Akış Şeması Nedir? Ne Zaman Kullanılmalıdır?

Algoritma, verilerin bilgisayara hangi çevre biriminden girileceğinin, sorunun nasıl çözüleceğinin, hangi aşamalardan geçilerek cevap alınacağının ve cevabın nasıl yazılacağının sözel olarak ifade edilmesine denir. Bu tanımdan yola çıkarak algoritmaların, görsel sembollerle ifade ediliş biçimine ise akış şeması ve akış diyagramı denilmektedir. İngilizce “flowchart” olarak da adlandırılmaktadır.

Akış şeması, iş akışlarının ve programların basit bir şekilde tasarlanması ve dokümante edilmesini sağlar. Akış diyagramı, diğer diyagramlarda olduğu gibi, bir süreçte neler olduğunun görselleştirilmesine yardımcı olmaktadır. Aynı zamanda iş akışının hazırlanmasına yardımcı olmaktadır.

İş akış içerisinde bulunan sorunlu alanları ve gözden kaçırılan noktaları görmede bireylere yardımcı olmaktadır. Bu kavramları daha iyi anlamak için tanımlamalarını yapmamız gerekir.

• Akış: Gereksinimleri karşılamak için bir dizi mantık işleminin dizilimine denir. Örneğin programlama sürecinde, bir programın başlangıcı veya bitişi oval şekil ile temsil edilir. Bir işlem dikdörtgen sembolü ile temsil edilir. Karar verme aşaması ise elmas şekliyle sembolize edilmektedir.

• Şema: Akışın ortak ve düzenli bölümlerinin yazılı açıklamasıdır. Bir grafik iletişim ve konsantrasyon için oldukça elverişli bulunmaktadır.

İlgili eğitim: Konsantrasyon Eğitimi

Kavramları tek tek tanımladıktan sonra akış şeması veya akış diyagramı nedir onu inceleyelim. Ardından akış diyagramı hakkında daha detaylı bilgileri hep beraber öğrenelim.

Akış Şeması Nedir?

Akış şeması veya akış diyagramı, algoritmaları ve yapılan işlemleri birbirine oklarla bağlı değişik sembollerdeki kutular içerisinde gösteren bir şemadır. Akış şeması, çeşitli alanlardaki işlem ve uygulamaların yönetilmesini sağlar. Aynı zamanda belgelendirilmesi, tasarlandırılması ve çözümlenmesinde kullanılan bir şemadır.

Akış şeması, bir işlemi, sistemi veya bir bilgisayar algoritmasını gösteren bir diyagram olarak tanımlanabilir. Basit ve anlaşılması kolay olan bu diyagramlarla karmaşık süreçleri belgelendirmek, planlamak, iyileştirmek vb. alanlarda kullanılmaktadır.

Algoritmaların daha görsel gösterilmesi olarak da tanımlanır. Çizgiler, elmaslar, dikdörtgenler, ovaller ve diğer sayısız şekillerle algoritmaların gösterilmesini sağlamaktadırlar. Akış diyagramı ve algoritmanın farkı, basamakların simgeler şeklinde kutular içine yazılmış olmasıdır. Aynı zamanda adımlar arasındaki ilişkinin ve yönün oklar ile gösterilmesi de bir fark olarak belirtilmesi gerekir.

Akış diyagramı, basit haliyle bilgisayar programlarının işlem basamaklarını sembollerle gösteren diyagrama denir. Yani algoritmaların görsel sembollerle oluşturulması işlemidir. Bu semboller ise standartlaştırılmış durumdadır.

Akış diyagramı, verilen bir işin tamamlanması için gerekli adımların daha iyi anlaşılmasını sağlayan görselliği ile ön plana çıkmaktadır. Programın akış yönü ve işlemler arasındaki bağlantıyı çubuklar ve oklar göstermektedir. Genelde bazı işlemler için genel semboller veya o işleme ait semboller kullanılmaktadır.

