Ziraat yüksek mühendisliği, tarım ve hayvancılığın bilimsel ve çağa uygun teknikler kullanılarak yapıldığı bir uzmanlıktır. Bir ülkede tarımın doğru bir şekilde ilerleyebilmesinde, ziraat mühendisleri ve ziraat yüksek mühendislerinin önemli ölçüde katkısı vardır. Akademik bilgileri ve tecrübelerini ilgili alanlarda kullanan bu uzmanlar, farklı çalışma ortamlarında da iş bulabiliyorlar. Bu nedenle, son dönemlerde gençlerin tercih ettiği bölümler arasında ziraat mühendisliği ve ziraat yüksek mühendisliği de bulunuyor.
Ziraat mühendisliği mesleğine genel olarak baktığımızda; tarım, tarla bitkileri, biyo-teknoloji gibi ziraat alanlarında işler yürütüldüğünü görüyoruz. Ziraat yüksek mühendislerinin görevlerine baktığımızda; bilimsel teknikler ve de ekonomik yöntemler kullanarak tarım ve hayvancılık işlerinin yapılmasını söyleyebiliriz. Ziraat mühendislerinin yaptıkları tarımsal alandaki işlerin plânlamasını ve yürütülmesini yapan kişi, ziraat yüksek mühendisidir. Kurumda yönetici konumunda olan bu uzmanlar, diğer ziraat mühendislerinin ve ekibin işlerini plânlayan ve görevlendirmeler yapan kişidir.
Ziraat yüksek mühendisi; biyoloji, genetik ve mühendislik teknolojisi bilimlerinden yararlanarak toprağın korunmasını sağlar. Ayrıca, çağa uygun teknik ve teknolojik sistemleri kullanarak, tarımın ve hayvancılığın iyileştirilmesine katkıda bulunacak projeler yapar.
Ziraat mühendisi unvanını hak etmek için, Ziraat Fakültelerinin bazı lisans bölümlerini bitirmek gerekir. Bu bölümleri hatırlatmamız gerekirse şöyle sıralayabiliriz:
Bitki Koruma,
Tarım Ekonomisi,
Tarımsal Biyoteknoloji,
Toprak Bilimi ve Bitki Besleme,
Zootekni,
Tarım Makineleri,
Tarımsal Yapılar ve Sulama
Bu bölümlerden mezun olan ziraat mühendisleri, ziraat alanında üniversitelerdeki enstitülerin açtığı yüksek lisans programlarına başvurabilirler. Bu yüksek lisans programlarını okuyan ve gerekli şartları tamamlayan öğrenciler, yüksek ziraat mühendisi unvanını alır.
Tarım kavramı düşünüldüğünde akla gelen ilk meslek ziraat mühendisliğidir. Son zamanlarda yüksek lisans eğitiminin de tercih edildiğini düşünürsek, meslek olarak “yüksek ziraat mühendisliği” ilgi gören bir meslek olacaktır.
Bu yazıda, “Ziraat yüksek mühendisi nedir?”, “Ziraat yüksek mühendisi ne iş yapar?”, “Ziraat yüksek mühendisi nasıl olunur?” ve “Ziraat yüksek mühendisi maaşları” konularını işleyeceğiz. Ziraat yüksek mühendisliği mesleğiyle ilgili merak edilen konular hakkındaki yazımıza birlikte göz atalım…
Ziraat Yüksek Mühendisi Nedir?
Ziraat yüksek mühendisi; tarımsal ve hayvansal ürünlerin işlenmesinde, toprak ve suyun korunmasında, biyoloji ve mühendislik teknolojilerini kullanan uzmandır. Bu meslek mensupları, lisans mezunu mühendislere göre daha yüksek mevkilerde görev yaparlar.
Ülkemizin tarımsal sorunlarına çözüm üreten ve çalıştığı kurumdaki gerekli idare işlerini yürüten kişiler yüksek ziraat mühendisleridir. Tarım ve hayvancılık konularındaki çağa uygun teknolojik ve sağlıklı çözümler için ziraat yüksek mühendislerinin uzmanlıklarına ihtiyaç vardır. Üniversitelerin ilgili enstitülerinde, bilimsel teknik ve teknolojilerin eğitimini alan ziraat yüksek mühendisleri; tarımsal sorunlar için başvurulacak bilirkişidir.
Ziraat yüksek mühendisi, lisans mezunu ziraat mühendislerinin yüksek lisans bitirmiş ve uzmanlık almış halidir diyebiliriz. Bu yüksek mühendisler; çalıştıkları kurumlarda yönetici, müdür, amir, operasyon müdürü gibi mevkilerde görev alabilirler. Ayrıca kendi firmalarını açarak; kurucu, genel müdür, yönetim kurulu başkanı gibi unvanlarla görevlerini yürütebilirler.
Ziraat yüksek mühendisleri; tarla bitkileri, bitki hastalıkları, hayvan hastalıkları ve bu hastalıklara karşı metotlar gibi konularda uzmandır. Ayrıca, tarımsal alanlardaki yapıların projelerinin yapılması ve yürütülmesi konusunda da uzmanlıkları vardır. Bu yapıların koruma sistemlerinin geliştirilmesi, sulama sistemleri, tarımda kullanılan alet ve makinelerin geliştirilmesi gibi konularda da çalışırlar.
Ziraat Yüksek Mühendisi Ne İş Yapar?
