Senaryo, filmin kalbi niteliğindedir. İzleyicilerin beğenisi etkileyen en önemli unsurlar arasında yer alır. Artık izleyiciler bile filmin senaryo özetlerinden bile onun kalitesi hakkında yorum yapabilmektedirler. Bu yüzden bir film, dizi vb. için oldukça önemli bir unsurdur. Senaryo yazmak gerçek anlamda ciddi bir iş niteliğindedir. Senaryo yazmak için öncesinde bu alan için becerilerin geliştirilmesi gerekir. Senaryo yazmak için ciddi bir alt yapıya ve bilgi birikimine sahip olmak gerekir.
Bu alt yapıyı ve bilgi birikimini sağlamak için birçok aktivite mevcuttur. Bunlara örnek olarak sürekli düşünmek, konuya konsantrasyon olma becerilerini geliştirme ve araştırmacı bir ruha sahip olmak senaryo için oldukça gereklidir. Bunların yanı sıra senaryo yazmak hakkında da bilgi sahibi olmak gerekir. Özellikle amatör olarak senaryo yazarlığı yapıyorsanız, senaryo yazma programları ihtiyacınız var demektir. Profesyonel olarak bu işi yapan kişiler zaten bu anlamda yeterli düzeye gelmiş ve gerekli olan senaryo yazma programları hakkında bilgi sahibi olmuştur.
Senaryo yazma programları, yazı biçimlendirme programları olarak anlamlandırılmalıdır. Normalde siz hikayenizi bir taslak olarak yazarsınız. Ama karşınızdaki kişilerin bunu okuyup, kafalarında canlandırabilmeleri için bazı formatlar geliştirilmiştir. Bunlardan en çok kullanılanı Amerikan ve Fransız formatlarıdır. Bu anlatılanların ışığında senaryo kavramını ilk önce tanıyalım. Ardından sizlerin daha profesyonel senaryo yazmak için geliştirilen senaryo yazma programları hakkında bilgi sahibi olalım.
Senaryo Nedir?
Senaryo, içinde diyalog ve betimleme barındıran, dramatik yapının bağlamına yerleştirilmiş olan hikayelere denir. Bir film, dizi, çizgi film, televizyon programı veya video oyunu için hazırlanmış eserlere denir. Senaryo, filmin kağıt üzerindeki ilk haline denir. Yazılı olarak hazırlanmasından, duygu ve hayale yer vermemesinden dolayı kompozisyona dayanır. Edebi değer taşımayan yazılı eserlerdir.
Uzun planlı yazılardır. Yapı olarak ise sanki iç içe geçmiş öyküleri barındırır. Oluşan yazılı eser hem söz hem göz hem de eylem sanatıdır. Senaryolar iletiyi hemen veren ve karşılığını da hemen alan yazılı eserlerdir. Senaryo, belirli bir teknik ve yeteneğe dayanır. Yayınlanacağı platformun kurallarını ve çağın tekniklerini dikkate alarak yazılan metinlerdir. Bu kavram ilk satırından son satırına dek sinema ve televizyona uygun olarak yazılan metinlerdir. Aynı zamanda bu kavram, görüntü ve sese dönüşecek bir düşüncenin, bir olayın yazıya dökülmüş hali olarak da tanımlanabilir.
Senaryonun yazım formatları diğerlerinden farklıdır. Düzyazı formatı ile yazılan bir senaryoyu kimseye okutamazsınız. Bu yüzden senaryo yazmak için 2 formata bağlı kalınması gerekir. Dünya genelinde senaryo yazmak için “Amerikan Format” ve “Fransız Format” bilinmesi gerekir. Belirtilen bu iki format içerik olarak değil de biçimsel olarak birbirinden ayrılan formatlardır. Bu formatlar genel özellikleri ile böyledir;
Amerikan Format: Diyalogların genişliği 7,5 cm olması gerekir. Sayfanın tam ortasına diyalogların yerleştirilmesi gerekir. Tanım bölümleri 15 cm genişliğinde olması gerekir ve bütün satıra yayılır. Bazı talimatlar ve karakter isimleri büyük harfle yazılır. Metin parçalarından sonra bir satır boşluk bırakılması gerekir.