Akış şeması, geliştirilen bir algoritmanın şekilsel olarak ifade etmektedir. Aynı zamanda algoritmanın anlaşılabilirliğini kolaylaştırmaktadır. Akış diyagramlarını gösteren bazı semboller vardır. Bu semboller aslında işlevlerin simgesel gösterimini temsil eder.

Programlama kodları da bu semboller ile gösterilir. Bu da programı yazan kişinin yanı sıra başka bir programcının da bunları incelediğinde anlaşılabilirliğini kolaylaştırmaktadır. Aynı zamanda eğer programcı, uzun süre önce yazdığı kodu unutmuş ise hatırlamasına yardımcı olma amacı taşımaktadır.

Genelde programlama dilleri üzerinde programlama yapmaya başlarken, kodlar yazılmadan önce belirlenen algoritma, akış şemaları ile temsil edilir. Akış şemaları, belirlenen bilgisayar programlarının kaynak kodlamasını da yapmaktadır. Bu işlem sayesinde programın kaynak kodlarının geliştirilmesi için gerekli olan işlem kolaylığı sağlanmaktadır. Genel olarak akış şeması hakkında verilen bilgiler bu şekildedir. Şimdide bu şema üzerinde yer alan akış şeması şekilleri nelerdir ve hangi anlamlarda kullanılmaktadır onları inceleyelim.

Akış Şeması Şekilleri Nelerdir?

Akış şeması şekilleri, kendine ait olan görevleri yapmaktadır. Peki, akış şeması şekilleri nelerdir?

• Elips: Akış şeması şekilleri arasında en çok kullanılanlarından biri elips şeklidir. Şemanın başlangıç ve bitiş yerlerini gösterir. Başlangıç simgesinden çıkış oku bulunur. Bitiş simgesinde ise giriş oku bulunmaktadır. Yaptığınız işlemin nerede başladığını ve bittiğini gösterir.

• Paralel Kenar: Programcının veri girişi yapması istenildiğinde paralel kenar şekli kullanılır. Klavyeden yapılan girişler için kullanılmaktadır. Girilecek olan bir bilgi bir değişkene aktarılmaktadır. Sembol içine değişken yazılmalıdır.

• Dikdörtgen: Hesaplama işlemi veya bir değişkene değer atama işleminde kullanılır. Akış şeması şekilleri arasında en çok kullanılanlardan biridir. Her türlü hesaplama ve atama işlemi yapılır.

• Eşkenar Dörtgen: Eşkenar dörtgen de akış şeması şekilleri arasında yer alır. Mantıksal kıyaslamada kullanılmaktadır. Yanıtı “evet” ya da “hayır” olan sorular için kullanılmaktadır. Karar verme işlemini temsil etmektedir.

• Bozuk Dikdörtgen: Dalgalı dikdörtgen olarak da anılmaktadır. Akış şeması şekilleri arasındadır. Bu şeklin görevi, ekranda çıktı görüntüsü oluşturmaktır. Programcı olan kişiye yansıtılacak bilgileri belirtme amacı taşır.

• Altıgen: Algoritma içerisinde döngü varsa altıgen sembolü kullanılır. Döngü basamağını belirtmek için kullanılmaktadır.

• Oklar: Akış şeması şekilleri arasında oklar bulunur. Diyagramın akış yönünü belirtmek için kullanılır. Herhangi bir adımdaki işlem tamamlandığında hangi adıma geçileceğini gösterir.

Akış şeması şekilleri çok daha geniş bir perspektifi kaplamaktadır. Bu şekillerin listesi oldukça uzundur. Yukarıda verilen akış şeması şekilleri genel itibariyle temel ve en çok kullanılan şekilleri temsil etmektedir. Bu şekiller dünyanın her yerinde aynı olduğundan dolayı akış şeması evrensel olarak değerlendirilir. Temel olarak bu şekiller hakkında bilgi sahibi olduktan sonra akış şeması kullanımı ile konu daha iyi anlaşılacaktır.

