Biyoteknoloji kendi talebini oluşturmak için temel bilim buluşlarını kısa sürede kullanarak ticari ürünlere dönüştürebilir. Bu açıdan diğer teknoloji bilimlerinden ayıran en önemli husus olarak belirtebiliriz. Bu yazımızda Biyoteknologların görev ve sorumluklarına değindik.
Biyoteknolog Nedir?
Biyoteknolog doku ve hücre biyolojisi kültürü, mikrobiyoloji, genetik, biyokimya, moleküller biyoloji ve fizyoloji gibi doğa bilimleriyle beraber elektrik-elektronik, makine mühendisliği, bilgisayar mühendisliği, gibi mühendislik dallarından faydalanarak DNA teknolojileriyle bitki, hayvan ve mikroorganizmaları geliştirmek doğal olarak elde edilemeyen, ihtiyacımız olanı kadar üretilemeyen ve az bulunan maddeleri elde etmek için bu teknolojiyi kullanan kişi olarak tarif edilebilir. (tr.wikipedia, 2021)
Biyoteknoloji bolümü diğer bilimlerle ilişkilerini yakından inceleyen bir bilim bilim dalıdır. Temel biyolojik bilimlerinde meydana gelen yeni gelişmeler ve ortaya çıkan ihtiyaçlar doğrultusunda bir çok ülkede yerinde eğitim veren kurumların hazırlamış olduğu planlar doğrultusunda müfredatlar yapılarak uygulamaya dönük yürütülen çalışmalardan oluşmaktadır. (hurriyet/egitim, 2021)
Biyoteknoloji kendi talebini oluşturmak için temel bilim buluşlarını kısa sürede kullanarak ticari ürünlere dönüştürebilir. Bu açıdan diğer teknoloji bilimlerinden ayıran en önemli husus olarak belirtebiliriz. Bu konuda verilebilecek en iyi örneklerden biri sıcak su kaynaklarında yaşayan bakterilerin birinden elde edilen yüksek sıcaklığa dayanıklı bir enzim, 21. yüzyılın ilk çeyreğinde uygulama ve temel bilim çalışmalarının ayrılmaz bir parçası durumunda olan PCR’nin önemli bir girdisi durumundadır. Biyoteknoloji uygulamamaları; biyokimya, moleküller biyoloji, mikrobiyoloji, immünoloji, hücre biyolojisi, biyoproses, emzimoloji ve protein mühendisliği gibi farklı alanları bünyesi içinde bulundurur. Bu sebeple birçok bilimsel alanla karşılıklı ilişki içinde gelişir.
Biyoteknoloji tam tanımı; hayvan, bitki veya mikroorganizmaların tamamı veya bir kısmı kullanılarak yeni bir organizma elde etmek için ya da olan bir mikrooranizmanın genetik yapısında istenilen doğrultuda değişiklikleri oluşturmak için kullanılan yöntemlerin toplamına biyoteknoloji olarak ifade edilmektedir. (tr.wikipedia, 2021)
Biyoteknolog Ne İş Yapar?
Bu alanda görev yapan bilimcilerin birçok görevi bulunmaktadır. Genel olarak araştırma ve uygulama alanlarındaki görevlerini aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür.
Farklı biyolojik canlılar, hücreler ve sıvılarda yer alan ya da ilişkili diyebileceğimiz; protein, gen, genom, proteom ve metabolom analizlarini yapmak; çevre, gıda, ziraat, tıp, tarım, ticaret, üretim ve bununla ilgili alanlarda, biyoteknoloji merkezci sinerjistik çözümler üretmek ve hizmetler sağlamak gibi görevleri vardır.
Her türlü biyolojik üründe, içeriğinde şeker olan çikolata ve buna benzeri ürünlerde ve her çeşit tohum analizlerinde ilgili DNA bölgesi ve gen yerlerini saptamak, pratik ve bilimsel alanda kullanılması beklenen bilgileri üretmek, bilimsel deneysel düzenekleri işletmek. GDO (Genetiği Değiştirilmiş Organizma) analizi ve buna benzeri analizleri gerçekleştirmek.
Çalışmış olduğu kurum politikalarını göz önünde bulundurarak bilimsel bilgileri paylaşmak ve ilgili sektörlerle bu bilgiler ışığında hizmet sunmak.
Klinik ve temel tıp bilimlerindeki alanlarda olmak üzere, defekt ve normal fenotipleri oluşturan, farklı hastalık ya da doğrudan veya dolaylı ilişkili, gen ve genom, protein ve proteom analizlerini sağlamak, bilgiler üreterek ilgili alanlarda yer alan araştırmacı ya da ihtiyaç sahipleriyle beraber ortak çalışmalar gerçekleştirmek.
