Pozitif örgüt ilimi; ağırlıklı olarak pozitif sonuçlar, süreçler, çalışanların ve örgütlerin özelliklerine yönelik çalışmalarla ilgilidir. İlgili yaklaşım, yüksek örgütsel ve bireysel performans benzeri olumlu etkilerde yer alanı onure etme, erdem, iş birliği, kuvvet, canlılık, güven dayanıklılık ve anlamlılık gibi olumlu dinamikler üzerine odaklanır. Bu yolla pozitif davranışın ilklerini ortaya çıkartarak, örgütlerde başarının yükseltebileceği açıklanmaktadır. Bu çalışmamızda "Pozitif örgütsel yaklaşımların tarihi nasıldır? Pozitif örgütsel davranışta hangi konular incelenir? Pozitif örgütsel yaklaşımlar hangi konulara yönelir? Luthan’nın yaklaşımı nasıldır?" sorularına cevap bulmaya çalıştık.
Pozitif Örgütsel Yaklaşımların Tarihi Nasıldır?
Michigan Üniversitesi bilim araştırmacıları tarafından yürütülen pozitif örgüt okulu, pozitif örgüt bilimi, pozitif örgüt çalışmalar akademisi benzeri isimlerle ifade edilen yaklaşımlardır. İlgili çalışmamızda yaygın olarak kullanılan "Pozitif Örgüt Bilimi Yaklaşımı" tercihi yapılmıştır. Bu yaklaşım tarzı pozitif kavramında birleşen birçok pozitif örgüt çalışmalarını bir araya getiren ortak bir alandır. Bu yaklaşımın ortak bir alan oluşturmanın üzerinde, örgüt açısından kişileri, grupları ve toplulukların yer aldığı çok düzeyli bir araştırmanın ve analizin önemini vurgular.
Pozitif örgütsel bilim günümüze kadar göz ardı edilen, bu sebeple çalışılamamış veya değer görmemiş pozitif örgütsel değerleri düzenleyerek ortaya koymayı amaçlar. Bu durumda pozitif; örgüt süreçleri ve örgütlerin yapısal ve kişisel dinamiklerinin, pozitif değerler dikkate alınarak incelenmesini, okulun pozitif örgüt kültüründen teorik veya bilimsel olarak elde edilen ve titizlikle gerçekleştirilen araştırmaları göstermektedir.
Pozitif örgüt bilimi; ağırlıklı olarak pozitif sonuçlar, süreçler, çalışanların ve örgütlerin özelliklerine yönelik çalışmalarla ilgilidir. İlgili yaklaşım, yüksek örgütsel ve bireysel performans benzeri olumlu etkilerde yer alanı onure etme, erdem, iş birliği, kuvvet, canlılık, güven dayanıklılık ve anlamlılık gibi olumlu dinamikler üzerine odaklanır. Bu yolla pozitif davranışın ilklerini ortaya çıkartarak, örgütlerde başarının yükseltebileceği ileri sürmektedirler.
Pozitif Örgütsel Davranışta Hangi Konular İncelenir?
2003 yılında Luthan’ın liderliğinde Nebraska Üniversite araştırmacıları nezdinde yürütülen pozitif örgütsel davranış yaklaşımı olmaktadır. Luthans tarafından değerlendirilen pozitif örgütsel davranışı günümüzün çalışma ortamlarında mevcut çalışanların çalıma performanslarını ölçmek için geliştirilebilir ölçülebilir ve etkin bir şekilde yürütülebilir, pozitif yönelimli insan kaynağı güçleri, psikolojik kapasitelerini uygulama ve araştırma alanı olarak açıklanmıştır.
Pozitif örgütsel davranış bilimcileri; örgütlerde yer alan çalışanların performansını yükseltme yolları ve onların güçlendirip geliştirmek için uygun denilebilecek örgütsel imkanları incelemektedirler. İncelemeler; bilgelik ve yaratıcılık, mizah, işe bağlılık, iyimserlik, öz-yeterlilik, dayanıklılık, umut, bilgelik ve diğer pozitif kişisel değerlerin örgütün çalışanlarından beklentilerine cevap verme ya da yüksek performansa özendirmedeki rollerine dikkat etmektedir.
