İletişim kurmanın çeşitli yolları bulunur. Günlük hayatımızda kendimizi konuşarak ifade ederiz. İletişimi de genellikle konuşma yoluyla kurarız. Güzel ve doğru bir konuşma ilişkileri ne kadar olumlu etkilerse kötü bir konuşma da o kadar kötü etkiler. Güzel konuşan birilerini duyduğumuzda dinlemek isteriz. Ancak karşımızdaki kişi kelimeleri düzgün telaffuz edemiyorsa, ses tonunu, vurgu ve tonlamasını iyi ayarlayamıyorsa onu dinlemek adeta bir işkence olur. Bu konuşma problemleri gerek hastalık sebebiyle gerekse alışkanlıkla gerçekleşmiş olabilir. Sorun her ne olursa olsun konuşma düzeltilebilir bir şeydir.
Konuşmayı düzeltebilmenin birçok yolu vardır. Bunun için eğitimin yanında bireysel çaba da önemlidir. Güzel konuşma kişiye özgüven kazandırır. Aynı zamanda başkalarına karşı saygınlık oluşturmamıza yardımcı olur. Ancak konuşmayı düzeltebilmek için konuşma yanlışlarının ve bozukluklarının farkında olmak gerekir. Öncelikle bu yanlışlıkları inceleyelim.
Güzel ve Doğru Konuşmayı Etkileyen Faktörler
Konuşma aslında her şeydir denebilir. İnsan ilişkileri konuşmalarla başlar ya da konuşmalar yüzünden biter. İnsanların konuşmalarındaki yanlışlıkların ya da duyulduğunda hoşa gitmeyen telaffuzların birçok sebebi olur. Kişilik özellikleri de konuşma problemleri ortaya çıkarır. Düşük bir özgüvene sahip olmak konuşmanın seyrini olumsuz bir şekilde etkiler. Aynı şekilde fazla özgüven ya da kibire dayalı olarak yapılan üstten konuşmalar da konuşma yanlışlarından sayılabilir. Bu yanlışları düzeltmek hem psikolojik olarak iyi hissetmemize yardımcı olur hem de sosyal hayatımızı olumlu etkiler. Konuşmayı bozan yanlışlıklar şu şekilde sıralanabilir:
Alışkanlıklar: Küçükken öğrendiğimiz ya da belli bir yaştan sonra edindiğimiz davranışlardır. Çok uzun zaman kullanıldıklarında alışkanlıklardan vazgeçmek ya da onları değiştirmek bizi zorlayabilir. Örneğin çok bağırarak konuşmak küçükken kalabalık bir ortamda büyümenin ya da kendisini dinleyen kimse olmamasının etkisiyle geliştirilmiş bir davranış olabilir. Toplum içinde rahatsız edici olarak karşılanır.
Kuralları Bilmemek: Konuşmaya nasıl başlayacağını ve konuşmayı nasıl sonlandıracağını bilmemek en büyük konuşma hatalarından biridir. Karşıdaki kişiyi sıkabilir. İlgiyi dağıtabilir. Konuşmasında zaman yönetimi ve stres yönetimi yapamayan bireylerin etkili bir konuşma yapması mümkün değildir.
Üslup Hataları: Konuşulan ortamın, konunun ve karşıdaki kitlenin iyi tanınmaması onlara nasıl bir konuşma tarzı ile yaklaşılacağının bilinmemesi konuşma hatalarını ortaya çıkarır. Kaba sayılacak sözlerin, küfürlerin ve argo sınıfına giren kelimelerin neler olduğunun bilinmesi önemlidir.
Telaffuz Hataları: Kelimelerin doğru telaffuzunu bilmeden konuşmak komik duruma düşürebilir. Aynı zamanda konuşma içerisinde ııı, eee gibi anlamsız sesler çıkarmak da dinleyeni sıkar. Kelimelerin anlam inceliklerine dikkat ederek kullanmak önemlidir. Farklı anlamlara yol açabilir. Bu nedenle kullanılan kelimelerin iyi seçilmesi gerekir.
Dil, Dudak ve Gırtlaktan Kaynaklanan Hastalıklar: Konuşmayı fizyolojik olarak etkileyen problemler bulunabilir. Bu problemler yüzünden konuşma anlaşılmayabilir ya da konuşmacı söylediklerini birkaç kez tekrar etmek zorunda kalabilir. Tutukluk, kekemelik ve pelteklik bu sorunlardan bazılarıdır.
İlgili eğitim: Stres Yönetimi
İlgili eğitim: Zaman Yönetimi Eğitimi
Konuşmayı Düzeltmek İçin Neler Yapılabilir?
Güzel konuşmak bir sanattır. Her işte ya da sanatta olduğu gibi konuşmada da bazı inceliklere dikkat etmek gerekir. Kimse doğuştan böyle bir yetenekle gelmez. Ancak bazı çalışmalarla etkili iletişim kurmak için gereken beceriler edinilebilir. Konuşma akıcı ve düzgün hale getirilebilir. Konuşmada tedavi edilecek bir durum varsa dil ve konuşma terapistine gidilerek bu sorun çözülebilir. Onun dışındaki genel konuşma problemleri için şu yöntemler uygulanabilir.
