Modern çağdaki eğitim anlayışı, eski çağlardaki gibi değildir. Okul öncesi eğitimi gün geçtikçe daha önemli bir yere sahip oluyor. Eski çağlarda, çocuklara “küçük insanlar” olarak davranılmasına şahit olunmuştur, sanki büyükler gibi. Hatta çocukların yaşlarına özgü kıyafetleri ve oyuncakları bile olmamıştır. Onların giydikleri kıyafetler, büyüklerin kıyafetlerinin küçültülmüş halidir. Oyun ve oyuncak alanına hiç değinilmemiştir bile.
Modern çağa gelindiğinde, psikologların ve diğer bilim insanlarının araştırmaları ve çalışmaları başlamıştır. Bu bilimsel bilgilerin ışığında, çocuğa artık “çocuk” gibi davranılması gerektiği anlaşılmıştır. Çünkü çocukların iç dünyası ve gelişim basamakları artık keşfedilmeye başlanmıştır.
Eğitim işinin ailede başladığına hepimiz hemfikiriz. Buna rağmen, ailelerin eğitim alanında yetersiz olması nedeniyle, aile içi eğitim çok olumlu sonuçlar doğurmuyor. Bu noktada çocuklara özel eğitim kurumları devreye giriyor. Bu kurumların başında kreşler ve anaokulları geliyor.
Gelişmekte olan bir ülke olarak, okul öncesi eğitim kurumlarına ihtiyaç oldukça fazladır. Modern dünyada anne ve babanın her ikisinin de çalışma hayatında var olmasıyla birlikte, kreşlere ve anaokullarına ihtiyaç artmıştır. Ayrıca bu kurumların çocukların sosyalleşmesine de katkı sağladığı bilinen bir gerçek.
Çocukların gelişimlerini dengeli bir şekilde gerçekleştirebilmeleri için, yaşıtlarıyla bir arada olmaya ihtiyaçları vardır. Özellikle 3-6 yaşlar arasında bulunan çocukların hem fiziksel hem de sosyal aktiviteler yapmaları gerekiyor. Bunların yapılacağı en uygun yer de okul öncesi eğitim kurumlarıdır.
Çocukluk döneminin 3-6 yaşlar arasındaki çağının, çocuğun en hızlı gelişim dönemi olduğu biliniyor. Bu yaşlardaki çocuklar hızlı öğrenir, hızlı hareket eder ve ele avuca sığmaz olurlar. Bu nedenle özellikle okul öncesi öğretmeni olmak isteyen kişilerin, çocuk gelişimi konusunda eğitimli olmaları gerekiyor. Çünkü bir okul öncesi öğretmeni, gerektiğinde çocuğun gelişim sürecini gözlemlemeli, yolunda gitmeyen bazı durumlar olursa not almalı ve yetkili kişilere bildirmelidir. Böylelikle, gelişiminde anormal durum gözlenen çocuklar erkenden fark edilip gerekli önlemler alınabilir.
Bugünkü yazımızda, okul öncesi öğretmenliği mesleğini yakından tanıyacağız.
Okul Öncesi Öğretmeni Nedir?
Okul Öncesi Öğretmeni, bu alanda akademik eğitim almış eğitimcidir. Bu öğretmenlerin uzmanlık alanı, sadece 3-6 yaş aralığında olan çocukları kapsar. 3-6 yaş arasında bulunan çocuklarla karşılaşan ilk öğretmenler, okul öncesi öğretmenleridir. Bu nedenle de okul öncesi öğretmenlerinin eğitimlerine büyük bir önem verilmesi gerekiyor. Çocukların sağlıklı bir gelişim dönemi geçirebilmelerindeki kilit noktalarından birisidir bu öğretmenler. Aileden yeni ayrılan ve bu nedenle psikolojik ve sosyal sıkıntılar yaşayan çocuğu anlayabilecek nitelikte öğretmenler yetiştirmek gerekiyor.
Okul öncesi öğretmenlerinin eğitimi, eskiden lise düzeyinde olabiliyordu. Ancak artık ön lisans veya lisans düzeyinde olması zorunlu hale gelmiştir. Çünkü çocuk gelişimi alanında yapılan araştırmaların öğretmen adaylarına aktarılması için akademi ortamı gereklidir.
“Okul öncesi öğretmeni” kısaca, ilkokul çağından önceki dönem olan 3-6 yaş grubunun eğitimiyle ilgilenen öğretmendir. Okul öncesi öğretmeni, bir çocuk için ikinci bir anne gibidir. Çocuğu ilkokul dönemine en iyi şekilde hazırlamak ve çocuğun gelişimini gözlemlemek, okul öncesi öğretmeninin temel görevidir.
Okul Öncesi Öğretmeni Ne İş Yapar?
Okul öncesi öğretmeni, 3-6 yaş grubundaki çocukların; fiziksel, sosyal, psikolojik, duygusal ve bilişsel yönlerden gelişmesine yardımcı olan öğretmenlerdir. Okul öncesi öğretmenliği, dört yıllık lisans mezuniyeti gerektiren bir meslektir.