Her çeşit pozitif yaklaşımın ortak noktası pozitif psikoloji olmakla beraber bu yaklaşım bilginin üretilmesi ile beraber bilimsel sürecin değerini benimsemiştir. Pozitif örgüt yaklaşımlarını, diğer geleneksel yaklaşımların tamamen ayıran en temel özellik, insan imkanlarının en iyi temsilcilerinin ne olacağı anlama arayışı ve amacıdır. Bu sebeple pozitif örgüt çalışmaları ağırlıklı olarak coşku, iyileşme, erdemli olma ya da sağlamlık, gelişme, mükemmellik benzeri terimlerle açıklanan dinamiklere dikkat etmektedir. Bu faaliyetler yalnız bir teoriye değil, benzer şekilde iyilik hali ve pozitif insan potansiyelinin meydana gelmesi düşüncesine odaklanmış, daraltılmış bir bakış açısı yerine genişletilmiş bir bakış açısını temsil etmektedir.
Pozitif örgüt yaklaşımları ağırlıklı olarak pozitif süreçler sonuçlar, üyelerin ve örgütlerin niteliklerine yönelik faaliyetlerle ilgilenmektedir. Faaliyet araştırmalarının temel dayanak noktası insanların çalışma şartlarının iyileştirilmesine ilişkin talebinin evrensel gerçekleştirilebilir olduğuna inanmalarıdır. Pozitif örgüt yaklaşımları, örgütlerin zararlı ya da hasarlı üreten çalışmalarının incelenmesini kabul etmez veya geleneksel yönetim ve örgüt faaliyetlerini “negatif” veya talep edilmeyen durumlarını incelemekle suçlanamayacaktır. 2006 yılında Fineman’ın ifade etmiş olduğu gibi pozitif örgüt yaklaşımları; rekabet, kendine hizmet eden ve çatışma davranışlarının kabul edildiği bir yaklaşımı da kabul eder. Daha fazla geleneksel yönetim ve örgüt yaklaşımlarının pozitif değerlerini, değerleri ve çıktıları yeterli seviyede araştırmamış olmalarını bunun için sorun arama ve zarar düşürme gibi salt problem odaklı faaliyetlerin ağırlıklı olmasını tartışmaya açarlar.
Pozitif Örgütsel Yaklaşımlar Hangi Konulara Yönelir?
Pozitif yaklaşımlara olan çalışmalarda dikkatleri, bencillik ve her neye mal olursa olsun kazanmaya odaklı örgütler yerine iş birliği, onaylama, canlılık ve anlamlılık, gelişme ile tanımlanan örgüt özelliklerine yönelmeye gayret ederler. İnsanların kendilerini gerçekleştirmeye yönelik içsel bir istek arzuladığını ihtimaliyle, kişilerin ve dolayısıyla örgütlerin içsel isteklerini harekete geçirmek için çalışırlar. İnsan onuru, mutluluk ve memnuniyet, kendini gerçekleştirmek olumlu duygu ve özelliklerin bu yönde öncelikli duruma getirilmesi, kıskançlık, öfke, açgözlülük gibi olumsuzlukların yıpratıcı etkilerini düşüren etki yapabileceklerine inanılmaktadır. Dolayısıyla örgütler daha gerçekçi ve sağlam aynı zamanda ilkeli bir muhalefeti barındıran, korkularla mücadele edebilen ve aynı zamanda güçlerle mücadele eden kurumlar haline gelebilir.
Bu açıdan pozitif örgüt yaklaşımları kişinin kendisini ortaya koyduğu, etik ilkeler kapsamında iyi tanımlanmış bir hedefe doğru yöneldiği ve başkalarının ihtiyaç ve duygularının dikkate alındığı örgütler meydana getirmek gibi bakış açısına sahiptir. 2007 yılında Snyder ve Lopez bu bakış açısını tam olarak “Negatifin insanların bir bakış açısı olduğu inkarı yapılamaz fakat yalnız bir parçasıdır, tamamı değildir.” şeklinde açıklamışlardır. Pozitif yaklaşımlar, tam olarak pozitif araştırmayı tercih yapsalar da, aynı negatif olan gibi bütünü temsil etmediğine inanırlar. Gelecekte güçlü ve zayıf yönleri beraber inceleyecek genel bir yaklaşım, en kapsamlı ve geçerli bakış açısı olması beklenmektedir. Fakat pozitifin uygulama ve bilimleri geliştirilmedikçe nihai hedefe gelinemeyeceği ileri sürmektedirler.
