Koçluk Sertifikası: Yolculuğum, İçgörülerim ve Önerilerim
Geçtiğimiz yıl, uzun ve zorlu bir eğitim sürecinin ardından koçluk sertifikamı aldım. Bu, benim için sadece bir kağıt parçası değil, aynı zamanda kişisel ve profesyonel gelişim yolculuğumda önemli bir dönüm noktasıydı. Sertifikamı aldıktan sonra, etrafımdaki insanlar bana sıklıkla "Koçluk nedir?" diye soruyorlar. Koçluğun ne olmadığını açıklamak, ne olduğunu anlatmak kadar önemli bence.
Çoğu insan "koç" kelimesini duyduğunda aklına spor dünyasını getiriyor. Küçükken oynadığımız oyunlar, okul takımları, oyuncuları motive etmek için bağırıp çağıran antrenörler... Bazıları içinse koç kelimesi bir mentörü, terapisti veya yöneticiyi çağrıştırıyor. Ama en sık karşılaştığım yanlış anlamalardan biri de koçluğun danışmanlıkla karıştırılması.
Koçluk ve Danışmanlık Arasındaki Farklar
Yıllarca bağımsız bir işe alım danışmanı olarak çalıştım. Uzmanlığım karşılığında ücret alarak müşterilerime doğru cevapları veriyordum. Oysa koçluk bambaşka bir şey. Sertifikalı bir koç olarak ben müşterilerime doğru cevapları ya da çözümleri sunmak için ücret almıyorum. Spor koçluğunda veya danışmanlıkta, koç veya danışman deneyimini ve uzmanlığını müşteriye satar. Oysa profesyonel koçluk farklıdır:
Koçun görevi balık tutmak değil, müşteriye balık tutmayı öğretmektir.
Koç, müşterinin kendi cevaplarını ve çözümlerini bulmasına yardımcı olur.
Koçluk süreci, müşterinin kendi farkındalığını ve sorumluluğunu artırmasını hedefler.
Koçluk sertifika programının uygulama sınavında bile adaylara doğrudan cevap vermeleri değil, müşterinin kendi cevaplarını bulmasına nasıl yardımcı olacakları sorulur. Cevap veren değil, soru soran aday başarılı olur.
Koçluk Nedir?
Peki koçluk tam olarak nedir? Profesyonel bir koç olarak bana da sık sık bu soru yöneltiliyor. Pek çok tanım yapılabilir ama benim favorim Alan Fine'ın "Zaten Harikasın" kitabındaki tanım:
"Koçluk, başkalarının performanslarını geliştirmelerine yardımcı olmaktır."
Bu kısa ama öz tanım, koçluğun özünü yakalıyor bence: Başkalarının potansiyellerine ulaşmalarına yardımcı olmak. Müşterilerimle çalışırken amacım, ister kişisel ister profesyonel alanda olsun, performanslarını artırmalarına destek olmak. Küçük bir ilerleme bile uzun vadede büyük başarılara yol açabilir. Yaptığım işin insanların hayatında gerçek bir fark yaratabileceğini bilmek beni heyecanlandırıyor.
Koçluğun Değişen Yüzü
Kariyerimin başlarında, büyük bir şirketin İK departmanında işe alım uzmanı olarak çalışırken "koçluk" teriminin profesyonel alanda kullanıldığına ilk kez şahit oldum. O zamanlar bir koç, sadece birinin performansında sorun olduğunda devreye girerdi. Bu ofis dedikodularının konusuydu ve koçluk almak neredeyse utanılacak bir şeydi.
O günlerden bu yana çok şey değişti. Uluslararası Koçluk Federasyonu (ICF) ve Avrupa Mentorluk ve Koçluk Konseyi (EMCC) gibi kuruluşlar küresel etik kurallar, standartlar ve sertifikasyon sistemleri geliştirerek koçluk mesleğinin çıtasını yükseltti. Artık insanlar bir koçları olduğunu gururla söylüyorlar. Bu, şirketlerinin kendilerine değer verdiğini ve gelişimlerine yatırım yaptığını gösteriyor.
Etkili Koçluk Teknikleri
Etkili bir koç olmak için hem sanatsal hem de bilimsel bir yaklaşım gerekiyor. Bir yandan müşterileriniz hakkında topladığınız verileri analiz edip yorumlamanız, diğer yandan her bireyin kendine özgü ihtiyaçlarına duyarlı olmanız şart. İyi bir koç, bu iki unsur arasındaki ideal dengeyi kurabilendir.
