Belirlenen hedeflere ulaşabilmek, ilgili hedefin gerektirdiği durum ve koşullara hakim olup ayak uydurabilme yeteneğinizin olmasına bağlıdır. Stratejik düşünme süreci eylemsel planların öncesi ve sonrasını da kapsayan bütünsel bir süreçtir. Bunun için yol haritasını çizeceğimiz alana hakimiyet ve uzmanlık gerektiren derin bir bilgi birikimine sahip olunması oldukça önemlidir.
Stratejik düşünme kavramına geçmeden önce stratejinin ne anlama geldiğine kısaca değinelim. Kökeni Latince yol, çizgi anlamına gelen "stratum" kelimesine dayanan stratejinin günümüzdeki anlamı, kurumların çevresinde bulunan diğer işletmelerin faaliyetlerine ilişkin gelişmeleri oluşturan planları dikkate alarak ve kapsamlı olarak inceleyerek işletmenin kendisine ait planlarını oluşturma sürecidir.
Stratejik Düşünme Nedir?
Stratejik düşünme, gelecekte arzulanan hedeflere ulaşmak amacıyla bugünden yapılması gereken görev ve sorumlulukların dizayn edilmesini sağlayan zihin haritasıdır. Bundan dolayı bireylerin edindiği uzmanlık alanları ile yetkinlikleri sonucunda kazandığı kapsamlı bilgi birikimiyle birlikte bütünsel ve karmaşık düşünebilme yeteneğini de gerektirir.
Stratejik düşünme becerisinin kazanılması için öncelikle eleştirel ve yaratıcı düşünme yetkinliğine sahip olup düşünülen alana ilişkin bütünsel bir perspektiften bakabilecek uzmanlığa, deneyime ve bilgi birikimine ihtiyaç vardır. Dolayısıyla ekonomik, sosyal, kültürel ve politik anlamda birbirinden farklı konulara aynı anda hakim olabilmek çok önemlidir.
Stratejik düşünme süreci birçok zihinsel aktivitenin ve düşünme sürecinin kompleks bir yapıda bir araya gelmesiyle oluşur. Doğru adımı atabilmek ve bundan emin olmak için ilgili süreçte yapılan ayıklamalar sonunda olaylara yeni boyutlar kazandırmak bu sürecin bir parçasıdır.
Stratejik düşünme hedefe ilişkin görev ve sorumlulukları belirlemeden önce bireyin kendi düşünme süreciyle planladıklarını dizayn ya da revize etme sürecinin ne kadar uyumlu olduğunun aynı birey tarafından tespit edilmesini sağlayacak zihinsel yetkinliğe sahip olmayı gerektirir.
Stratejik düşünme aşamasında aynı zamanda yaratıcı düşünmek gerekir. Çünkü bazen sadece konuya ilişkin yapılan tespitlerle sınırlı kalmayız. Derin bir düşünce ve analiz sonucunda yeni ve daha pratik bir fikir ortaya çıkabilir. Bundan dolayı sorgulayıcı bir düşünce yapısıyla elde edilen kararlar daima düzenlemeye, analiz etmeye, kontrole ve yeni bir fikrin ortaya çıkacağı zeminin oluşmasına elverişlidir.
Stratejik Plan Nedir?
Stratejik plan, işletmenin rekabet edip ayakta kalabilme gücünün oluşan fırsat ve tehditlerle birlikte değerlendirilerek elde edilen performans ölçütlerinin işletmenin misyonuyla olan senkronizasyonu sonucunda uyumlu hale getirilip yürütülmesidir. Alınan kararların ve yapılan seçimlerin tespitinin doğru yönde uygulanmasını sağlar.
Stratejik plan sürecinde rekabet üstünlüğü sağlayacak stratejik avantajların neler olduğunun bilinmesi gerekir. Swot analizi yapılarak plan yapılacak alana ilişkin sürdürülebilirlik kabiliyetlerinin tanımı yapılır. Stratejik plan yapılmasının amacı, işletmenin rakiplerine rağmen istenilen misyon doğrultusunda hareket ederek hedefe ulaşmasının sağlanmasıdır.
Stratejik plan süreci sürekli olarak atılacak inovasyon adımlarıyla gelişmeye ve revize edilmeye uygun olmalıdır. Analitik ve eleştirel düşünmeyle birlikte organizasyonların bağlı oldukları iç ve dış çevre koşulları şekillendirilir ve tasarlanır. Stratejik plan yapacak bir işletme yalnızca bu koşullarla sınırlı kalmayıp planın kendisini de güncel tutmalıdır. Elde edilen deneyim ve bilginin doğruluk derecesinin artışı stratejik planın işlevsellik boyutuyla doğru orantılıdır.
Stratejik uygulanabilirlik, oluşturulacak bir stratejik plan için en önemli konudur. Bu süreç aşamasında başta üst yönetim olmak üzere bütün organizasyon tarafından bir karar verilir. Bu karar aşamasında bütün yönetim kademelerinin katkısıyla oluşacak geleceğe ilişkin büyük tablo oluşturulurken yapılan küçük planlar ilgili tabloya uygun tasarlanmak zorundadır.
Stratejik Yönetim Nedir? Neden Önemlidir?
