Öğretmen karneleri dağıtırken yaşadığınız heyecanı hatırlıyor musunuz? Karnemizde beklediğiniz sonuç ne olursa olsun bizi hep heyecanlandırırdı. Heyecanlıydık çünkü karnemizde ne göreceğimizi bilmiyorduk. İşte bu hise işyerindeki performans değerlendirme sürecinde de yaşanıyor. Yıllık performans değerlendirmesi tıpkı karne heyecanı yaşatabiliyor. İşinizi çok iyi yaptığınızdan eminsiniz ama yine de stres olursunuz. Olursunuz çünkü bu değerlendirme işinizin geleceğini etkiler. Maaş zamları ve terfi kararları birçok şirkette bu değerlendirme sonucunda belirlenir. Sadece güzel şeyler için değil, aynı zamanda birinin işten çıkarılıp çıkarılmayacağının kararını verirkende performans değerlendirme önemli bir rol oynar.
Eğer konu performans değerlendirmesi ise kendinizi çaresiz hissedeceksiniz. Çünkü değerlendirmeyi siz yapmıyorsunuz. Tıpkı okulda karneyi kendiniz dolduramadığınız gibi... Bir yıl içerisinde yaptığınız ve yapmadığınız her şey o rapora girer ve o bilgiler özlük dosyanıza eklenir.
Performans Değerlendirmeden Başarıyla Çıkmanın Yolu Nedir?
Süreci öğrenin
Eğer süreç hakkında bilgi sahibi değilseniz ve hangi kriterlerle değerlendirildiğinizi bilmiyorsanız korkmaya başlarsınız. Performans değerlendirme sürecinin en kötü yanlarından biri budur. Korkunuzu kontrol edebilmek için konuya ve sürece hakim olmanız gerekir. Şu an çalıştığınız işyerinde bir değerlendirme sürecine girmediyseniz yapacağınız ilk iş şu: iş arkadaşlarınıza değerlendirme sürecinin nasıl olduğunu sormak.
Sadece süreci bilmek yetmiyor. Bunun amacınıda bilmeniz gerekir. İnternet araştırması yaptığınızda performans değerlendirmeyle ilgili birçok teorik bilgiyi bulabilirsiniz. Ama işveren neden performans değerlendirme yapıyor? Amacı ne? Bunun sonucunda neye ulaşmak istiyor? Bunu öğrenmeye çalışın. Teorik olarak, onların amacı geri bildirim sağlamak, açık bir şekilde beklentileri görmek ve çalışanlarla diyalog kurmaktır. Olması gereken, bu değerlendirmelerin yılda bir kereden fazla olmasıdır. Maalesef, çoğu yerde öyle değil.
İlk değerlendirmeyi siz yapın
Artık bildiğimiz tek birşey var: yöneticimiz günün birinde bizi değerlendirecek. Hızlı adım atın ve yöneticiniz sizi değerlendirmeden önce siz kendi performansınızı değerlendirin. Bugünden başlayarak son 1 yıl içerisinde ne yaptınız? Sizce iyi veya kötü olan herşeyi bir liste halinde kaydedin. (Eğer bunu her hafta düzenli olarak yapabiliyorsanız daha iyi olacaktır.) Daha sonra şirketinize yaptığınız katkıları ekleyin. Kar oranında artık, müşteri kazandırma ve eski müşterileri elde tutma gibi.
Olabildiğince spesifik olun. Örneğin, sizin katkılarınızla kar ne kadar arttı? Kaç müşteri kazandırdınız? Ne kadar harcama oldu? Başarılı olduğunuzu iddia ediyorsanız bunu ispatlamanız gerek. Bu ispatı güçlendirecek her türlü belgeyi edinin. Patronunuzla buluşmadan önce bir öz değerlendirme yapın ki gerçek değerlendirmeye hazırlıklı olun.
Olumsuz değerlendirilirseniz ne yapacaksınız?
Umarız değerlendirme iyi geçer ancak bu her zaman böyle olacak diye bir şey yok. Performans değerlendirme sonucunda "başarısız" olarak nitelendirildiyseniz şimdilik yapılabilecek bir şey yok. Ama bir sonraki değerlendirme için ne yapacağınızı artık iyi biliyorsunuz. Yanlış yaptığınız şeyleri bir daha yapmamayı öğreneceksiniz. İyi yaptığınız şeyleri yeniden yapmayı öğreneceksiniz. Ayrıca bunun için bir plan geliştirmeniz de gerekebilir.
Diğer bir husus ise performans değerlendirmeden kötü not aldığınızda biraz gerilmeniz. Tepki verme eğitimi gösterebilirsiniz. Eğer durumunuz böyleyse hemen tepki vermeyin. Önce yöneticinizle görüşün. Görüşme sonunda karşınıza iki seçenek çıkacak: kötü sonuç düşündüğünüz kadar kötü bir şey değil. Düzeltilebilir bir şey olduğunu öğreneceksiniz. Diğer seçenek ise haksız bir değerlendirmeye tabi tutulduğunuzdur. Bu sık karşılaşılan bir şey olmadığını da hatırlatmak isterim.
Yöneticinizin değindiği noktaları haklı buluyorsanız bununla ilgili detaylı bir geri bildirim isteyin. Bu problemi gidermek için ne yapabilirim? Diğer anlamda size mentorluk yapmasını isteyin. Aynı zamanda eğer adaletsiz bir durum hissediyorsanız yine yöneticinizle görüşün. Konuşmadan anlaşmak pek mümkün değil.
Performans Değerlendirmenizden Sonra Çıkarmanız Gereken Sonuçlar
Performans değerlendirme sonuçları ne olursa olsun bunları birer öğrenme fırsatı olarak düşünün. Size aktarılan bilgi sizin veya değerlendirenin düşüncesi bile olsa dikkate almanız gerekir. Eğer geçerli bir eleştiri aldıysanız önümüzdeki sene nasıl gelişim göstermeniz gerektiğini planlayın.
Aslında aldığınız geri bildirimler birer fırsat demektir. Olumlu geri bildirimler ise süper fırsatlardır. İyi yaptığınız şeylerin devamının gelmesi anlamına gelir.
Performans değerlendirmelere daha iyi hazırlanıp, kendinizi geliştirmek için eğitimlere katılabilirsiniz. Katılacağınız eğitimler online eğitim olabilir, böylece çalışırken aldığınız eğitime de zaman ayırmakta güçlük çekmezsiniz. Online eğitimlerden alacağınız sertifika ile ile özgüveninizi yükseltirken, aldığınız eğitimlerle nasıl hareket etmeniz gerektiğini daha kolay kavrayabilirsiniz.