Akış Şeması Ne Zaman Kullanılmalıdır?

Akış şeması kullanımı öğrenilerek iş yerinizin verimliliğini arttırabilirsiniz. Ne zaman kullanılması gerektiğinin bilincinde olarak işlemlerini kolaylaştırabilirsiniz. Yapacağınız işteki süreçlerin düzenlenmesi, çalışanlarınızın verimliliğini arttırmasına yardımcı olabilir. Akış şeması kullanımı öğrenerek aynı zamanda daha fazla üretkenlik ve daha fazla satış yapma imkanı elde edebilirsiniz.

Akış şeması kullanımı yaparken dikkat edilmesi gereken araç, bir sürecin grafiksel ve resimsel temsili olan akış şemalarıdır. Akış şeması kullanımı, fizik bilimi, bilgisayar programlama, eğlence sektörü, mühendislik disiplinleri vb. endüstrilerde oldukça yaygındır. Akış şeması kullanımı ile karmaşık bir teknik olmadan bir sürecin nasıl çalıştığını öğrenebilirsiniz. Aynı zamanda sürecin nasıl çalışması gerektiğini bildirmenizi sağlamaktadır.

Aşağıda verilen maddelerde akış şeması kullanımı işinize oldukça yarayacaktır. Belirtilen durumları gerçekleştirmek istediğiniz zaman akış şeması kullanımı yapmanız gerekmektedir. Bu durumlar;

• Sebeplerle alakalı hipotez üretmek

• Bilgi, malzeme, bakım vb. süreçlerin kombinasyonunu içeren süreçleri incelemek

• Arttırılmış verimlilik için araç belirlemek

• Kimin kime kaynak sağladığını görebilmek için uygun ekip üyelerini belirlemek

• Veri toplamak için uygun alanlar oluşturmak istiyorsanız akış şeması kullanımı yapmanız gerekmektedir.

Akış Şemasının Faydaları Nelerdir?

Akış şeması kullanmak birçok fayda sağlamaktadır. Akış şemaları iletişimi geliştirmektedir. Mesela, eğitim sektörü açısından bakıldığında bu şemalar, yeni işe girenlerin her bir adımının tüm sürecin nasıl tamamlanacağını daha kolay anlamalarını sağlar. Bu da akış şemasının faydaları arasında görülür. Akış şemasının faydaları arasında bir sürecin belgelendirilmesini sağlamak da yer alır. Akış diyagramı, süreci bir adımdan diğerine kadar izlemeyi sağlamaktadır. Bu durumda sorunlar ortaya çıktığında kullanıcılarına yarar sağlar. Sorunun ne zaman meydana geldiğini belirleme açısından fayda sağlamaktadır.

Operasyonları denetleyen yöneticilere rehberlik etmesi de akış şemasının faydaları arasında yer alır. Bu durum politika ve düzenlemelere uygunluğun sağlanmasına yardımcıdır. Akış şemasının faydaları;

• Yapılan işlerin nasıl çalıştığını nasıl geliştirileceği konusunda netleştirmeye yardımcı olur.

• Katılımcılar arasındaki iletişimin güçlenmesini teşvik eder. Aynı zamanda ortak bir anlayış oluşturulmasını sağlar.

• Bir işlemin bittiği yer ile bir sonraki işlemin başladığı yer arasında çizgiler çeker.

• Akış şemasının faydaları arasında bir sürecin temel öğelerini bulmaya yardımcı olması da yer alır.

• İyileştirme ve arttırılmış verimlilik alanlarını belirleme de yardımcı olur. Bu da akış şemasının faydaları hakkında bizlere bilgi verir.

Akış şemasının faydaları genel itibariyle bu maddeleri kapsamaktadır. Kullanım alanlarınıza ve ihtiyaçlarınıza göre akış şeması faydaları çeşitlilik gösterebilir.

İlgili eğitim: Algoritma Eğitimi