Bu yayında Sedat Ateş ile bir röportaj gerçekleştirdik. Kendisi E-ticaret, Dijital Pazarlama ve Sosyal Medya Uzmanlığı eğitimleri eğitmeni. E-ticareti ele aldığımız bu yayında en güncel veriler ışığında pandemi sonrası e-ticaretin nasıl değiştiğini, e-ticaret yapmak isteyenlere tavsiyelerini, başarılı bir e-ticaret sitesinin sırlarını ve çok daha fazlasını konuştuk.
E-ticaret Nedir?
Yıllardır ticaret yapıyoruz. Artık yeni dönemde elektronik ortamda yapılıyor. Satıcı müşteri birbirini görmeden elektronik ortamda yani internetin olduğu her yerde yapılan alışverişe e-ticaret denir. Çok farklı yorumlarda var. En temel haliyle e-ticaret bir satıcı ile bir alıcıyı elektronik ortamda buluşturan platformlara deniyor.
E-ticaret Eğitimi
E-ticareti her açıdan ele alacağımız bu yayın için öncelikli olarak eğitiminizden bahsedebilir misiniz?
Pandemi dönemini bir kenara bırakırsak şu anda elektronik ticaret noktasında donanımlı personel bulmak, uzman bulmak çok zor. Bir uzman başvurusu açtığımızda çok fazla başvuru geliyor. Fakat gelen başvurular genelde yeterli olmuyor.
E-ticaret eğitimi ortalama 50-60 saat oluyor. E-ticaret konusunda her şeyi temelden başlayarak anlatıyorum. Hatta ticaretten başlayıp sonra e-ticarete geçiyorum. Eğitim modeli içeriğinde birçok şeyi barındırıyor. Yazılım, dropshipping, e-ihracat, kargo, lojistik, güvenlik, hosting, domain, e-ticarette pazarlama, ürün fotoğrafları nasıl çekilir, kampanyalar nasıl yapılır, pazar yerleri ile nasıl çalışılır, uygulamalar ile beraber anlatıyorum.
Konular sürelik gelişiyor yani eğitim içeriğini güncel tutuyorum. Özellikle pandemi ile beraber avm, çarşı, pazar gibi alanların kapalı olması e-ticarete yönelimi artırdı. eğitim katılımcı kitlesi ise herkes olabilir. Çünkü sıfırdan başlıyor 360 derece bir eğitim süreci var.
E-ticaret, bir işletmenin çevrimiçi ortamda varlığını ifade ederken, sunduğu mal ya da hizmetleri görmemize olanak sağlar. İnternet üzerinden ticaret ya da elektronik ticaret olarak da bilinen e-ticaret, internet aracılığı ile mal ve hizmet alım satımı olarak bilinir. Ve bu faaliyetleri gerçekleştirmek üzere para ve veri aktarımı manasına gelmektedir. E-ticaret daha çok fiziksel, somut ürünlerin online ortamda satışını ifade etmek için kullanılır fakat internet üzerinden gerçekleştirilen, kolaylık sağlayan her türlü ticari işlemi de tanımlar.E-ticaret öğrenmenin yollarından en önemlisi online eğitimler almaktır. Alınan eğitimler sayesinde bu işi çözebilir ve hatta sertifika kazanabilirsiniz.
Genel manada bakılınca e-ticaret, bir tedarikçi ile bir müşteri arasındaki internet ortamındaki ticari işlem olarak düşünülür. Bu düşünce her ne kadar doğru olsa da çok kapsamlı bir düşüncedir. Daha spesifik açıdan bakacak olursak, e-ticareti birbirinden farklı niteliklere sahip çeşitli başlıklara bölebiliriz. Peki, bu başlıklar neler?
Business to Business (B2B)
İngilizcede business to business olarak bilinen bu e-ticaret yöntemi, Türkçe anlamı ile işletmeden işletmeye ticaret anlamına gelir. B2B, şirketlerin tedarik pazarlarını oluşturmalarında yardımcı olur. Bir mal ya da hizmetin üretim aşamasında gerek duyulan ürünlerin veya ara malların toplu olarak satışlarının rahat bir şekilde yapılmasını kolaylaştıran şirketten şirkete olan sistem (B2B), e-ticaretin daha çok sektörel bir ağını temsil etmektedir.
Bu e-ticaret şekli KOBİ’ler için oldukça yararlı bir sistem. Çünkü bu sayede KOBİ’ler internet üzerinden mal alımı yapabiliyor ya da başka KOBİ’lerin ihtiyaç duyduğu mal ve hizmetleri satabiliyorlar. B2B şirketler arası e-ticaret türü olduğu için çok kapsamlı değildir; bu işlemlerin şirketler arası olması aynı zamanda işlem yükünü de artırmaktadır.