Stratejik yönetim, işletmenin geleceğe yönelik uzun vadeli yönetime dayanan işletme fonksiyonları ve unsurları kapsamında ele alınmasıdır. Analitik ve rasyonel olarak alınacak kararların bir vizyon dahilinde uygulanmasıdır. İlk olarak başlangıç safhasını stratejik plan oluşturur. Stratejik düşünme ve bu düşüncenin hayata geçirilip uygulanmasıyla bir bütünlük kazanır. Bugün yapılan seçimler doğrultusunda alınan kararlar yarının sonuçlarını oluşturur.
Stratejik yönetim, işletmenin gelecek stratejik hedef ya da amaçlarına ulaşmasına ilişkin performansının artırılmasına yönelik olarak yapılan etkinlik, verimlilik, karlılık ve sürdürebilirliği amaçlar. Sürekli değişen ve gelişen çevre koşullarına adapte olarak stratejik aksiyon planlarının uygulanmasını gerektirir.
Belirli bir vizyon doğrultusunda belirlenen uzun vadeli hedeflere ulaşabilmek için şirket kültürü çalışanlar tarafından benimsenmesi gerekir. Organizasyonun yönetiminde kazandırılacak örgütsel bağlılık sayesinde ortak bir amaca hizmet etmek açısından gerekli zemin oluşturulur. Böylece gereken işbirliği ve basamaklar arası bilgi akışı hızlanır. Vizyona uygun bir şekilde beklentilerin karşılanması sağlanarak istenilen performans hedefine ulaşılır.
Etkili uygulanacak bir stratejik yönetim süreci, yüksek riskli ve belirsiz ve istikrarsız bir piyasada oluşan fırsatların ön görülmesine ve değerlendirilmesine imkan tanır. Yöneticilerin bu anlamda daha rasyonel ve yenilikçi kararlar almasını sağlar. Çevresinde olup bitenleri daha iyi analiz ederek geleceğe dair isabetli tahminler oluşturmasına zemin hazırlar.
Stratejik yönetim unsurları, oluşacak fırsat ya da tehditler karşısında takip ve inceleme mekanizmalarının verimliliğini artırır. Daha etkili kararlar alınmasını sağlayarak oluşan işbirliği ortamı sayesinde ortak kararlar almayı kolaylaştırır. Böylece işletmede aidiyet duygusunun artmasına ve oluşan şirket kültürüne katkıda bulunur.
Stratejik Yönetim Süreci
Stratejik yönetim sürecini organizasyonun uzun vadeli stratejik hedef ve amaçlarının hayata geçirilmesiyle ilgili sürdürebilirlik sağlanmasına yönelik faaliyetler bütünü olarak ifade etmiştik. Stratejik yönetim süreci stratejik düşünme biçimiyle işletme ve çevresinin sürekli değişimde olduğunun, rakiplerine aynı şartları düşünerek hareket ettiğini bilincinde olmayı gerektirir. Organizasyonun devamlılığını sağlayarak stratejileri üretilmesi ve bu konuda yenilikçi fikirlerin ortaya atılması gerekir. Stratejik yönetim süreci aşamaları şu şekildedir ;
Stratejistlerin seçimi ve görevlendirmesi
Stratejik analiz
Stratejik yönlendirme
Strateji oluşturma
Stratejik uygulama
Stratejik kontrol
Stratejik plan ve stratejik hedef dahilinde oluşturulan yönetim süreçleri oluşturulurken iç ve dış çevre koşulları analiz edilir, fırsat ve tehditler belirlendikten sonra misyon, vizyon yada amaçlar biçimlendirilir. Sonraki aşamada buna yönelik uygun stratejik düşünme şekilleriyle yenilikçi stratejiler ortaya çıkar.
Stratejik hedef ve misyonların belirlenmesi ve işletme felsefesiyle ilgili kurum kültürüne ait oluşturulan politika ve kurallar ya da işletme yönetiminin buna ilişkin karar verdiği sosyal sorumluluk projeleri bu sürecin bir parçasını oluşturmaktadır.
Stratejik Analiz
Bir işletmenin stratejik hedef ve amaçlarını belirmesinden sonraki süreçte bu hedeflere ulaşmak için stratejik plan geliştirmesi gerekmektedir. Bu stratejik planları geliştirilebilmesi öncelikli olarak içinde bulunduğu şartların analiz edilmesiyle mümkün olur.
Dış çevredeki gelişmeler belirlenen vizyon doğrultusunda hareket etmek için sürekli yeni fırsatlar sunmaktadır. Fırsatların iyi bir şekilde değerlendirilmesi dış çevrenin incelenmesi, kontrolü ve analiz edilmesine bağlıdır. Ancak işletmelerin bu fırsatları değerlendirip başarılı olabilmesi için yönetim anlamında bireysel yeteneklerini ve sınırlarını bilmesi gerekir.
dolayısıyla mevcut durum analizi iç ve dış çevre analizini de kapsar. paydaşların, problem ve amaçların araştırıldığı ve sorgulandığı analiz sürecinde çözülmek istenen probleme ilişkin çözüm seçenekleri açısından birden fazla yol ve teknik ortaya çıkacaktır. strateji analizi, projenin problemine ilişkin müdahale mantığını oluştururken bu değişik seçeneklerin çok boyutlu olarak ele alınıp çeşitli kıstaslara göre değerlendirilmesidir. i̇şletmenin etkinlikte bulunduğu genel ve sektörel çevre unsurlarının hangi noktada olduğunun tetkik edilmesi ve şirket içindeki öğelerin değerlemesiyle oluşur.
