Eczacılar, görev yapmış oldukları konum itibariyle halka en fazla yakın olan ve bu nedenle hastaların ilk sağlık danışmanı olarak gösterilmektedir. Bir taraftan da hastaların tedaviye başlanmadan önce en son gördükleri sağlık profesyonelleridir. Hastaların doğru bir şekilde yönlendirilmesinde eczacıların katkıları yadsınamaz bir gerçektir. Yazımızda eczacıların görev ve sorumluluklarına yer verdik.
Eczacı Nedir?
İlaç tam olarak kimyasal bir maddedir. Fakat kullanıldığı yer itibariyle canlı organizmadır. Bu yüzden eczacılık mesleği biyoloji bilimleri ile kimya bilimlerinin kesiştiği bir nokta da yer alan, multidisipliner bir meslek olarak karşımıza çıkmaktadır. Eczacı, ilaç etken maddelerinin tasarımını, sentezlenmesini, ilaç şekline getirilmesini, etkinliğini, güvenilirliğini, hastaya sunulmasını ve bütün bunların takibinden sorumlu olan birinci basamak sağlık personelidir. Hasta ve doktor arasındaki iletişimi sağlıklı bir şekilde gerçekleştiren çok hususi bir hizmet çalışmasını gerçekleştirir. Eczacıları, görev yapmış oldukları konum itibariyle halka en fazla yakın olan ve bu nedenle hastaların ilk sağlık danışmanı olarak gösterilmektedir. Bir taraftan da hastaların tedaviye başlanmadan önce en son gördükleri sağlık profesyonelleridir. Hastaların doğru bir şekilde yönlendirilmesinde eczacıların katkıları yadsınamaz bir gerçektir.
İnsan sağlığı ile doğrudan ilgilenen bir meslek olması nedeniyle eczacıların iyi bir eğitimle yetiştirilmeleri ve doyurucu bilgiye donanmış olmaları eczacıya ilacın tek danışmanı olma statüsünü kazandırmıştır. Diğer bir taraftan mezuniyet sonrası iş alanının oldukça fazla olması sebebiyle birçok kişi tarafından tercih edilmektedir. Çalışma alanları olarak ilaç sektöründe farklı birimlerde görev alma, Klinik Eczacılık, Üniversite Akademisyen olma, Eczane Eczacılığı, Hastane Eczacılığı gibi birçok alanda çalışabilmektedirler.
Eczacı Ne İş Yapar?
Eczacıların birçok görev ve sorumluluğu bulunmaktadır. Hastane bünyesinde çalışan eczacıların görev ve sorumlulukları diğer eczanelere göre biraz daha geniştir. İlgili görev ve sorumluluklar şöyledir;
Doktorlar tarafından yapılan ilaç istemlerini dikkatlice inceleyerek onaylar, herhangi bir tereddüdün olması halinde ilacı yazan doktorla iletişime geçer.
Narkotik, Hipnotik, Psikotrop ilaçların kontrollü ve kullanımını haftalık sayımını yapar veya yaptırır.
Hastane bünyesinde faaliyet veren bir eczane olması durumunda servis ve polikliniklerin ihtiyacı olan birtakım sarf malzemelerin ve ilaçların dağıtımını gerçekleştirir.
Eczanedeki ilaçların stok ve son kullanım tarihleri kapsamında düzenli bir şekilde kontrolünü gerçekleştirir.
Hastane eczanesi olması halinde başhekim tarafından bildirilen ve geri çekilme kararı verilen ilaçların eczaneden, ilaç depolarından toplanmasını sağlar ve bununla ilgili gerek duyulan her türlü kayıtları muhafaza eder.
Eczanede yer alan ilaçların uygun depolama şartlarında ve ısı değerlerini de göz önünde bulundurarak muhafaza edilmesini sağlar.
Hastane içinde yer alan numune ilaçların kullanımını engellemek için diğer birimlerle işbirliği halinde çalışır.
İlaç ve kullanımları hakkında hasta veya tüketicilere danışmanlık hizmetinde bulunmak
Son kullanım tarihi geçmiş ve bozulan ilaçların uygun şekilde imhasını gerçekleştirmek ve ilaç kayıtların düşürülmesini sağlamak.
Eczanelerde yer alan mevcut ilaçları türlerine göre sınıflandırılmasını yaparak dolaplar yerleştirilmesini sağlamak
Gerek görülen yerlere ilaçların ticari isimlerinin etiketlerinin yerleştirilmesini yaparak, hafif ve şiddetli zehirli ilaçlar ve ışıktan korunması gereken maddelerin tasnif edilmesini eczane bünyesinde uygun yerlere koyulmasını sağlar
İlaçların depolama alanında ve gerek duyulduğunda polikliniklere, servislere dağıtımı yapılmadan önce uygun olabilecek etiketle işaretlenmesini gerçekleştirir. Hastane bünyesinde “ İlaç Etiketleme Tarihi” ve “İlaç Etiketleme Rehberi” kapmasında yapar veya yaptırır.