Sekansı ve ekspresyon, gen klonlanması analizlerini gerçekleştirmek ve bu alanlarda bilimsel ve rutin destek ve hizmetler sunmak.
Yeni nesil olarak kabul edilen genom sekanslama teknolojilerindeki gelişmeler konularında bilgi transferini sağlamak, ilgili sistemlerin kurularak işletilmesini gerçekleştirmek ve buna ait konularda hizmetler vererek araştırmalar yapmak.
İnsan sağlığı ve hastalıkları kapsamında gen ve protein merkezli yeni bilgiler üretmek amacıyla, genomik, farmakogenomik, proteomik, moleküller genetik ve biyoinformatik alanlarının sağlamış olduğu bilgilerden faydalanarak çalışılan bölgede yer almayan ya da yeni deneysel çalışmalar hazırlamak.
Her çeşit canlıdan ya da biyolojik materyalden DNA, plasmid, RNA izolasyonlarını gerçekleştirmek, gen transfer yöntemlerini optimize ederek standart hale getirmek, yeni yaklaşımlar ortaya koyarak geliştirmek ve yayınlamak.
DNA barkod analizi kullanılarak her türlü canlının tür düzeyinde tanımlamasını gerçekleştirmek, trüf gibi kıymetli mantarlar dahil olmak üzere her çeşit canlı veya ürünün, gen skansına dayalı ya da multiplex PCR yaklaşımları dahilinde tanımlamasını yapmak.
Akrabalıkların ve soy ağaçlarının belirlenmesinde DNA dizisine dayalı çalışmalar yürütmek ve buna benzeri hizmetler sunmak.
Farklı canlı sistemlerinde Gerçek Zamanlı PCR teknolojisinin kullanılması ve geliştirilmesiyle ilgili çalışmalarda bulunmak ve konu kapsamında yer alan kurumlara bilgi paylaşımında bulunmak. (Sıtkı Kocman Üniversitesi, 2021)
Biyoteknolog Maaşları
Kamu ve özel kurumlarında maaş alımlarında farklılar bulunmaktadır. Kamu kurumlarında maaş alımları özel sektöre göre düşüktür. Fakat kimi kamu kurumlarında özel alımların söz konusu olabileceğini göz önünde bulundurulduğun maaşların özel kurumlarda verilen maaşlarının ortalamanın üzerinde yer almaktadır. Bu durumun böyle olmasının en temel nedeni ise devletin kendi kurumlarında sağlamış olduğu yatırımlar şeklinde özetleyebiliriz. Kimi özel teşebbüsle kurulan ar-ge şirketlerinde ise maaş alımları kamu kurumlarına göre de yüksek olduğunu belirtebiliriz.
Bu durumun böyle olmasında ise özel sektörün çok farklı spesifik bir alan çalışması yürütmesi, donanımlı meslek yılına istinaden tecrübeli çalışanların çalıştırılması olarak gösterilmektedir. Örneğin yeni göreve başlayan biri kamu sektöründe daha fazla maaş alırken özel sektörde ise daha az maaş almaktadır. Fakat hem kamu hem özel de yeni göreve başlayanların yıllık ortalama maaşları 38.000 TL- 44.000 TL arasında gösterilmektedir. Beş yıllık deneyimi olan kişilerin ise özelde yıllık 50.000 - 80.000 TL civarında maaş almaktadır. Özel sektörde on yıl ve üzeri deneyime sahip olan kişilerin ise 2021 yılı için alabildikleri maaş en fazla 115.000 TL civarında olmuştur.
Biyoteknolog Nasıl Olunur?
Biyoteknolog olabilmek için sayısal derslere hakim olmak gerekir. Bunun için lise seviyesinde sayısal bölüm tercihini yaparak eğitime devam edilmelidir. Başarılı bir lise dönemini geride bıraktıktan sonra her yıl Yüksek Öğretim Kurumu'nun düzenlemiş olduğu iki basmaklı sınavlarına girmek gerekir. Bunlardan ilki Temel Yeterlilik Testi (TYT)’dir. İkincisi ise Alan Yeterlilik Testi (AYT) olarak karşımıza çıkmaktadır. İlk sınavdan başarılı bir puan aldıktan sonra ikinci sınav olan AYT sınavına girerek iyi bir puan almak gerekir. Daha sonra alınan puanların belirli bir ortalaması alınarak, lise dönemi boyunca alınan genel not ortalamasıda eklenerek üniversitelerin biyoteknoloji bölümlerini tercih ederek bu alandan mezun olmak gerekir.
Elbette biyoloji, kimya ve diğer sayısal derslerin ağırlıklı olduğunu belirmememiz gerekir. Teori eğitimini aldıktan sonra uygulamaya dönük pratik eğitimlerinde olacağı ve bunun staj şeklinde üniversite 2. sınıftan itibaren başlayacağını belirtebiliriz.
