doktora eğitimlerini tamamladıklarında akademisyenlik yapabilirler. hangi şekilde olunursa olunsun giyimin temel ihtiyaç olmasından ve bu ihtiyacın hiç bitmemesinden kaynaklı olarak terziliğin ölümsüz bir meslek olduğu söylenebilir.
