Her insan masa başı bir işte çalışamıyor. Tarım işi yapan, sanayi işi yapan, ağır sanayi işler ile uğraşan birçok çalışan var. Bu insanların birçoğu her gün çalışırken ölüm tehlikesi geçiriyor. Yeni yasalara göre çalışanların can güvenliğini sağlamak için, iş türleri tehlike seviyelerine göre gruplandırıldı.Bu gruplandırma ise; aşırı tehlikeli, tehlikeli, az tehlikeli olarak ayrıldı. Firmaların bu tehlike gruplarına göre çeşitli önlemler alması gerekiyor. Bu önlemleri almak için görevlendirilen teknik elemanlar var. Bu teknik elemanlar, ‘‘iş sağlığı ve güvenliği uzmanları’’ olarak çalışıyorlar.
Bir iş sağlığı ve güvenliği uzmanı olabilmek için öncelikle üniversitede İş sağlığı ve güvenliği bölümü ön lisans programı tercih etmeniz gerekir. Ama tavsiyemiz bu bölümün dört yıllık lisans olarak bitirmek. Mezun olduktan sonra ise gerekli sınav ve eğitime girerek, C sınıfı iş güvenliği uzmanı olarak işe başlarsınız. Aralık vermeden başarılı bir şekilde üç yıl bu sertifika ile çalışacak olursanız, B sınıfı sertifika alabilmek için ilgili sınav ve eğitime girmeye hak kazanırsınız.
B sınıfı sertifika ile aktif olarak dört yıl hizmet verirseniz ve bu hizmet süresi boyu bir hata yapmazsanız, A sınıfı iş güvenliği uzmanı belgesi alabilmek için gerekli eğitime ve sınava girmeye hak kazanırsınız. C sınıfı iş güvenliği uzmanları genelde ‘‘az tehlikeli işler’’ ile ilgilenirler. Diğer tehlike sınıflarına giren işlere bakamazlar. Genellikle elli çalışan ve daha altı çalışana sahip, çalışma sahası yönü itibari ile az tehlike barındıran sahalar da çalışırlar. B sınıfı iş güvenliği uzmanları ‘‘tehlikeli işler’’ sınıfına giren işler ile ilgilenirler. Aynı zamanda C sınıfı iş güvenliği uzmanlarının baktığı az tehlikeli işlere de bakabilirler. A sınıfı iş sağlığı ve güvenliği uzmanı ‘‘aşırı tehlikeli işler’’ sınıfına giren işler ile ilgilenirler.
İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanları Ne Zaman Çıktı?
30 haziran 2012 yılında ülkemiz, avrupa standartlarına uygun olarak işçi hayatını ve sağlığını korumaya yönelik iş sağlığı ve güvenliği kanunu yürürlüğe koydu. Bu kanun firmaların çalıştırdığı işçi ve çalışma koşullarına göre, hatta işin tehlike derecesine göre işçiler için tehlike arz edebilecek her türlü durumun önceden fark edilip önlemler alınması üzerine kurulu bir kurallar bütünüdür. Bu tehlikeleri fark edip önceden önlem alınmasını sağlayacak olan uzmanlar ise, iş sağlığı ve güvenliği uzmanı olarak isimlendirilmiş, gerekli eğitime ve teknik donanıma sahip olan kişilerdir.
Bu uzmanlar, bir işletmenin tehlike derecesine göre çalışmaya başlayan, aktif olarak çalışan işçilerin genel sağlık durumu ve çalıştıkları ortamın analizi ile işe başlayan, çalışma sahası üzerindeki tüm tehlike arz eden durumları önceden tespitini yapan ve bu tehlike arz eden durumları ortadan kaldırmak için gerekli önlemleri alan uzmanlardır. Tehlike arz eden durumu tespit ettikten sonra bu tehlikeler işverene iş güvenliği uzmanı tarafından bildirilir. Tehlikeli durumu ortadan kaldıracak önlemler ve gerekli araç gereçler iş güvenliği uzmanı gözetimi ile temin edilir. Gerekli önlemler alınır ve raporlanır.
