8 Ocak 1942’de dünyaya gelen Stephen Hawking sadece yaptığı bilimsel çalışmalarla değil popüler kültürün bir parçası olmasıyla da adından söz ettirmeyi başarmıştır. Tarihte bugün doğan Hawking teorik fizikçi, kozmolog ve aynı zamanda bir yazardır. Evreni yöneten temel yasalar üzerine araştırmalar yapan ve geliştirdiği teorilerle bilim dünyasında ışık tuttuğu kadar, halkla sürekli olarak bir iletişim halinde olmasıyla da bildiğimiz bilim insanlarının dışında ikonik bir kişilik olarak da ilgi çekmiştir. Genç yaşta yakalandığı ALS hastalığı ve mücadele şekli Hawking’in herkesçe tanınmasındaki bir başka etkendir. Stephen Hawking’i bir dahi ve bir ikon haline getiren hayat hikayesine doğru zamanda bir yolculuğa çıkalım.
Stephen Hawking Eğitim ve Kariyer Hayatı
Tarihte bugün 8 Ocak 1942 yılında Oxford’da dünyaya gelen Stephen Hawking iki bilim insanı olan dört çocuklu bir ailenin ilk çocuğudur. Her ikisi de Oxford Mezunu olan ve anne babası Hawking’in küçük yaşlardan itibaren bilimle iç içe olmasının etkenlerinden birini oluşturur. Tropikal hastalıklarda uzman saygın bir tıp araştırmacısı olan babası tarafından her ne kadar tıp alanında eğitim alması istense de Hawking tercihini fizikten yana kullanacaktır.
İlköğretimini St. Albasn School’da gören Hawking o dönemde matematiğe ilgi duymaya başladı. Birkaç arkadaşıyla birlikle matematik denklemlerini çözmek için geri dönüştürülmüş parçaları kullanarak bir bilgisayar yaptı. 17 yaşında Oxford Koleji’ne girerken hedefi matematikti. Ancak kolejin matematik bölümü olmaması sebebiyle fizik bölümünü seçti. Termodinamik, görelik kuralı ve kuantum fiziği bu dönem ilgisini çekmeye başladı. 1962 yılında Oxford Üniversitesi’nden mezun oldu. Astronomi dalında çalışmalar yapmak için okulda kalan Stephen Hawking Cambridge Astoromi Enstitüsü’ne üye oldu. Teori geliştirmeye olan merakı ilk olarak bu alanda kendini gösterdi ve teorik astronomi ve kozmoloji alanında çalışmalar yaptığında yıl 1968’di.
1973 yılında “Uzay-zamanın Büyük Ölçekli Yapısı” ismiyle GFR Ellis ile ortak bir çalışma olan ilk kitabını yayınladı. Doktorasını Cambridge’de “Genişleyen Evrenin Özellikleri” adı teziyle tamamlayan Hawking önce bir araştırma görevlisi ardından bilim insanı oldu. 1979 yılında ilk tutkusu olan matematik bölümünde “Lucas Matematik Profesörü” oldu. 1663 yılında üniversite senato üyesi Henry Lucas tarafından kurulan bu profesörlük 1669’da Isaac Newton’a verilmiştir. Hawking yaşamının sonuna kadar bilimsel çalışmalarına devam etmiştir.
Hawking Bilim ile Popüler Kültürü Bir Araya Getirdi
Ünlü fizikçi ve bilim adamı Stephen Hawking’i efsaneleştiren, genç yaşta yakalandığı motor nöron hastalığına karşı verdiği mücadele ve bu mücadeleye rağmen insanlığa fayda sağlayacak bilimsel çalışmalar ortaya koymaya çalışmasından doğan saygıdır. Yazdığı kitaplarında bilimsel araştırma dilinden uzakta toplumun anlayabileceği bir dil kullanması Stephen Hawking’in kitleler tarafından benimsenmesindeki sebeplerden bir diğeridir. En bilinen ve dünya üzerinde çok satanlar listesine giren “Zamanın Kısa Tarihi” kitabı anlatım dilinin en güzel örneklerinden biriydi.
