Objektif kelimesi son zamanlarda günlük hayatımızda en çok kullandığımız kelimelerden biri haline geldi. Kökeni Fransızca olan bu sözcük objectif kelimesinden Türkçeye geçmiştir. Nesne ile alakalı olan, Latince nesnel sözcüğüne de karşılık gelir. Genelde tarafsız anlamıyla kullanılan kelimenin TDK sözlüğünde iki karşılığı bulunur.
Sıfat olarak nesnel, yansız olan anlamındadır. Bu anlamı ile Felsefe alanında da sıkça kullanılır. İsim olarak da fotoğraf makinelerinin mercek sistemi olarak geçer. Bu anlamı daha çok Fizik alanı ile ilişkilendirilir. Kuşkusuz objektif deyince hepimizin aklına sıfat olan anlamı gelir. Çünkü fotoğraf makinesi ile ilgili olan anlamı daha terimseldir ve fotoğrafçılıkla ilgilenenlerin bildiği bir şeydir.
Gerek konuşma dilinde gerek edebiyatta objektif olmak, objektif bakış açısı, objektif düşünce şeklinde kullanırız. Hatta bazen de insanların objektif kararlar verdiğinden bahsederiz. Kavram olarak bilimde ve yargılamada da karşımıza çıkar. Objektif habercilik, objektif tarih ve daha niceleri... Peki bu kadar çok hayatımızın içine girmiş olan bu kelime ne anlamlarda kullanılıyor bir bakalım.
Objektifin Anlamı Nedir?
Objektif sözcüğü fotoğrafçılık alanında kullanıldığında objektiflere poz vermek, objektiflerden kaçmak gibi söylemler akla gelir. Objektif, Türkçede en çok tarafsızlık olarak kullanılır. Objektif olmak denildiği zaman kendi duygu ve düşüncelerini katmadan olaylara yaklaşmak akla gelmelidir. Objektif sözcüğü özne/öznel anlamına gelen subjektif sözcüğünün tam zıttıdır.
Objektif insan yaşadığı şeylere karşı tarafsız olarak bakabilen insandır. Objektif bakış açısı edebiyat alanında sıklıkla karşımıza çıkar. Bu bakış açısı ile yazılmış metinler olayları adeta bir kamera tarafsızlığıyla ele alırlar. Görünen neyse onu anlatırlar. Bu bakış açısına sahip kişiler de duygularından önce mantıklarına göre düşünürler. Kritik bir karar verilmesi gerekiyorsa genellikle insanlardan objektif davranması ve objektif bir değerlendirme yapması beklenir.
Bilimde objektiflik; objektifliğin en çok karşımıza çıkan alanıdır ve herkes tarafından kabul görmüş teorilerdir. Yargılamada objektiflik verilen kararların saydam ve genel yararına olmasına denir. Objektiflik bazı meslek gruplarında bulunması zorunlu olan bir özelliktir. Öğretmenler, hakimler, yöneticiler ve hakemler de bu meslek gruplarındandır. Örneğin bir maçı yöneten hakemin sağlıklı karar verebilmesi için takım tutmaması yani objektif olması istenir. Ya da bir yönetici doğru değerlendirmeler yapabilmek için çalışanları arasında nesnel bir tutum takınmalıdır. Aslında insanla ilgili olan bütün alanlarda objektiflik kavramı geçerlidir.
Objektif İnsanların Özellikleri Nelerdir?
Sadece meslekler değil insanlar da bu özelliği taşıyabilir. Objektif olmak geliştirilebilir ve öğrenilebilir bir özelliktir. Bunun için öncelikle duygulardan arınmak gerekir. Başlarda bu kolay olmayacaktır ancak zaman geçtikçe sevilen şeylere değil de aslında olması gereken şeylere doğru yönelim başlar. Objektif insanlar genellikle;
Daha çabuk karar verirler
Hisleriyle değil mantıklarıyla karar verirler
Kararsızlık durumlarında arabuluculuk görevi üstlenirler
Olmasını istedikleri şeyleri değil olanları anlatırlar
Arkadaşlık, dostluk ve akrabalık bağlarından etkilenmezler
Kendi düşüncelerini belirtmezler
Objektif Sözcüğü Nerelerde Karşımıza Çıkar?
Edebiyat; objektif bakış açısı olarak edebi metinlerde ve makalelerde kullanılır. Bu bakış açısı ciddi bir üslup gerektirir. Kişisel duygulara ve fikirlere yer verilmez.