Luthan’nın Yaklaşımı Nasıldır?
2003 yılında Luthan’ın liderliğinde Nebraska Üniversite araştırmacıları nezdinde yürütülen Pozitif Örgütsel Davranış yaklaşımı olmaktadır. Luthans tarafından değerlendirilen Pozitif Örgütsel Davranışı günümüzün çalışma ortamlarında mevcut çalışanların çalıma performanslarını ölçmek için geliştirilebilir ölçülebilir ve etkin bir şekilde yürütülebilir, pozitif yönelimli insan kaynağı güçleri, psikolojik kapasitelerini uygulama ve araştırma alanı olarak açıklanmıştır. Pozitif örgütsel davranış bilimcileri; örgütlerde yer alan çalışanların performansını yükseltme yolları ve onların güçlendirip geliştirmek için uygun denilebilecek örgütsel imkanları incelemektedirler.
Snyder ve Lopez Yaklaşımı Nasıldır?
2007 yılında Snyder ve Lopez bu bakış açısını tam olarak “negatifin insanların bir bakış açısı olduğu inkarı yapılamaz fakat yalnız bir parçasıdır, tamamı değildir” şeklinde açıklamışlardır. Pozitif yaklaşımlar, tam olarak pozitif araştırmayı tercih yapsalar da, aynı negatif olan gibi bütünü temsil etmediğine inanırlar. Gelecekte güçlü ve zayıf yönleri beraber inceleyecek genel bir yaklaşım, en kapsamlı ve geçerli bakış açısı olması beklenmektedir. Fakat pozitifin uygulama ve bilimleri geliştirilmedikçe nihai hedefe gelinemeyeceği ileri sürmektedirler.
Pozitif Örgüt Yaklaşımın Farkı Nedir?
Her çeşit pozitif yaklaşımın ortak noktası pozitif psikoloji olmakla beraber bu yaklaşım bilginin üretilmesi ile beraber bilimsel sürecin değerini ortaya koymaktadır. Pozitif örgüt yaklaşımlarını, diğer geleneksel yaklaşımların tamamen ayıran en temel özellik, insan imkanlarının en iyi temsilcilerinin ne olacağı anlama arayışı ve amacıdır. Bu sebeple pozitif örgüt çalışmaları ağırlıklı olarak coşku, iyileşme, erdemli olma ya da sağlamlık, gelişme, mükemmellik benzeri terimlerle açıklanan dinamiklere dikkat etmektedir. Bu faaliyetler yalnız bir teoriye değil, benzer şekilde iyilik hali ve pozitif insan potansiyelinin meydana gelmesi düşüncesine odaklanmış, daraltılmış bir bakış açısı yerine genişletilmiş bir bakış açısını temsil etmektedir.
Pozitif örgüt bilimi ve yaklaşımları, örgüt ve bireylerin süreçlerinin, dinamiklerinin ve özelliklerinin pozitif sonuçlar odaklı olarak çalışmayı teşvik eder. Pozitif örgütsel ilkelerin ileri sürdüğü bu yaklaşım, örgütlerde başarının yükseltilebilmesini açıklar. Luthan'ın liderliğinde pozitif örgütsel davranış üzerine yapılan çalışmalar bu alanda önemli bir yer tutar, ve bu çalışmalar, pozitif yaklaşımların örgüt ve bireylerin performansını yükseltmedeki önemini vurgular. Pozitif örgütsel yaklaşımlar, değerler ve çıktılar arasında pozitif bağlantılar kurmayı amaçlar, ve bunun yanı sıra, rekabet, çatışma davranışları gibi olguları da kabul eder. Bunu yaparken, geleneksel yönetim ve örgüt yaklaşımlarının yeterli seviyede araştırmadığı pozitif değerler üzerinde dururlar. Bu durumda, pozitif yaklaşımların örgüt ve çalışma performansına olan etkisini tasvir ederken diksiyon eğitimi önemli bir yer tutar.
