2020 her anlamda unutulmayacak zor bir yıldı. Eğitimde yaşananlar da daha önceki yıllara benzemiyordu. Bu yıl eğitimi farklılaştıran ise pandeminin ilk günlerinde yapılan “okulları 3 hafta tatil ediyoruz” açıklamasıydı. Tabii o 3 haftalık tatil bitmedi, uzadıkça uzadı. O açıklamanın ardından hem öğrenciler hem öğretmenler yeni kavramlarla tanıştı. Yeni bir eğitim modelinden haberdar oldu. EBA, uzaktan eğitim ve hibrit eğitim bu kavramların en önemlileriydi.
Sınıf ortamında yapılan dersler yerini online eğitime bıraktı. Daha önce öğrencilerin sadece not bakmak için uğradığı EBA yeni sınıf oldu. TRT EBA TV kanallarında ilkokul, ortaokul ve lise düzeyinde eğitimler yayınlandı. Hem veliler hem öğrenciler hem de öğretmenler şaşkındı. Peki sonra neler yaşandı? 2020 yılında eğitimde neler oldu? Hangi olaylar unutulmazlar arasındaki yerini aldı? Soruların cevapları yazının devamında.
2020: Uzaktan Eğitim Yılı
2020’yi eğitim açısından değerlendirdiğimizde söylenebilecek en net şey; uzaktan eğitim yılı olmasıydı. Uzaktan eğitim ne demek? Önce bu sorunun cevabıyla başlayalım.
Uzaktan eğitim; EBA (Eğitim Bilişim Ağı) üzerinden yapıldı. EBA, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından kurulan elektronik içerik ağı. Eğitsel ve sosyal nitelik taşıyor. Programın ilk kuruluş amacı, ihtiyaç duyulan her yerde teknolojinin avantajlarından faydalanarak eğitim yapmak diye açıklanmıştı. Sanırım kuruluş amacına en uygun şekilde 2020’de kullanıldı.
İçerikler dersler geliştirilirdi. Canlı dersler yapılır oldu. “EBA’nın avantajları nedir?” sorusunun cevabını öğretmenlere sorarak aldım. Öğretmenler EBA’nın avantajlarını zaman tasarrufu, daha çok görsel kullanılması ve sınıf ortamında ulaşılamayacak pek çok materyalin öğrencilerle paylaşılabiliyor olması diye sıraladı.
EBA’nın avantajları çoktu belki ama erişmek zordu. İlkokul ortaokul ve lise düzeyinde 18 milyon öğrencinin siteme girmesi EBA’yı çökertti. Bazı altyapı düzenlemeleri yapıldığı söylendi ancak çözüm olmadı. İnternet erişimi olmayan yerleşim yerleri pek tabi EBA’ya da erişemediler. Öğretmenler farklı programlar üzerinden dersler yapmakta çözümü buldu. Zoom programı bu programların ilkiydi. Whatsapp’tan ödevler verildi, kontroller yapıldı. Zaman zaman veliler dinlendi. Veli toplantıları bile online yapıldı. Kapı kapı dolaşıp öğrencilerine ders anlatan öğretmenlerin hikayelerini duyduk.
22 Ekim’de kademeli olarak okullar açıldı. Anasınıfları, 1’inci, 5’inci, 8’inci, 9’uncu ve 12’inci sınıflar okula kavuştu. Haftanın 2 günü eğitim diğer günler uzaktan eğitim yapıldı. Online canlı derslerle öğrencilere ulaşıldı. Hasret bitmişti, diğer sınıfların öğrencileri de okula kavuşacakları günü iple çekiyorlardı. Ancak bu kavuşma uzun sürmedi. Artan vaka ve hasta sayıları bir kez daha yüz yüze eğitimi kapattı. Öğrenciler bu dönemi uzaktan eğitimle tamamlayacaklar.
Uzaktan Eğitimin Dezavantajları Nelerdi?
İster EBA üzerinden ister farklı programlar üzerinden yapılsın online derslerin avantajları kadar dezavantajları da vardı. Peki, uzaktan eğitimin dezavantajları neydi? Öğretmenlerden aldığım cevapları sıralayalım:
Çocuklarla birebir iletişim kurulamadığı için verim olmuyor,
Öğrencinin dersi dinleyip dinlemediğini bilinmiyor,
Derse katılan öğrenci yarıda bırakıp gidebiliyor,
Çocuklar uzun süre bilgisayar ve telefon başında olmak istemiyorlar çünkü sıkılıyorlar,
Ders programları yüz yüze eğitimdeki gibi değil, dağınık. Sabah ve akşam dersler yapılıyor. Öğrenciler akşam derslerinden mustarip. Katılım düşük ve verim alamadıklarını dile getiriyor.
