Elimizden cep telefonunun düşmediği günümüzde “Kim ne paylaştı? Paylaşımım kaç tık aldı? Bugün acaba hangi paylaşımı yapsam?” gibi yüzlerce soru hafızalardan geçiyor. Anlaşıldığı üzere sosyal medya (Instagram, Facebook vs.) hayatımızın önemli bir bölümünü kapsıyor. Söz konusu olan hür irade ise herkes istediğini paylaşabilir. Peki, ebeveynlerin sosyal medyada paylaştıkları çocuk fotoğrafları ne olacak? Şimdilerde ebeveynlerin bu paylaşımları birçok ülkede tartışılıyor.
Çocuk Fotoğrafları Neden Paylaşılıyor?
Hemen hemen herkesin bebeklik fotoğrafları vardır. Eskiden ailelerimiz tarafından fotoğraf makineleri ile çekilen bu fotoğraflar şimdilerde cep telefonlarıyla çekiliyor. Arada ise büyük fark var. Bu fotoğraflar sosyal medya paylaşımlarıyla tanıdık veya tanımadık kitlelerle paylaşılıyor. Bir bakıma sosyal medyada özelden çıkıp kamuya geçiş yapıyoruz.
Uzmanlar kişinin beğenilme, takdir edilme, tanınırlığı arttırma gibi ihtiyaçlarını sosyal medyada giderdiği hususunda hemfikir. Sadece kendileri olsa sorun değil birçok ebeveyn bebekliğinden itibaren çocuklarının fotoğraflarını sosyal medya aracılığıyla paylaşıyor. Bu konunun sorulduğu birçok aile çocuklarına ileride bakmaları için bir arşiv yaptığını söylese de madalyonun öteki yüzü farklı.
Çocuk fotoğrafları sosyal medyada yer aldıkça daha çok tık alıyorlar ve takipçilerine takipçi katıyorlar. Sadece bu da değil. Bunu kendilerine kazanç kapısı da yapıyorlar. Çocuk bezi, giyimi ve maması gibi firmaların ürün tanıtımlarına sayfalarında yer vererek para kazanıyorlar. İşin boyutu o kadar ilerledi ki, çocuğu daha doğmadan adına hesap açan aileler bile var. Hele ki, mevzubahis ünlü birinin çocuğuysa hayata sıfır paylaşımla milyonları bulan takipçiyle “merhaba” diyor.
Fotoğrafların Çocuklara Zararı
Sosyal medya olumlu özelliklere sahip olsa da olumsuz yanları da var. Ailelerin olaylara “Sadece bir fotoğraf” gözüyle bakmaması gerekiyor. Öyle ki bugün beğeni kazanmak için paylaşılanlar ileride çocuklar için ciddi sorun olabilir. Pedagoglar çocuk fotoğrafı paylaşımlarının ileride tehlikelere yol açabileceği görüşünde. Nasıl mı?
Bugün sevimli diye paylaşılan bebeklik fotoğrafı (şişko, zayıf, banyoda vs.) kötü amaçlı kişiler tarafından indirilebilir ve çocuk tacizi ile karşı karşıya kalınabilir. En önemlisi de kişi hür iradesi ile yayınlanmamış bu fotoğrafların başkaları tarafından görüntülenmesinden rahatsız olabilir. Dünkü çocuk büyüyüp de devlet adamı olursa bebeklik fotoğraflarının sosyal medya mecralarından yayılmasını istemeyebilir. Diğer yandan mahremiyetine müdahale edilmesi ileride çocuğun ailesine olan güvenini de zedeleyebilir.
Hukuki Boyutu Nedir?
Sosyal medyada ailesi tarafından fotoğrafları paylaşılan ilk nesil büyüdü bile. Sosyal medyanın gösterişli hayatında yansıtılmasa da kimileri ailelerin kendilerinden izinsiz paylaştığı fotoğraflardan hoşnut değil. Fransa’da hukukçular fotoğrafları yayınlanan ve günümüzde bundan memnun olmayan çocukların, ebeveynlerine dava açabileceğini söylüyor.
Durum böyle olunca zihinsel açıdan henüz gelişimini tamamlayamamış çocuklarının fotoğraflarını sosyal medya aracılığıyla paylaşan aileler için Fransa, bir yasa tasarısı hazırlıyor. Bu çerçevede aileler 50 bin Avro’ya varan cezaların yanı sıra hapis cezasıyla da karşı karşıya kalabilir.
İtalya’da ise 16 yaşında babasının desteğini alan bir çocuk annesine karşı açtığı davayı kazandı. Nitekim ülkemizde de bu konuda açılan ve kazanılan davalar var. Geçen sene boşanma arifesindeki eşinin çocuğunun fotoğrafını sürekli paylaşarak istismara yol açtığını söyleyen baba mahkeme tarafından haklı bulununca boşanma sonuçlanana kadar çocuğunun velayetini kazandı.
Görüldüğü üzere çocuk fotoğrafları deyip geçmemek gerekiyor. Sosyal medyanın etkisi her geçen gün artıyor. Diğer yandan tehlikelere de açık hâle geliyor. Bu bağlamda paylaşımda bulunan ailelerin, daha dikkatli olması gerekiyor. Aksi takdirde sonunu düşünmeden yapılan paylaşımların bedeli, ağır olabilir.
Yazar: Nesli Ergün