Business to Consumer (B2C)
business to consumer, işletmeden tüketiciye olarak çevrilir. bu e-ticaret türü, işletmeler ve nihai tüketiciler arasında elektronik iş ilişkilerinin kurulmasıyla ayırt edilir. geleneksel perakende ticaretin normal olarak faaliyet gösterdiği e-ticaretin perakende bölümüne karşılık gelir. i̇şletmeden tüketiciye e-ticarette, ürünler ve piyasa fiyatları açık bir biçimde tüketiciye sunulmaktadır. online alışveriş mağazaları, b2c’nin bugün oldukça yaygın kullanılan şeklidir. bu mağazaların stoklarında bulunan ürünlerin üzerine kendi kar marjını ilave eden sanal mağazalar, bu ürünleri kullanıcılara internet üzerinden sunarlar. tüketiciler de kredi kartı ya da havale yolu ile online alışverişlerini tamamlarlar.
Consumer to Consumer (C2C)
Tüketiciden tüketiciye olarak bilinen bu e-ticaret türü, tüketiciler arası yürütülen mal ya da hizmetlerin elektronik işlemlerini kapsar. Bu işlemler genellikle, faaliyetlerin gerçekleştirildiği online platformu sağlayan bir üçüncü taraf aracılı ile gerçekleştirilir. Tüketiciden tüketiciye e-ticaret hizmeti sağlayan sitelerin başında Türkiye'de sahibinden.com ya da gittigidiyor.com örnek gösterilebilir.
Consumer to Business (C2B)
İşletmeden tüketiciye e-ticaretin tam tersi olan tüketiciden işletmeye modelinde, tüketiciler mallarını şirketlere satıyorlar. Bu tür e-ticaret kitle kaynaklarına dayalı projelerde çok yaygındır. Çok sayıda birey, tam olarak bu tür hizmet veya ürünler arayan şirketler için hizmetlerini veya ürünlerini satın alınabilir hale getirir. Bu tür uygulamalara örnek olarak, tasarımcıların bir şirket logosu için çeşitli teklifler sundukları ve bunlardan sadece birinin seçildiği ve etkili bir şekilde satın alındığı siteler verilebilir. Bu tür ticarette çok yaygın olan bir diğer platform, iStockphoto gibi telifsiz fotoğraflar, görüntüler, medya ve tasarım öğeleri satan pazarlardır .
E-Ticaretin Avantajları Neler?
E-ticaret sitesi kurabilmek, e-ticaretin önemli avantajları arasındadır. Çünkü e-ticaret sitesi sayesinde sınırsız kitlelere ulaşmanız mümkün. Peki, e-ticaretin faydaları ve diğer avantajları neler?
İnternet bağlantısı olan her yerden erişim imkanı,
Fiziksel mağazadan daha az maliyetli olması,
Fiziksel mağazalar kısıtlı alana sahiptir ancak online mağazalarda binlerce ürünü sergilersiniz. E-ticaret siteniz sizin vitrininiz ve dilediğiniz gibi donatabilme imkanına sahip olursunuz.
Uluslararası pazarda yer edinebilme imkanı,
Reklam yoluyla hedef kitlenize ulaşabilmek, satışları bu doğrultuda arttırmak,
Uyurken dahi para kazanma imkanına sahip olabilirsiniz.
E-ticaret ile tedarikçilerin müşterilerine daha yakın olmalarına olanak tanınarak şirketler için üretkenlik ve rekabet gücünün artışının sağlanması,
Fiziksel bir mağazada kalabalık reyonlar, kasa sıraları yerine insanların oturduğu yerden hızlıca alışveriş yapabilmesi, bu sayede daha çok ürün satışı gerçekleştirme gibi avantajlar sayılabilir.
E-ticaret Sitesi Kurmak
2016 yılında TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu e-ticarete önem vermek gerektiği hakkında bilgilendirme yapmıştı. Hatta interneti ticarette daha fazla kullanmak gerektiğini söylemişti. Aslında son dönem verilerine geçeceğim fakat geçmeden önce şunu sormak istiyorum. e-ticaret sitesi kurmak isteyenler için şu an doğru bir dönem mi?