Öğretmenler için de mesai kavramı yok, gece 12’de öğrencinin ödevine ya da sorusuna dönüş yapıyor,
Hem öğrenciler hem öğretmenler gece gündüz sürekli telefon ve internet başında vakit geçirir oldu.
2020'nin eğitim üzerindeki etkisini abartmak zor olacaktır. Pandemi, okulları ve üniversiteleri kapılarını kapatmaya zorladı, öğrencileri ve eğitimcileri öğrenmenin ve öğretmenin yeni yollarını bulmak için çabalamak zorunda bıraktı.
Birçok zorluk yaşanırken, bazı parlak noktalar da vardı. İşte 2020'de eğitimde gerçekleşen en önemli şeylerden bazıları:
1. COVID-19 Nedeniyle Kapanan Okullar
2020'de eğitim alanındaki en büyük hikaye hiç şüphesiz COVID-19 nedeniyle okulların kapatılmasıydı. Mart ayında pandemi dünyaya yayılmaya başladığında, ülkeler virüsü kontrol altına almak için okulları kapatmaya başladı.
Bunun hem öğrenciler hem de eğitimciler üzerinde büyük bir etkisi oldu. Birçok öğrenci kritik öğrenme zamanını kaybederken, eğitimciler de yeni öğretim yöntemlerine hızla adapte olmak zorunda kaldı.
2. Çevrimiçi Öğrenme Başladı
Okulların kapanmasıyla birlikte birçok öğrenci eğitimlerine devam etmek için çevrimiçi öğrenime yöneldi. Bu durum, Zoom ve Google Classroom gibi şirketlerin popülaritesinin artmasıyla birlikte eğitim teknolojisi sektöründe bir patlamaya yol açtı.
3. Evde Eğitim Daha Popüler Hale Geldi
Okulların kapanmasıyla birlikte bazı ebeveynler çocuklarına evde eğitim vermeye karar verdi. Bu da evde eğitim kaynakları ve materyalleri için yeni bir pazar yarattı.
4. Öğrenci Aktivizmi Arttı
2020'de yaşanan tek olay pandemi değildi. Bu yıl aynı zamanda öğrenci aktivizminde de bir artış yaşandı ve gençler ırksal adaletsizlik ve iklim değişikliği gibi konularda tavır aldı.
5. Eğitim Bütçeleri Kesildi
Pandeminin eyalet ve yerel bütçeler üzerinde büyük bir etkisi oldu ve eğitim finansmanında kesintilere yol açtı. Bu durum okullar üzerinde dalgalanma etkisi yaratmış, birçok okul mevcut program ve hizmetlerini sürdürmekte zorlanmıştır.
6. Üniversite Kayıtları Düştü
Pandemi nedeniyle birçok öğrenci üniversite planlarını ertelemeye karar verdi. Bu durum, yükseköğretim sistemi üzerinde uzun vadeli bir etki yaratması muhtemel olan üniversite kayıtlarında bir düşüşe yol açtı.
7. COVID-19'un Etkisi Önümüzdeki Yıllarda Hissedilecek
2020 eğitim için zorlu bir yıl olurken, pandeminin etkileri önümüzdeki yıllarda da hissedilecek. Kapanışların, bütçe kesintilerinin ve kayıtlardaki düşüşlerin uzun vadede öğrencileri, eğitimcileri ve okulları nasıl etkileyeceği hâlâ belirsiz.
Geriye dönüp baktığımızda, 2020 eğitim için bir roller coaster yolculuğu oldu. COVID-19 nedeniyle okulların kapatılmasından öğrenci aktivizmindeki artışa kadar, büyük değişikliklerin ve zorlukların yaşandığı bir yıl oldu. 2021'e girerken pandeminin eğitim üzerindeki etkisini hissetmeye devam edeceğiz, ancak gelecek için umutlu olmak için de nedenlerimiz var.
2020'de Uzaktan Eğitim Döneminin Unutulmaz Olayları
Öğretmenler yüz yüze eğitimin eksikliğini hissettirmemek, açığı kapatmak ve çocukların daha iyi ders anlamalarını sağlamak için çok çalıştı. Adeta seferber olmuş durumda idiler. İyi ki fadakar öğretmenlerimiz vardı. 2020’de eğitimle ilgili unutulmaz olaylar nelerdi? Öğrencilerin EBA’ya ulaşmak için sarf ettiği çaba, fedakar öğretmen hikayeleri, internet erişimin olmadığı köylerde yapılan çalışmalar.. Şöyle hemen hafızalarımızı tazeleyip haberlerde yer alan örnekleri hatırlayalım.