Nasıl İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı Olurum?
İş sağlığı ve güvenliği uzmanı olabilmek için mimar, mühendis, mimar ya da teknik elemanlar gerekli şartları karşılıyorlar ise sertifika almak için gerekli eğitim ve sınavlara girebilirler. İlk etapta C sınıfı iş sağlığı ve güvenliği uzmanı sertifikası alabilirler. Daha sonra üç yıl hizmet vererek B sınıfı sertifika alma hakkına ve dört yıl hizmet ederek A sınıfı sertifika alma hakkına sahip olabilirler.
Gerekli eğitim ve sınava girerek sertifikalarını yükseltme imkanları vardır. Sadece uzmanlık belgesi alabilmek için değil, işletme sahibi olan, iş sağlığı ve güvenliği öğrencisi olan, departman yöneticileri ve kendini geliştirmek isteyen herkes Enstitü üzerinden temel iş sağlığı ve güvenliği eğitimi alabilir. Bu online eğitim bir ön hazırlık, bilgilendirme amacıyla alınabilir ve gerekli altyapıyı oluşturmanıza yardımcı olacaktır.
İş güvenlik uzmanları; rehberlik ve danışmanlık, risk değerlendirmesi, çalışma ortamı gözetimi, eğitim, bilgilendirme ve kayıt, ilgili birimlerle iş birliği gibi görevler üzerinde çalışır. İş güvenliği uzmanları gerektiği zaman işi durdurabilir, iş e müdahale edebilir, proje hazırlanmış ve işleme koyulmuş olsa bile işçi sağlığını olumsuz etkileyebilecek bir durum gördüğü zaman değişikliğe gitme talebi olabilir. İşçi sağlığını ve canını korumak için geniş yetkilere sahiptir.
İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanları Çalışma Süreleri
Az tehlikeli iş yerleri için ayda on iki saat çalışırlar ve buna ilave işçi başına beş dakika çalışırlar. Tehlikeli iş yerleri için ayda yirmi dört saat çalışırlar, işçi başına ayırdıkları süre ayda en az beş dakikadır. Aşırı tehlikeli iş yerleri için çalışma süreleri ayda en az 36 saat olmaktadır. Ayrıca işçi başına ayırdıkları zaman dilimi ise ayda an az on dakika olmalıdır. Çalışma saatleri yönünden sertifika türlerine göre en az çalışan C sınıfı, en çok çalışan ise A sınıfı iş sağlığı ve güvenliği uzmanı olmaktadır.
İş Sağlığını Olumsuz Etkileyen Durumlar Nelerdir?
Aşırı nemli ve aşırı sıcak ortamlarda çalışmak. Bu sınıfa madenler girebilir, ağır metal sanayi girebilir ve gerekli önlemlerin alınması gerekir. Gerekli önlemler alınmadığı zaman solunum yolu rahatsızlıkları baş gösterebilir. Yetersiz ışıklandırma durumunda ise işçilerin görüş alanı düşeceği için dikkatsizlik ve kaza riski artacaktır. Çok ağır bilek gücü isteyen işler için mesai saatleri fazla olması işçi sağlığını olumsuz etkiler.
Aşırı gürültülü çalışma ortamı, işçi için gerekli önlemler alınmadığı zaman işitme kaybına neden olabilir. Çalışma sahası atmosferinin havalandırma sistemi ile hava tazelenmesi yapması gerekir. Ek mesai ve vardiyalı çalışma durumuna dikkat edilmeli, işçinin aşırı çalışma durumu dikkatini azaltacağı için belirli bir mesai süresi üstüne çıkılması yasaklanmalıdır. Mola saatleri işçi için yeterli seviye de olmalıdır.