Rıfat Hisarcıklıoğlu’nun 2016’da söylediği sözler şu an çok farklı bir hal aldı. Bir örnek vermek istiyorum bu konuya. Birkaç yıl öncesine kadar Aksaray Ticaret Odası’nın davetiyle Aksaray’da girişimci, yatırımcı, oradaki perakendeciler ve işletmecilerle buluşmuştuk. Aksaray’da üç tane süpermarket sahibi olan biri ile tanıştım. Aksaray’da sanal market yapma fikrinden söz ediyorlardı. Konu hakkında bilgi toplamaya çalışıyordu. Pandemi dönemi beni aradığında zamanında yapmadığı için pişman olduğunu söyledi. Bu dönemde ticarete girmek doğru mu veya nasıl yapılır diye. Sırtımızda bir ok vardı bu oku çektik çektik pandemi oku ileri fırlattı.
Şöyle gerçekler var ortada. Ne kadar direnirsek direnelim ne kadar deneysel kanaldan ilerlersek ilerleyelim bir gerçekle karşılaştık. COVID-19 geldi, salgın gerçekleşti. İşyerleri ve ticarethaneler kapandı. Hizmet veren yerler kapandı. Gelirler durdu. Başka problemler çıktı. Bununla beraber ister küçük ister büyük işletmeler hızlı bir şekilde e-ticarete giriş yaptılar.
E-ticaret sitesi kurmak için mutlaka sıfırdan başladığımız E-ticaret eğitimini almalısınız. Dijital Pazarlama ve Sosyal Medya Uzmanlığı eğitimleri ile e-ticaret sitesini doğru şekilde ifade etme araçlarını öğrenebilirsiniz.
E-Ticaret Sitesi Kurma Adımları
Alan adı seçin
E-ticaret sitesi kurmada temel adımlardan biri, "domain" denilen alan adı seçmektir. Alan adınız web sitenizin internetteki adresidir. Alan adını seçerken mümkün olduğunca kısa, sitede satılacak ürünleri ifade edebilecek ve akılda kalıcı bir isim olmalıdır. Bu konuda dikkat edilmesi gereken husus, hedef pazarınız yerel mi yoksa uluslararası mı olacak? Gerek uzantıları gerekse alan adınızı bu kritere göre seçmekte fayda var. Domain alabileceğiniz çeşitli sitelerden faydalanarak alan adı alabilirsiniz.
SSL Sertifikası edinin
Önceden alınmış bir e-ticaret hizmeti kullanmıyorsanız, alan adının yanı sıra, SSL sertifikası da almanız gerekir. Bir ziyaretçinin web tarayıcısı ile web sitenizi barındıran web sunucusu arasındaki iletişimi sağlamak için bir SSL sertifikası gerekir. Birçok SSL sertifikası sağlayıcısı vardır. Alternatif olarak, bazı barındırma şirketleri sizin için SSL ile ilgilenecektir. Böylece web barındırma üzerinden satın alabilirsiniz. Maliyetler sağlayıcılar arasında değişiklik gösterir ve bir SSL sertifikası satın alabilmeniz için ilk önce alan adınızın kayıtlı olması gerekmektedir.
Sade temalara öncelik verin
E-ticaret sitenizde ürünlerinizle öne çıkmak ve talebi de arttırmak istiyorsanız sade bir tasarıma sahip olun. Gerek istenilen ürünü hızlıca bulmada gerekse ürünlerin daha belirgin olması açısından sadelik önemlidir.
SEO'ya önem verin
Satmakta olduğunuz ürünler, yalnızca sitenizden değil, Google aramaları sonucunda da çıkmalıdır. Çünkü herkes sitenize girmeyi o an aklına getiremeyebilir. Yapılan araştırma sonuçlarına göre, tüketiciler bir şey satın almadan evvel yüzde 46 oranında Google'dan araştırma yapıyor. E-ticaret siteniz, ürünleriniz Google sıralamasında üst sıralarda değilse, rekabetten geri kalırsınız. Bu konudan mustarip olmamak için SEO kriterlerini göz önünde bulundurun ve hatta bir blog sayfası açarak ürünlerinize yönelik tanıtım yazıları hazırlayın.
E-Ticaret Sitesi Kurmayı Öğrenin
E-ticaret sitesi kurmak için kapsamlı bir rehber hazırlamak belki sayfalar alır. Ancak alacağınız E-Ticaret Eğitimi sayesinde çok daha kolay ve pratik bir biçimde e-ticaret sitesi kurma ve e-ticaret yapma konusunda bilgi edinirsiniz. E-ticareti en pratik şekilde öğrenmenin yanı sıra uygulayabilmek için Wordpress Eğitimi de gereklidir. Wordpress'in açık kaynak kodlu ve özgür Wordpress eklentileri olan WooCommerce ile sitenizi entegre edebilirsiniz. WooThemes tarafından yapılan ve Automattic tarafından geliştirilen eklenti, kolaylıkla tüm Wordpress kullanıcıları tarafından yönetilebilmektedir. Wordpress sayesinde e-ticaret sitesi kurmak artık çok daha kolay.