Fransız Format: Bu formatta senaryo sayfası ikiye bölünür. Sayfanın bir tarafına diyaloglar yazılması gerekir. Diğer tarafına ise diyalog haricinde yazılması gerekenlerin yazılması gerekir. Tanım bölümleri yazılır.
Bu kavram hakkında bilgi sahibi olduktan sonra şimdi de senaryo yazma programları hakkında bilgileri öğrenelim.
Senaryo Yazma Programları Nelerdir?
Senaryo yazma programları, filmde, dizide, video oyunlarında vb. kullanılan komut dosyalarının kompozisyonunun düzenlenmesini, biçimlendirilmesini ve yazdırılmasını sağlar. Senaristlerin biçimlendirme yönergelerine uymasını ve dil bilgisi öğrenmesini ve düzeltmesini sağlayan programlardır. Aynı zamanda belgelerin yedeklerini tutmasını sağlayan programlardır. Senaryo yazma programları, yapılan hatalar nedeniyle belgelerin elle yazılması ve düzeltilmesi ihtiyacını ortadan kaldırmıştır.
Programların sahip olduğu basit klavye kısa yollarıyla, ekran yazarları eylem, bilgi satırları, sahne başlıkları, diyalog, parantezler, geçişler, karakter adları ve daha birçoğunu ekleyebilmektedir. Günümüzde yüzlerce senaryo yazma programları bulunmaktadır. Ancak bunların arasında en çok işe yarayan ve kullanılanları ise azdır. En iyi senaryo yazma programları;
Final Draft: Televizyon ve film senaryolarını yazmak ve düzenlemek için kullanılan programdır. 1990 yılında piyasaya sürülmüş ve birçok ödül kazanmıştır. Fikirlerinizi en iyi sonuçlar için özelleştirilmiş ve görsel bir şekilde düzenlemenizi sağlayacak sınırsız bir alana sahiptir. Ücretli bir programdır. Çok çeşitli niteliklere ve özelliklere sahiptir. Yüksek bütçeli görüntüler ve televizyon programları için en uygun olanıdır. Çok fazla işlem gerektiren büyük bütçeli projelerde çalışan profesyonel senaristler için daha uygundur. Final Draft, komut dosyalarını sektör standartlarına göre otomatik olarak sayfalar ve biçimlendirir. Otomatik dosya yedeklemesi sunar. Final Draft, 97’den fazla dili desteklemektedir. Metin okuma desteği ve 100’den fazla farklı şablon sunmaktadır. Olumsuz yönleri de bulunmaktadır. Piyasadaki en pahalı ürünler arasında yer alır. Ücretsiz güncelleme yapmaz ve belge paylaşımı için eklentiler satın alınması gerekmektedir.
Celtx: Celtx, platformlar arası bulut tekolojisi tabanlı bir senaryo yazılımıdır. Celtx, 6 milyondan fazla kullanıcısıyla küresel çapta en çok kullanılan senaryo yazma programları arasında yer alır. Celtx, bulut tabanlı bir yazılım olmasından dolayı hesaplarınıza istediğiniz yerden erişmenizi kolaylaştırır. Celtx, basit ve dağınık fikirleri harika planlara dönüştürmeye yardımcı olur. Aynı zamanda Celtx, oyun ve roman yazarları içinde oldukça kullanışlıdır. Basit ve öğrenilmesi kolay bir ara yüze sahiptir. Celtx, İPhone, iPad ve Android için mobil uygulama ile çevrimiçi veya çevrimdışı çalışabilirsiniz. Zengin bir metin editörü modülü kullanır. Yönetmelerin veya yazarların her komut dosyası içindeki öğeleri etkilemesine izin vermesi yönüyle çok beğenilir. Celtx, Türkçe dil desteği sunmaktadır. Celtx, daha esnek şablonlar ve yazdırma seçenekleri için daktilo özelliği içermektedir. Olumsuz yanı ise eskiden ücretsiz olan bu program artık ücretli olarak sunulmaktadır.