Uzmandan Eğitim Almak
Burada bahsettiğimiz uzman diksiyon ve doğru konuşabilme eğitimi veren kişidir. Güzel konuşabilmek için doğru ve düzgün telaffuz için, sesin tonunu iyi ayarlayabilmek için eğitim alınabilir. Diksiyon eğitimine katılarak konuşma problemlerini gidermek mümkündür. Bu eğitim pek çok kurumda veriliyor. Bu eğitime katılabilmek için zamanınız yoksa Enstitü bünyesinde verilen online eğitimden faydalanabilirsiniz. Bu eğitim sayesinde hem kendi açınızdan hem de sizi dinleyenler için fark yaratabilirsiniz. Beden dilini de konuşmalara katarak anlaşılır ve doğru konuşma becerisi kazanabilirsiniz.
Ayna Karşısında Egzersiz Yapmak
Her gün ayna karşısına saçımıza ya da kıyafetimize bakmak için defalarca kez geçeriz. Ancak bu kez aynaları konuşma provası için kullanabilirsiniz. Ayna karşısında yüzünüzün ya da ağzınızın aldığı şekli görerek konuşmanızın karşıdan bakıldığında nasıl göründüğünü anlayabilirsiniz. Böylece düzeltmeniz gereken durumları daha kolay bir şekilde düzeltebilirsiniz.
Dişlerin Arasına Kalem Koymak
Pek çok güzel konuşma kursunda ya da diksiyon dersinde kullanılan bir yöntemdir. Telaffuz edilmesi zor kelimeleri en doğru şekilde telaffuz edebilmek için iki dişin arasına kalem sıkıştırılarak konuşulmaya çalışılır. Bu hareket dudak ve dilde oluşan tembelliğin giderilmesine yardımcı olur.
Ses Kaydı Yapmak
Çoğumuz genellikle kendi sesimizi duymaktan hoşlanmayız. Ancak konuşmamızın nasıl bir tonda devam ettiğini, konuşma hızımızı ve konuşma sırasında yaptığımız yanlışları anlayabilmenin en güzel yollarından biri ses kaydı yapmaktır. Kendi sesimizi kaydettikten sonra yanlış bulduğumuz ya da hoşumuza gitmeyen şeyleri düzeltmek için çalışmalar yapabiliriz.
Kitap Okumak
konuşmayı düzeltebilmede kitap okumanın önemi büyüktür. ne kadar çok kitap okursak kelime dağarcığımız o kadar genişler. Şiir kitabı, roman ya da makale fark etmeksizin seçilen bir metin sesli okunursa vurgu ve sesin yönetimi daha kolay olur. Kelimeleri daha doğru telaffuz edebiliriz. Bu sayede konuşmamızı daha düzgün ve etkili bir hale getirebiliriz.
Tekerleme Söylemek
Çocukluğumuzdan beri hepimiz masalların ya da oyunların içinde tekerleme örneklerine rastlarız. Birbirine benzer ses ve sözlerden oluşan, yarın anlamlı yarı anlamsız kafiyeli sözlerin bir araya getirilmesiyle meydana gelen kalıplaşmış sözler bütününe tekerleme denir. Sesler birbirine çok yakın olduğu için tekerlemelerin telaffuzu oldukça zordur. Diksiyon derslerinde de sıkça kullanılan bir yöntem olmakla beraber konuşma problemlerini gidermede çok etkilidir. Yaratıcılığı geliştirir. Tekerlemeler beyni de aktif tutar. Basit herkesin söyleyebildiği tekerlemeler geçildikten sonra en zor tekerlemeleri söylemeye çalışmak hatta bazen ezberlemek güzel konuşmaya yardımcı olmanın yanında eğlenceli vakit geçirmemizi de sağlar.
Güzel Konuşan Kişileri Dinlemek
Konuşmamızı düzeltebilmemiz için konuşmasını beğendiğimiz kişileri dinlemek oldukça etkilidir. İyi bir dinleyici olmak iyi konuşabilmenin de ön koşuludur diyebiliriz. Çünkü doğru anlayabilmek dinlemekle mümkün olur.
Çevredekilerin Görüşlerini Almak
Birinin güzel konuşup konuşmaması göreceli bir durum olabilir. Ancak kelimelerin telaffuzunda, sesin ve konuşmanın dışarıdan nasıl duyulduğu konusunda güvendiğiniz kişilerden yardım alabilirsiniz. Çok hızlı konuşursanız söyledikleriniz anlaşılmaz. Çok yavaş konuşursanız da dinleyenler sıkılabilir. Bunlar da birer problemdir. Sizi dinleyenlerin görüşlerini alarak konuşma hızınızı ve ses tonunuzu ayarlayabilirsiniz.
Dil Kurallarına Hakim Olmak
Türkçenin dil bilgisi kurallarına hakim olmak kelime seçimini etkiler. Yerinde bir kullanım sağlar. Örneğin inceltme işaretini ele alalım. Bu işaret bir kelimeyi iki farklı anlama sokabilir. Ancak bu inceliği ve kuralı bilmeyen biri kar ve kâr arasındaki ince çizgiyi ayıramaz. Konuşmayı güzel olmaktan çıkarır. Mümkün olduğu kadar İstanbul Türkçesine yakın bir şekilde konuşmaya çalışmak konuşmanın düzeltilebilmesine yardım eder.
Düşünerek Konuşmak
Her zaman hazırlıklı ve planlı konuşmalar yapmamız mümkün değildir. Ancak konuşmanın düzeltilebilmesi ve güzelleştirilebilmesi için konuşulacak konunun ve kelimelerin düşünülmesi önemlidir. Konuşurken heyecan ve stres gibi duygu durumları yansıtılmamaya çalışılmalıdır. Çok uzun ve kafa karıştıracak cümleler kurmak da konuşmanın bozulmasına neden olabilir.