Pandemi Sonrası E-ticaret
Pandemi boyunca işletmeler tarafından varlık oluşturma bilinci oldukça yaygınlaştı. Yani buna mecbur kaldılar aslında. Zaten e-ticaret yükselişteydi çok daha ihtiyaç haline geldi. 24 Haziran’da da Ticaret Bakanı Ruhsar PEKCAN 2019 yılı ve 2020’nin ilk 5 ayının ticaret verilerini açıkladı. Siz hem bu verileri hem de kendi gözlemlerinizle birlikte pandemiyle beraber e-ticarette nasıl değişimler bekleniyor, nasıl neler yaşanacak?
E-ticaret bilgi platformu yıllardır bakanlık nezdinde kurulmaya çalışıyordu. Kurumsallaşmaya başlayıp Türkiye’den de resmi veriler almak çok daha ayakları yere basan bir hale getirdi. 2019 yılı Türkiye verileri açıklandı. Veriler Ticaret Bakanlığı resmi sayfasında erişilebilir durumda. Ama onun öncesinde birkaç veriyle daha birleştirerek kendi tecrübelerimle aktarmak istiyorum.
Birincisi Bankalararası Kart Merkezi (BKM) şöyle bir açıklama yaptı. Pandemi döneminde Türkiye’de daha önce hiç kullanılmamış 3 milyon yeni kredi kartıyla e-ticaret üzerinden alışveriş yapıldı dendi. Bu rakam Türkiye’deki e-ticaret açısından hiç olmadığı kadar itici bir güç sağladı. 65 yaş üzeri vatandaşlarımızın da bu alana giriş yapmış olması, bu zamana kadar e-ticaret sisteminin güvenli olmadığını düşünenlerin de bu pazara yönelmesi böyle bir sonucu doğurdu.
Bakanlık tarafından paylaşılan veriler 2019 yılı verileri ve muhtemelen önümüzdeki sene bu verilerin çok daha fazla artmış olduğunu göreceğiz.
Türkiye’de şu an 68 bin 457 işletme e-ticaret faaliyeti yürütüyor. Bu işletmelerden bazıları küçük bazıları büyük ölçekli işletmeler. 31 bin 647 işletme İstanbul’da. 6 bin 328 işletme Ankara’da. Antalya 2 bin 473, Bursa 2 bin 731, Konya bin 348, İzmir 4 bin 725 işletmeyle e-ticaret faaliyeti yürütüyor. Türkiye’de e-ticaret üzerinden en çok sipariş alınan gün pazartesi ve ikincisi Salı günü. En az alışveriş yapılan gün ise Pazar günü. Bu veriler neyi ifade ediyor? Pazartesi günü yükselen e-ticaret grafiği hafta sonuna doğru azalıyor. Bunun birkaç sebebi var. Birincisi Pazar günü kargolar yola çıkmadığı için pazartesi günü yoğunluk yaşanıyor. İkincisi pazartesi ofislerde iş başındayız ve kullanıcı biliyor ki pazartesi günü sipariş verdiğinde hafta ortasında siparişi eline geçmiş olur.
Türkiye’de e-ticaretle en çok alışveriş yapan illerde İstanbul yüzde 36’yla birinci sırada. Bunu yüzde 9 ile Ankara ve yüzde 6’yla İzmir takip ediyor. Bu illeri Bursa, Kocaeli ve Antalya takip ediyor.
Peki e-ticaret ile alışverişte en çok hangi yöntemler kullanılıyor?
Toplamda 98.5 milyar Türk lirası kartla ödeme yapıldı. 8.9 milyar Türk Lirası kapıda ödeme, 29.5 milyar Türk Lirası havale/EFT yöntemiyle ödeme yapıldı. Bu tabloya göre Türkiye’deki e-ticaret kullanıcısı kartla ödemeyi çok seviyor. Bu noktada Sanal Pos önemli. Birçok bankanın kartı kullanıldı ve bu alanda kampanya üretmek çok önemli. Adet olarak da 657 milyon adet havale/EFT ile ödeme gerçekleşmiş. 176 milyon da kapıda ödeme işlemi gerçekleşmiş. Baktığımız zaman kart bilgilerini vermek istemeyen e-ticarete güvenmeyen kullanıcı sayısı da hatırı sayılır seviyede.