Hastane Bahçesinden Canlı Ders Yaptı
Hatırladığım fedakar öğretmen hikayelerinin ilk adresi Diyarbakır. Fen Lisesinde görev yapan Matematik Öğretmen Mehmet Aydın’ın babası hastanede tedavi görüyordu. Öğretmenimiz de refakatçiydi. Babasına refakat ederken öğrencilerini unutmadı ve hastane bahçesinden canlı dersler yaptı. O anın fotoğrafları basına yansıdı, sosyal medyada konuşuldu. Sonrasında hastane yönetimi öğretmene derslerini yapabileceği yeni bir oda tahsis etti.
Bir başka hastaneden canlı ders hikayesinin adresi Manisa’ydı. Yine bir öğretmenimiz hastanede yatan babasına refakat ediyordu. Babasının yattığı hastane odasından öğrencilerine ders anlatıyordu. O anlar hastanede çalışan hemşire paylaştı. O video da sosyal medyanın gündemindeydi.
Kapı Kapı Dolaşıp Ders Anlattı
Kapı kapı dolaşan öğretmenimiz Van’da idi. Sınıf öretmeni Gamze Arslan’ın öğrencilerinin çoğunun internet erişimi ya da teknolojik imkanları yoktu. Öğretmenimiz çareyi kapı kapı dolaşıp ders anlatmakta buldu. Elinde tahtası ve kalemleri her öğrencisinin kapısını çaldı. Sosyal mesafe krallarına uyarak dersler işlendi. Tabii maske de unutulmadı. Öğrenci velileri mutluydu.
Benzer bir hikaye dünyanın öteki ucunda Şili’de yaşandı. Medyaya yansıyan haberlerde öğretmen kamyonetinin kasasını sınıfa çevirmişti ve kapı kapı dolaşıp öğrencileriyle ders işliyordu.
İmam Camiyi Sınıfa Çevirdi
İnterneti olmayan yerleşim yerleriyle ilgili pek çok belediye çalışmalar yaptı. İlk akla gelen Ankara büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş. Belediye başkanları ya da siyasiler eliyle yapılan çalışmalar zaten medyada fazlasıyla yer buldu. Bu yazıda halkın içinden hikayelere özellikle yer vermek istedim.
Muş’un Varto ilçesinde camii imam hatibi Ertuğrul Kertil çareyi camiye internet bağlamakta buldu. Namaz vakitleri dışında cami sınıfa dönüştü. İnterneti olmayan öğrenciler canlı derslerine camiden bağlandı.
Köy Kahvesi Sınıf Oldu
Bursa’nın Gököz köyünde muhtar köye internet aldı. Daha önce köy halkının oturduğu kahve sınıfa dönüştürüldü. Hem o köyden hem de çevre köylerden internete ulaşamayan öğrenciler kahvehanenin yolunu tuttu ve dersleri orada işledi.
Tablet Kampanyaları Düzenlendi
Eğitiminle ilgili unutulmayacak olaylardan biri de Acun Ilıcalı’nın sahibi olduğu televizyon kanalında canlı yayınla düzenlediği tablet kampanyası idi. Gece de 7,5 milyon liralık yardım toplantı. Haluk Levent ise kurucusu olduğu Ahbap Platfomu’yla birlikte pandemi boyunca ihtiyaç duyanın yanında olmaya çalıştı. Öğrencilere tablet dağıttı, ihtiyaç sahibi ailelere da gıda kolileri…
Öğrenciler EBA’ya Erişmek İçin Mücadele Etti
Başlıktaki habere konu olan birden fazla şehir hatırlıyorum. Hakkâri ve Erzurum o şehirlerden. Erzurum’da kara kışa aldırmayan öğrenciler tepeye tırmanarak EBA’ya erişiyordu. Yine Hakkâri’de köyün 1,5 kilometre uzağına yürüyorlardı. Yüksekova İlçesine bağlı Sarıtaş Köyü’nde öğrenciler; internet çeken tek yer olan köy dışındaki ahırın damına çıktı.
Amasya’nın Kızoğlu Köyü’ndeki 3.sınıf öğrencisi Boran, sadece pencere önünde çeken internet ile ders dinliyordu.
İnternet eğitimi olmayan öğrenciler, fedakar öğretmenler ve yardım kampanyalarıyla 2020 eğitim açısından unutulmaz bir yıl oldu. Bütün çalışmalara rağmen eğitimdeki eşitsizlik arttı. Bazı aileler çocukları için özel dersler, kurslar aldı. Bazı öğrenciler ise derslere bile katılamadı…