Davranışları ve tavırlarıyla halkın ve medyanın sevgisini kazanmış ve bu sebeple çok sayıda TV programına konuk olmuştur. Bunun yanı sıra diziler, filmler ve kliplerde yer almıştır. Özellikle hepimizin yakından bildiği The Simpsons çizgi dizisinde Homer karakteriyle yan yana olması dikkat çekmiştir. Ünlü rock müzik grubu Pink Floyd’un 1994 yılında ortaya çıkardığı Keep Talking şarkısında da Hawking’in mekanik sesi kullanılmıştır. Ayrıca ünlü fizikçi Hawking’in hayatı ve yaşadıklarını anlatan The Theory of Everything filmi de 2014 yılında izleyicilerle buluştu.
Hayatı boyunca pek çok bilimsel çalışmaların yanında birbirinden değerli eserler bıraktı S. Hawking. Bu eserlerinde kozmoloji, kozmolojinin teorileri, sizim teorisi gibi konular üzerinde durdu. Popüler kültürle bilimini bir araya getirmesini sağlayan en göze çarpan örneklerden biri ise uzay uçuşudur. 65 yaşındayken Florida’daki Kennedy Uzay Merkezi’ne gitti ve yerçekiminin olmadığı bir ortamda kısa süreliğine yaşamak için bir adım attı. Bu uçuşu gerçekleştirmedeki amacının “insanları uzay uçuşlarına teşvik etmek” olduğunu belirtti. Çünkü bilimsel çalışmalarının yanı sıra geleceğe dair öngörülerinin başında uzayda yaşamın kaçınılmaz olduğu vardı.
Hawking, bugünün dünyası ve teknolojik gelişmelerinin gelecekteki yansımalarına göre bulunduğu öngörülerle dikkatleri üzerine çekti. Stephen Hawking’in bir öngörüsüne göre insanlığın dünyadan yok olmasını sağlayacak olan kozmik olaylar, küresel ısınma, yapay zeka, virüsler, nükleer savaş ortaya çıkabilirdi. Bu sebeple insanlık kendisine başka gezegenlerde yeni bir yaşam biçimi oluşturmanın üzerinde daha çok durmalıydı.
Bir başka öngörüsü ise yapay zekanın gitgide geliştirilmesi insanlığa zararının olacak olmasıdır. Şöyle ki; insan gücü tarafından oluşturulan zeki robotlar insanlardan daha da ön plana çıkacak gelişmeler ortaya çıkaracaktır. Hawking’e göre bu durum da insan ırkının sonunu getirebilecek bir başka tehditti. Ayrıca uzaylıların dünya kaynaklarını ele geçirme ihtimali de Stephen Hawking’in önümüzdeki 100 yıl içerisinde insan neslinin yok olma tehditlerine karşı önlem alması ve başka gezegen arayışlarına girmesini gerektiren sebeplerden bir diğeriydi.
Hawking’in Bilimsel Çalışmaları ve Ödülleri
Hawking’in en büyük buluşlarının ve geliştirdiği teorilerin başında genel görelilik kuramı ve kuantum fiziğinin birleştirilmesi gerektiğidir. Kara delik fiziğinin temellerini atan Stephen Hawking, 1960’lı yıllarda hocası ve arkadaşıyla yazdığı “tekilliklerin teoremi” adlı makale ile kara deliğe yeni bir bakış açısı kazandırdı. 1971 yılında kara delik mekaniğinin dört kanununu keşfederek bunun üzerine Gravity Research Foundation Ödülü’nü almaya hak kazandı. Kara delik ile ilgili yapmış olduğu bir diğer bilimsel çalışma, 1975 yılında soyadını verdiği “Hawking Işıması”, bir diğer adıyla “Hawking Rasyasyonu” dur. Bu çalışmanın öncesinde kara deliğin sadece karanlıktan ibaret olduğu düşünülüyordu. Ancak bu çalışma üzerine Stephen Hawking, kara deliklerin dışarıya ışık yayabildiğini ve bunun ispatını da kara deliğin kütlesinin büyük olmasıyla birlikte düşük sıcaklıkta kara delik tarafından yayılan ışığın az olduğu ya da bunun tam tersi şeklinde yaptı.
“karadelik enformasyon paradoksu” adını verdiği bilimsel çalışmada kara deliklerin, yakınına gelen her şeyi yutmasından yola çıkarak bu paradoks üzerine 2016 yılına kadar çalışmalarını sürdürdü. Çünkü enerjinin korunumu yasasına göre enerji yoktan var edilemez, vardan da yok edilemezdi. Kara deliğin yakınına gelen her şeyi çekmesiyle enerjinin korunumu kanunu arasındaki bu tezatlık onun için rahatsız ediciydi. Alan Guth tarafından 1980 yılında tanıtılan bu çalışma, Big Bang’in sonrasında evrenin yavaş genişlemeye geçmeden önce üssel olarak genişlediğini ifade etmektedir.