Sophocles: En eski programlardan biridir. En iyi yanı karakterleri veri tabanına almasıdır. Olayları sahne sahne, yer ve zamanlarına göre bölerek anlatmanızı sağlamaktadır. Bunun yanında ayrıntılı istatistik ve raporlar hazırlamanıza yardımcı olmaktadır. Bir olayın hangi sahnede oynandığını, o sahnede hangi karakterlerin oynadığını, hangi karakterin kaç kelimesi olduğunu ve toplam tahmini sürenin ne kadar olduğunu tek bir tuşla öğrenmenizi sağlamaktadır.
Microsoft Word: Diğer programlara alışamayanlar ve ben Word açıkken yazabiliyorum diyenler için iyi bir alternatif. En kolay ve en uğraştırmaz şekilde senaryo yazmak isteyenler için oldukça uygundur. Hem Amerikan tarzı hem de Fransız tarzı senaryo oluşturulabilir.
WriterDuet: Çok çeşitli gereksinimleri karşılayan bir programdır. Ekran yazımının yanı sıra oyun oynamak ve video düzenlemek için de kullanılmaktadır. Düşüncelerini yazmak için gerçek zamanlı iş birliği gerektiren senaryo yazarları için oldukça uygundur. Çoklu tarayıcıları, mobil cihazları vb. destekler. SSL sertifikası ile tam anlamıyla entegredir. Google Drive, iCloud ve sisteminize yedek kopyalama yapmanıza izin veren bir programdır. Yaptığınız tüm düzenlemelerinizi izlemenizi sağlar. Olumsuz yanı ise çevrimdışı çalışma imkanı sunsa da iş birliği yapma imkanı sunmaz. Aynı zamanda 3 kez ücretsiz komut dosyası yapabilmeye izin verir. Daha fazlası için ücretli abonelik almanız gerekmektedir.
Movie Magic Screenwriter: Senaryo yazımını hızlandıran bir programdır. Kullanım kolaylığını arttırmak için ücretsiz çevrimiçi videolar sunar. Film endüstrisi için en iyi senaryo yazma programları arasında yer alır. Komut dosyalarını otomatik bir şekilde mevcut endüstri standartlarına göre biçimlendirme işlevi görür. Gerçek zamanlı olarak iş birliği yapılmasını sağlar. Karakterleri ve yerleri etiketleme imkanı da vermektedir. Profesyonel olarak yapılmış şablonları kullanma imkanı verir. Özelleştirilebilir bir yapısı vardır. Olumsuz yanı ise en pahalı senaryo yazma programları arasında bulunmasıdır. Senaryo yazmak isteyenlere önerilen programlar arasında yer alır.
Kaliteli Bir Senaryonun Temel Özellikleri Nelerdir?
Senaryo yazmak sanıldığı kadar kolay bir süreç değildir. Senaryonun kurgusu aşamasında senarist kendisine bazı sorular sorması gerekir. Sorulan bu sorular; verilmek istenen mesajın nasıl verileceği ve hangi konunun anlatılması gerektiği ile ilgili olmalıdır. Bu soruların doğru bir şekilde cevaplanması ile yazma işlemine başlanabilir. Aynı zamanda senaryonun temel özellikleri bulunur. Senaryonun temel özellikleri hikayeyi şekillendirme de ölçüt olarak da kullanılabilir. Peki, senaryonun temel özellikleri nelerdir? Senaryonun temel özellikleri;
Senaryonun temel özellikleri arasında ilk sırada gerçekçi olma özelliği yer alır.
Ardından ilginç olma özelliği olması gerekir.
Senaryonun temel özellikleri arasında mantık çerçevesinde olması yer alır.
Senaryonun inandırıcı olması bir diğer özelliktir.
Senaryonun temel özellikleri arasında senaryonun güncel olması da vardır.
Senaryonun öğretici olması gerekir.
Son olarak senaryonun temel özellikleri arasında senaryonun geniş kitlelere hitap etmesi oldukça önemli bir yer tutar.