İlaç deposunda ve eczanede yer alan alet, ilaç, tıbbi cihaz, sıhhi malzeme, kimyevi maddelerin bakımı, muhafaza edilmesi ve depodan eczane gelen ilaçların kayıtlarının usule uygun şekilde tutulmasını sağlar.
İhtiyaç durumuna bağlı olarak eczane veya hastane genelinde yer alan ilaçların stok sayımlarında bulunur.
Doktor tarafından reçete edilen ilaçların eczanede olmamasına ve istemin mevcut muadili olabilecek ilaçla karşılanmasının mümkün olduğu durumda, hastaya bu ilacın verilmesini teklif edebilir veya ilacı yazan doktorla iletişime geçerek doktorun onayını almaya çalışır.
Doktor tarafından yazılan reçetede yer alan ilaçların-ilaçla ve ilaçların- besinle etkileşimleri konusunda dikkatlice değerlendirir. Etkileşimin olma durumuna istinaden durumu hekime bildirir ve hastayı uyarır.
Doktorla tarafından reçete edilen ilaçların en yüksek dozu aşanlar ve ilaç kodeksine uygun olmayanlar hakkında ilacı yazan doktorla görüşerek önerilen doz hakkında bilgilendirmede bulunur. Eczane ortamında yapılan ilaçlar için gerekli toksik maddelerin tartıları eczacı tarafından yapılacağından, reçetelerde yer alan ilaç kodeksine uygun olmayacak tertip yanlışlarından ilgili doktora bilgilendirme bulunur.
Hasta hesabına ilaç girilmesi, sipariş, fatura, transfer, iade de ilaç düşürülmesi, ilaç sayımı durumlarıyla ilgili ilaç giriş çıkışlarıyla ilgili kayıtların sisteme girilmesi ve stok takibinin yapılması konularında aktif görev alır.
Yukarıda yer alan görev ve sorumlulukların tamamı hem hastane bünyesinde çalışan eczacılar hem özel teşebbüsle kurulan eczacılar tarafından yerine getirilmesi beklenir.
Eczacı Maaşları
Maaş alımları çalışma alanlarına göre değişmektedir. Örneğin akademik çalışmalarda bulunan bir eczacının alabileceği maaş ile ilaç sektöründe çalışan bir eczacının alabildiği ya da hastane eczacısının alabileceği maaşlar arasında çok farklılık olabilmektedir. Fakat temelinde mesleki tecrübe yılının ve yapılan işin önemine göre değişmektedir. Örneğin yeni mezun olmuş olan bir eczacının kamu hastanesinde alabileceği maaş 6900 TL’dir. Mesleki tecrübe yılı ve hastanenin bulunduğu coğrafi bölgeye göre bu maaş miktarı artmaktadır.
Akademisyen olarak mesleğini devam etmeye çalışan bir araştırma görevlisinin alabileceği maaş ise 2021 yılı için 7500 TL civarındadır. Geliştirme ödeneği bu miktara dahil değildir. Evli olması ve dil tazminatı alması, geliştirme ödeneği ile beraber bu miktar 9000 TL kadar çıkmaktadır. Özel sektör ilaç endüstrisinde çalışan bir eczacının alabileceği maaş 6600 TL- 14000TL arasında değişmektedir. Maaşlar görev yapmış olduğu kurumun kamudaki statüsüne göre ve kişinin eczacılık kapsamında almış olduğu unvanlara göre maaşlar yukarı yönlüdür. Eczanesi olan bir eczacının elde ettiği kazançlar daha da fazla olabilmektedir. Fakat giderlerle beraber aylık elde edebildiği maaş ortalama 12000 TL civarındadır. Özetle ister kamuda olsun ister özel sektörde bir eczacının alabileceği maaş 20211 yılı için 6500 TL – 18000 TL arasında değişmektedir.
Eczacı Nasıl Olunur?
Eczacı olabilmek için iyi bir liseden mezun olmak gerekir. Bu lise Fen lisesi başta olmak üzere köklü Anadolu Liseleri ve dengi olabilecek liselerden biri olabilir. Lisede sayısal bölümü tercihi yapılarak mezun olunmalıdır. Fakat iyi bir lise ortalaması üniversite girişinde kolaylık sağlayabilir. Çünkü lise ortalamasının belirli bir yüzdeliği yansımaktadır. Lise sonrasında Yüksek Öğretim Kurumunun her yıl düzenlemiş olduğu 2021 yılı için Temel Yeterlilik Testi (TYT) sınavına ve sonrasında aynı yıl yapılan Alan Yeterlilik Testi (AYT) sınavlarından çok iyi derecelerle puan almak gerekir.
Eczacılık için sınırlı sayıda olun olması ve başvuruların yüksek olmasına bağlı olarak puanlar oldukça yüksektir. Vakıf ve devlet üniversitelerinde burslu, yarı burslu ve ücretli olarak eğitim alınabilmektedir. İlgili sınavlara girildikten sonra alınabilecek iyi bir puan sonrasında üniversite tercihi yapılarak 5 yıllık bir lisans eğitimine başlanmış olunur. Derslerin oldukça zor ve pratiğin ise çok fazla olduğunu belirtmemizde yarar var. Lisans eğitimi sonrasında eczacılık unvanı elde edilmiş olunur.