Günümüzde de “Karadelik Enformasyon Paradoksu “ fiziksel kozmolojide kabul edilen bir teoridir. Ayrıca Stephen Hawking, kozmik enflasyon sırasında oluşan kuantum dalgalarını hesaplayan ve evrendeki galaksilerin nasıl yayılacağını göstermiştir. Arkadaşı Thomas Hertog ile “yukarıdan aşağı kozmoloji” adını verdikleri bir teoriyi ortaya atmıştır. Teori, evrenin tek bir başlangıç durumu olmadığını, birçok olası başlangıç koşulunun var olduğunu anlatır. Böylelikle evrenin başlangıç koşulları bilinmeden aşağıdan yukarı bir durum elde edilemez. Evrenin son durumu bilindiği için yukarıdan aşağı olan bir durum söz konusudur.
Fiziğe katkılarından dolayı 12 onur derecesi alan Hawking 1974 yılında Royal Society‘nin en genç üyelerinden biri olmaya hak kazanmıştır. 1982‘de de Kraliçe Elizabeth II tarafından ödüllendirmiş, 1989‘da Companion of Honour‘a layık görülen Hawking, Amerikan Ulusal Bilimler Akademisi üyesi olmuştur. Stephen Hawking, bilimsel çalışmalarının yanında RAS’ın altın madalyası dahil 1987 yılında Fizik Enstitüsü’ne yaptığı katkılardan dolayı Paul Dirac Madalyası, 1988 yılında ise İsrail’de Kurt Ödülü’ne de layık görülmüştür.
1963 yılında yakalandığı ALS hastalığı ile 2 yıllık bir yaşam biçilen Stephen Hawking 2018 yılında 76 yaşında hayata veda etmiştir. Hayatı boyunca hastalığına direnen, çalışmalarına ve sosyal hayatına devam eden ikonik dahi bu yönden de insanlara örnek teşkil etmiştir. Yavaş yavaş yok olan fiziksel fonksiyonlarına karşı bir direniş göstermeyi başaran ünlü bilim insanı tekerlekli sandalyede bir bilgisayar sistemi ile mekanik bir ses üzerinden iletişim kurarak halka açık ders programları, televizyon programları ve seyahatlerine devam etmiştir.
Hayata gözlerini yumduğu tarihin 14 Mart Dünya Pi Gününe denk gelmesi de yaşamının son anındaki dikkat çekici bir başka olaydır. Tarihte bugün doğan, bilimsel çalışmalarının yanı sıra yaşamı ve insanlarla kurduğu bağ ile dikkat çeken Stephen Hawking modern zamanların ikonik dehası olarak tarihe geçmiştir.
Stephen Hawking Kimdir?
İngiliz teorik fizikçi olan Stephen Hawking aynı zamanda matematik alanında da profesördür. Kara delik kavramına bambaşka bir boyut kazandıran Hawking evren ile ilgili pek çok bilimsel çalışmaya da imza atmıştır. Bilinen bilim insanlarının aksine popüler kültürün de bir parçası olması onu ve çalışmalarını daha tanınır hale getirmiştir.
Stephen Hawking’in en dikkat çeken çalışmaları nelerdir?
Hayatı boyunca evren üzerine kafa yoran S. Hawking’in geliştirdiği teorilerin başında genel görelilik kuramı ve kuantum fiziğinin birleştirilmesi gerektiğidir. Kara delik fiziğinin temellerini atan Stephen Hawking, 1960’lı yıllarda hocası ve arkadaşıyla yazdığı “tekilliklerin teoremi” adlı makale ile kara deliğe yeni bir bakış açısı kazandırmıştır. Kara delikler ile ilgili kendi adıyla bilinen Hawking radyasyonu ve büyük patlamaya ilişkin teorileri dikkat çeken diğer çalışmalarındandır.
Hawking’in Kitapları Nelerdir?
Zamanın kısa tarihi 40’dan fazla dile çevrilerek en çok satan kitaplarının başında gelir. Hawking bu kitapı 20 yılda 10 milyondan fazla kopya satmıştır. Uzay ve Zamanın Doğası, Kara Delikler ve Bebek Evrenler, Ceviz Kabuğundaki Evren yazdığı 15 kitabın içerisinde en bilinenlerindendir.