Bilim; objektifliğin bulunmasının zorunlu olduğu yerdir. Çünkü bilim genelleyici, olgusal, evrenseldir. Objektif, bilim için kesin bir kuraldır. Bilim insanlarının şahsi görüşlerinden uzak herkesi ilgilendiren bilgiler objektiftir.Herkes için geçerli olup toplumdan topluma değişmez.
Felsefe; bir akım olarak karşımıza çıkar. Öznelliğin olmadığı kişisel kanaatlerin yer almadığı bir akımdır.
Habercilik; yayıncılık hayatında objektif olmak oldukça önem taşır. Çünkü doğru olmayan, kişisel görüşlerin yer aldığı haber ve bilgileri kimse dinlemek istemez. Habercilik ciddi bir meslektir. Tarafsızlık ve dürüstlük ilkesi altında dinleyici kitlesini bir yanlışa sürüklemeden nesnel bir tavır takınılmalıdır.
Tarih Yazıcılığı; objektifliğin belki de en gerekli olduğu yerlerden biridir. Bu alanda çalışanlar bazen toplumsal baskılar bazen milli düşünceler sonucu objektiflikten uzaklaşırlar. Fakat somut olay ve durumlar nesnel bir tutum gerektirir.
Yargılama; hakimler davalarda somut deliller üzerine karar verirler. Bazı durumlarda üzüntü, acıma, merhamet gibi duygular işin içine girebilir. Yargılamanın adaletli bir şekilde yapılabilmesi için tarafsız ve doğru olan karar verilmelidir.
Yöneticilik; normalde oldukça zor bir alan olan yöneticilik araya kişsel çıkar ve görüşlerin girmesiyle daha da zorlaşır. Aynı takımı tutmak, hemcins olmak, ortak zevkler tarafsızlığı ortadan kaldırabilir. Bunun sonucunda kayırmalar ve haksız terfiler ortaya çıkar. Bu alanda çalışan kişilerin nesnel bir tavır takınmaları gerekir.
Öğretmenlik; öğrenciler arasında ayrım yapmamak ve yansız davranmak doğru iletişim kurabilmek açısından önemlidir. Öğrencinin derse ilgisiz olması ya da davranışlarında birtakım problemler olması gibi durumlar öğretmenleri duygusal olarak etkileyebilir. Bu da öğrenciye olan davranış biçimini ve hatta okuduğu sınav kağıdına bakışını bile değiştirir. Karar vermek gerektiren yerlerde mutlaka kişisel değerlendirmeler bir kenara bırakılmalıdır.
Hakemlik; Birçoğumuz maç izlerken sinir krizlerine gireriz ve verilen doğru ya da yanlış tüm kararları onlara mal ederiz. Hassas bir meslek olan hakemlik de yansız bir bakış açısı ve değerlendirme gerektirir. Hakemler takım tutsa bile bunu belli etmemeli ve kararlarını doğru bir şekilde verebilmelidir.
Fotoğrafçılık; terim anlamı görüntünün oluşmasını sağlayan mercek topluluğudur. 18.yy da icat edilmiştir. Kalitesi odak çapına ve odak uzaklığına göre değişir. Odak uzaklığına göre üç bölümde incelenir. Kısa odaklı objektifler, geniş açılıdır. 65 derece ve daha fazlasını görürler. Orta odaklı objektifler, orta açılıdır. 65-40 derece arasını görebilirler. Uzun odaklı objektifler, teleobjektif olarak da bilinirler. 40 dereceden daha azını görürler.
Objektif ve Subjektif Arasındaki Farklar
Objektiflik kişinin kendi duygu ve düşüncelerinden bağımsız olarak karar verme ve değerlendirmesidir. Subjektif ise Fransızca suje kelimesinden gelir. Türkçede özneye bağlı olan anlamında kullanılır. Subjektif bireyin iradesini, görüşlerini, sosyal ve siyasi faaliyetlerini içine alır. Objektifte herhangi bir düşünce, desteklenen faaliyet ya da görüş belirtilemez. Birbirine zıt olan bu iki sözcük arasındaki farklar şöyle sıralanabilir;
Objektif duygu ve düşünceleri belirtemezken subjektif tamamen öznel fikirleri içerir.
Subjektif kişisel çıkarların olduğu yerlerde bulunurken objektif nötr davranış gerektirir.
Objektif kişinin karakterine ve yaşantısına göre şekillenmezken subjektif geçmiş yaşantılardan beslenebilir.
Objektif tarafsızlığı ifade eder fakat subjektif için böyle bir durum söz konusu değildir.
Objektif kesin bilgilere dayanırken subjektif deneyimlere dayanabilir.
Objektif doğruluğu kanıtlanmış alanlarda kullanılırken subjektif sanatsal ve kişisel alanlarda kullanılır.