Kişisel deneyimlerime dayanarak, etkili koçluk için bazı temel teknikleri şöyle sıralayabilirim:
1- Aktif dinleme: Müşterinizin sadece söylediklerini değil, beden dilini ve duygularını da dinleyin.
2- Güçlü sorular sorma: "Neden" yerine "nasıl" soruları, müşteriyi düşünmeye ve kendi çözümlerini bulmaya teşvik eder.
3- Yargısız olmak: Müşterinin seçimlerini eleştirmek veya yönlendirmek yerine, objektif ve destekleyici bir tavır sergileyin.
4- Farkındalık yaratma: Müşterinin davranış kalıplarını, inançlarını ve varsayımlarını sorgulamasına yardımcı olun.
5- Eylem odaklılık: Somut hedefler belirleyin ve müşterinizi harekete geçmesi için cesaretlendirin.
Bu teknikleri uygularken samimiyet, empati ve güven çok önemli. Ancak içten bir ilişki kurabildiğinizde müşterinizin gerçek potansiyelini açığa çıkarabilirsiniz.
Koçluk: Kariyer Yolunda Bir Rehber
Kendi kariyerimde koçluk, yolumu aydınlatan bir rehber oldu. Yıllarca süren araştırmalar, eğitimler ve deneyimler sayesinde kendimi ve başkalarını daha iyi anlar hale geldim. Artık insanların hayatlarına dokunabilecek, onların gelişimine katkıda bulunabilecek bir mesleğim var.
Eğer siz de tatmin edici ve anlamlı bir kariyer arıyorsanız, koçluk sizin için doğru yol olabilir. Tabii bunun için ciddi bir eğitimden geçmeli ve kendinizi sürekli geliştirmelisiniz. ICF veya EMCC akreditasyonlu bir koçluk eğitimi iyi bir başlangıç noktası olabilir.
Bu yolculukta beni en çok motive eden şey, müşterilerimin yaşadığı dönüşümlere tanıklık etmek. Geçenlerde uzun süredir çalıştığım bir müşterim, yıllardır hayalini kurduğu işe girdiğini haber verdi. Onun mutluluğunu ve minnettarlığını görmek, yaptığım işin ne kadar değerli olduğunu bir kez daha hatırlattı bana.
Sonuç
Koçluk, insanlara içlerindeki cevheri keşfetmeleri için bir fırsat sunan mucizevi bir süreç. Gerek bir yaşam koçu, gerek bir iş koçu olun, başkalarının hayatlarında fark yaratma şansına sahipsiniz. Yeter ki an'a odaklanın, merakla dinleyin ve müşterilerinizin kendilerini gerçekleştirmelerine yardımcı olun.
"Koçun rolü tıpkı bir aynanınki gibidir. Sizin zaten sahip olduğunuz bilgeliği ve cevapları size yansıtır."
- Shawn Achor
Ben de tüm koçluk kariyerim boyunca müşterilerime bir ayna olmaya, onların kendi ışıklarını görmelerine yardımcı olmaya çalışacağım. Çünkü biliyorum ki asıl cevherler onların içinde saklı. Bana düşen sadece hatırlatmak.
Hepinize potansiyelinizi keşfetme yolculuğunuzda başarılar diliyorum. Umarım günün birinde siz de sertifikalı bir koç olmanın ayrıcalığını yaşar ve başkalarının hayatlarını değiştirme şansını yakalar, kendinizi bu anlamlı meslekte bulursunuz.
Sevgiler,
[Koç'unuzun Adı]
Kaynakça:
1. Whitmore, J. (2017). Coaching for Performance: The Principles and Practice of Coaching and Leadership (5. Baskı). Nicholas Brealey Publishing.
2. Rogers, J. (2012). Koçluğun Temelleri (F. Ülkü Yıldız, Çev.). Optimist Yayım Dağıtım. (Orijinal eserin yayın tarihi 2008)
3. Parsloe, E. & Newell, D. (2016). Koçluk ve Mentorluk (T. Gezer & İ. Şahin, Çev.). Optimist Yayım Dağıtım. (Orijinal eserin yayın tarihi 2014)
4. Fine, A. (2011). Zaten Harikasın: Performansınızı En Üst Düzeye Çıkarmanın GROW Modeli (L. Göktem, Çev.). Optimist Yayım Dağıtım. (Orijinal eserin yayın tarihi 2010)
5. Baltaş, A. (2016). Ekip Koçluğu. Remzi Kitabevi.