Bir de sektörlere göre bakacak olursak hacimsel/rakamsal olarak Hava yolları sektörü 2019 yılında 15.3 milyar Türk Lirası ciro yapmış. Giyim, ayakkabı, aksesuar sektörü 13.8 milyar lira ciro yapmış. Beyaz eşya ve küçük ev aletleri sektörü 13,3 milyar lira, seyahat sektörü 9,3 milyar lira, elektronik 8,5 milyar lira, yemek sektörü ise 5 milyar lira işlem hacmiyle takip etmiş.
Bakanlık sepet ortalamalarını da paylaştı. Bu veriyi de paylaşalım. Baktığımız zaman geçen sene Hava yolları 874 TL sepet ortalamasına ulaşmış. Seyahat şirketleri 174 TL, giyim 160 TL, elektronik 126 TL, çiçek 82 TL, kitap ve dergi 64 TL, yemek sektörü ise 34 TL sepet ortalamasına ulaşmış.
Bu noktada toparlayacak olursak e-ticaret harcamalarının %76’sı peşin ödeme yapılarak, %24’ü taksitli ödemeyle gerçekleşmiş.
Pandemi ile ilgili veriler henüz açıklanmadı. Bu verilerle ilgili bilgiler hiçbir yerde yok. Ancak önümüzdeki zamanlarda anlatabiliriz bunları.
Yeni Normalde E-ticaret Nasıl Yapılır?
E-ticaret yoluyla gıda alışverişlerinin 6 kat arttığını görüyoruz. Hepimiz COVID döneminde marketlerden alışveriş yapmak yerine internetten gıda alışverişi yapmaya başladık. Hatta ilginç örneklerini de gördük. Kiğılı gibi bazı giyim mağazaları online alışveriş sitelerinde makarna salça gibi ürünler satışa sundular. Dönem içinde e-ticaret yapan ancak dönem koşulları içinde düşüşte olan bir çok sektör oldu söylediğiniz gibi. Seyahat, taşımacılık, konaklama ve özellikle hava yolları şirketleri. Şu an olumsuz durum biraz giderilmiş gibi olsa da halen gelirleri düşük bir seviyede devam ediyor. Yeni normal dönemle ilgili bir öngörüde bulunmak mümkün mü? Siz bu konunun uzmanı olarak ne düşünüyorsunuz? Öngörünüz nedir?
Öngörüde bulunabilmek için çok daha fazla veri gerekiyor. Bu verileri yorumlamak çok daha sağlıklı olur bizim için. Şöyle ki bir pik nokta yaşadık. Evlere kapandık. Avm’ler çarşılar kapalıydı. Bir şey yapamadık aslında. Fakat şu anda şöyle bir gerçek var ortada. Normalleşmeye başlamakla beraber Dünya Sağlık Örgütü pandemiyi kaldırmadı. COVID-19 daha bitmedi, aşısı da bulunmadı. Sadece önlemler ve sosyal mesafe kurallarıyla beraber belirli bir seviyede tutmak gibi bir politika izleniyor. Tüm dünyada böyle bir gayret var. Peki bu durum nasıl etkiliyor? Dün bir anket yaptım ve ortalama 100 kişi katıldı. Öncesinde de bu anketi kendi Instagram hesabında paylaşmıştım. Orada da 13 bin kişi ankete katıldı. Soru şuydu: ‘’Bu sene tatile gitmeyi düşünüyor musunuz? İki ankette de sonuç değişmedi. Ortalama %60 hayır dedi. %20 nötr %20 iste evet dedi. Yani bunun sonucu olarak bazı sektörler hiç etkilenmese de bazı sektörler bitme noktasına geldi. Biz pik noktaya eriştik ancak şu sıralar ticaret düşüyor. Ancak bu düşüş okyanustaki git-gele benzetilebilir. Yani peak noktadan aşağı düşmüş olsa da yeni normalde e-ticaret eski normale göre daha fazla tercih edilen bir noktada olacak.
E-ticaretin Türkiye’deki payı hiç olmadığı kadar zirve yapmış durumda. Yüzde12-15 seviyelerine çıkmış olabilir. Bu hiç olmadığı kadar büyük bir ticaret dönüşüm hikayesi yarattı.
E-ticaret yapmak isteyenlere tavsiyeleri ve katılımcı soruları için videonun devamını izleyebilirsiniz.