Aslında okul öncesi öğretmeni, çocuğun fiziksel ve sosyal aktivitelerini yapmalarına yardımcı olan kişidir. Fiziksel aktiviteler, bu yaşlardaki çocuklar için gerekli olan ve onların gelişimini olumlu yönde etkileyen şeylerdir. Sosyal aktiviteler ise, çocuğu toplum hayatının sosyal rollerine hazırlayan etkinliklerdir. Bu yaşlardaki çocuklar oyunlar aracılığıyla öğrendiği için, okul öncesi öğretmenlerin işi de oyunların plânlanmasını ve yürütülmesini sağlamaktır.
Bir okul öncesi öğretmeninin yaptığı işler şunlardır:
Çocuklar için yapılan eğitim plânlarını uygulamak,
Eğitim ortamının çocuğa uygun hale gelmesini sağlamak,
Çocukların yaşlarına ve eğilimlerine uygun oyun materyalleri kullanmak,
Çocukların yaş grubuna göre uygun eğitim araç gereçleri kullanmak,
Çocuklar arasındaki iletişimi gözlemlemek ve gerektiğinde destek olmak,
Çocukların meraklarını ve yeteneklerini geliştirecek etkinlikler uygulamak,
Çocukları sık sık açık havaya çıkarmak ve doğayla tanıştırmak,
Çocukların öz bakımları konusunda desteklemek ve yönlendirmek,
Çocuklardaki gelişim sürecini ve davranışlarını takip etmek,
Sorun yaşayan çocuklarla ilgili gözlemlerini aileyle ve yetkililerle paylaşmak,
Ailelerin ev yaşamı hakkında bilgi edinmek ve buna göre çocuğa destek olmak,
Çocuk gelişimiyle ilgili yapılan araştırmaları ve çalışmaları takip etmek, yenilikleri eğitim plânlarında uygulamak.
Okul Öncesi Öğretmeni Maaşları
Okul öncesi öğretmeni maaşları, ders saatine ve çalışılan kuruma göre değişkenlik gösterebilir. Ayrıca, çalışılan kurumun özel veya kamusal bir kurum olmasının da etkisi büyüktür. Kamu kurumlarında maaşlar sabittir, en fazla ek ders ücreti eklenebilir. Ancak özel anaokulları, eğitim sektöründeki rekabet nedeniyle daha değişken ücretler verebiliyor. Kurumun maddî gücü ne kadar yüksekse, o kadar yüksek maaşlar söz konusu oluyor.
2020 yılı itibarıyla kamu kurumlarındaki okul önce öğretmenlerinin aldıkları ortalama maaş 4 bin TL olarak paylaşılmıştır. Ocak 2020 döneminden itibaren 18 ders saati karşılığında 4,086 TL maaş almıştır. Bu ücrete ek ders ücretleri ilâve edilirse, ortalama 4,900-5,000 TL aralığında bir ücret söz konusu olabiliyor.
Maaş konusunu olumlu yönde etkileyen bir konu, akademik hayatın devamıdır. Yüksek lisans yapmış olan bir okul öncesi öğretmeni, isterse mesleğini daha yüksek bir maaşla yapabilir. Ancak daha yüksek bir maaş almak isteyen öğretmenlerin, üniversitelerde akademisyen olma gibi bir şansları da bulunuyor. Akademik kariyer, hem meslekte donanım hem de maaş konusunda tatmin edicilik sağlayan bir yoldur.
Okul Öncesi Öğretmeni Nasıl Olunur?
Okul öncesi öğretmeni olabilmek için, üniversitelerin ilgili lisans bölümlerini okumak gerekiyor. Yani, üniversiteye giriş sınavlarına girdikten sonra, Okul Öncesi Öğretmenliği lisans bölümünü tercih etmek gerek. Okul öncesi öğretmeni olmanın gerekli koşullarından birisi, bu lisans bölümünden başarıyla mezun olabilmektir.
Gerekli koşullardan en önemlisi ise, bu mesleği sevmektir aslında. Çünkü, 3-6 yaş grubundaki çocuklar ana kucağından daha henüz çıkmıştır. Bu mesleği seçmek isteyenler, özellikle çocukları sevmeli ve onlara karşı şefkatli olmalıdır. Gerektiğinde bir anne gibi kucaklayıcı, gerektiğinde de bir öğretmen gibi eğitici olmalıdır. Okul öncesi öğretmeni olmanın gerektirdiklerinden biri de iletişim gücünün yüksek olmasıdır. Bir öğretmenin iletişim gücü ne kadar yüksekse, o çocuğa o kadar kolay ulaşabilir. Çocuğa ulaşabilen bir öğretmen de çocuğun dünyasındaki normal ve anormal durumları tespit edebilir.
Okul öncesi öğretmeni, kendini sürekli geliştirmelidir. Gerekirse “Çocuk Gelişimi” gibi lisans bölümlerini ve ilgili lisansüstü eğitim bölümlerini okumalıdır. Okul öncesi eğitimi ve çocuk gelişimi alanında yapılan en yeni bilimsel çalışmalar bu akademik ortamlarda öğretilir. Bu sayede, sağlıklı ve mutlu çocuklar yetiştirilebilir.