Ziraat yüksek mühendisleri, hem devlet kurumlarında hem de özel kurumlarda çalışabilir. Kendi özel zirai ofis ve laboratuvarlarını kurabilir ve diğer özel firmalarla ortak projeler yapabilirler. Ziraat yüksek mühendislerinin yaptığı işlerin başında; tarım ve hayvancılık konusundaki problemleri çözmek ve yeni projeler üretmek gelir. Tarımsal alanda ve hayvancılıkta kullanılan yapıların ve koruma sistemlerinin geliştirilmesi de bu meslek mensuplarının görevlerinden birisidir.
Ziraat yüksek mühendislerinin başlıca görevlerini şöyle sıralayabiliriz:
Bitkisel ve hayvansal üretim konularında araştırma, ıslah, yetiştirme ve koruma işlerini yürütülmesini sağlamak,
Toprak koruma, zirai mücadele, ziraat araç ve makinaları gibi konularda ilgili işleri yürütmek,
Kimyevi gübre, teknoloji, zootekni ve zirai ekonomi gibi bazı zirai hizmet ve faaliyetlerde bulunmak,
Bitki hastalıkları konusunda araştırma yapmak ve bu hastalıklara karşı önlem almak,
Bitki yetiştiriciliği, bitki beslemesi ve gübrelemeyi kontrol etmek,
Hayvan yetiştiriciliği konusunda gerekli plân ve uygulamaları yapmak,
Tarımsal alanların kontrolünü ve koruma sistemlerini geliştirmek,
Tarımsal alanlara ait keşif faaliyetlerini organize eder, projeleri hazırlar ve uygulamak,
Tarımsal alanlarda gerekli kontrol, ekspertiz ve bilirkişilik işlerini yapmak,
Bu işlerle ilgili raporlar düzenleyip ilgili kişi veya kurumlara sunmak,
Çalıştığı kurumdaki tarım ve hayvancılıkla ilgili tüm işlemlerin mevzuata uygun yürütülmesini sağlamak.
Ziraat Yüksek Mühendisi Maaşları
Ziraat yüksek mühendisi maaşları, tecrübeye (kıdem yılı) ve kuruma göre farklılıklar gösterebiliyor. Kamu kurumlarında ve özel kurumlardaki maaş sistemleri değişik şekilde hesaplanabiliyor. Devlet kurumlarındaki maaşları etkileyen durumlardan biri sözleşmeli veya kadrolu olmaktır. Ayrıca kıdem yılı, yani tecrübe de maaşları etkileyen başka bir konudur. 2021 yılı itibarıyla, kamu kurumlarında çalışan bekâr ve çocuksuz ziraat yüksek mühendislerin ortalama maaş tutarları 5.500 TL’dir. Çalışanın medenî durumu, eşinin çalışıp çalışmaması ve çocuklarının olması gibi durumlarda, maaşlara AGİ kapsamında ek ücretler yansıyor. Ziraat yüksek mühendislerinin aldığı en düşük maaş 3.080 TL ve en yüksek maaş da 10.470 TL olarak açıklanmıştır.
Ziraat yüksek mühendislerinin maaşları, özel sektörde tecrübeye ve çalışılan kuruma göre değişebiliyor. Özel sektörde çalışan ziraat yüksek mühendislerinin en düşük maaşları 5700 TL gibi bir rakamla başlıyor. Bu net maaşa ek mesai ücretleri, aile yardımları, yurtdışı görevleri, kurumdaki ek ödenekler de eklenince aylık gelir artıyor.
Ziraat yüksek mühendislerinin maaşlarını etkileyen en önemli konulardan birisi akademik kariyerdir. Doktora ve doçentlik gibi akademik aşamaları tamamlayan ziraat yüksek mühendislerinin maaşları da artabiliyor. Bu akademik aşamaların etkileri, özel sektörde olduğu gibi devlet kurumlarında da maaşlara ek ücret olarak yansıyor.
Ziraat Yüksek Mühendisi Nasıl Olunur?
“Ziraat yüksek mühendisi nasıl olunur?” sorusuna verilecek cevap iki aşamalıdır:
Ziraat yüksek mühendisi olmak için ilk aşama, dört yıllık Ziraat Mühendisliği bölümünden mezun olmaktır. Bu bölümden mezun olan ziraat mühendisi adayları, ziraat yüksek mühendisi olmak için yüksek lisans yapmalıdır. Yüksek lisans mezuniyeti, ziraat yüksek mühendisi olmanın ikinci aşamasıdır.
Diğer meslek gruplarında olduğu gibi ziraat mühendislerinin de yüksek lisans için iki seçeneği bulunuyor. Birincisi tezli yüksek lisans, diğeri de tezsiz yüksek lisanstır. Tezli yüksek lisans, akademik kariyer yapmak isteyen kişiler için uygun bir programdır. Tezsiz yüksek lisans ise, akademik kariyere devam etme olanağı vermeyen bir programdır. Bu programdan mezun olan ziraat mühendisleri, sadece ziraat yüksek mühendisi olabilir.
Akademik kariyer, hem çalışılan kurumdaki mevki durumuna hem de maaşa etki eder. Ayrıca, üniversiteler gibi akademik çalışma platformlarında da çalışma şansı verir. Tezli yüksek lisans mezunlarının akademik kariyerlerini ilerletme ve üniversitede çalışma şansı vardır. Ancak tezsiz yüksek lisans mezunları için bu durum söz konusu değildir.
Ziraat yüksek mühendisi adayları; ilk yılda en az 24 kredilik ve iki dönemlik ders alıyor, ikinci yılda da tez veya proje yazarak mezun oluyor. İki yıl devam eden bir yüksek lisans eğitiminden sonra, ziraat yüksek mühendisi unvanı alınabiliyor.
