Güvenlik, günlük hayatta oldukça önem arz eden bir konudur. Yalnızca kişinin güvenliği değil mahallelerin, ilçelerin, kabalalık alanların da güvenli olması gerekir. Bunun için belediyelerde zabıta birimleri kurulmuştur. Zabıtalar da kadrolu ya da sözleşmeli olarak görevlerine devam eden kamu görevlileridir.
Yetkileri bir polis ve jandarma kadar çok olmasa da zabıta, kamuda istihdam edilmesi bakımından son dönemde oldukça ilgi çeken bir meslektir. Tabii zabıta olabilmek için de birtakım şartların sağlanması gerekir. Bu şartlar memurluk şartlarıyla aynıdır. Ancak bazı belediyeler de istenen başka özel şartlar da bulunabilir. Dolayısıyla meslek hakkında pek çok merak edilen şey bulunur.
Zabıta nedir, ne kadar maaş alır, nasıl olunur? Şimdi gelin zabıta olabilmek için gerekli fiziki şartları ve sınav şartlarını inceleyelim.
Zabıta Nedir?
Yerel yönetimlerden olan belediyelerin bünyesinde çalışarak kamu düzeninin sağlanmasında aktif görev alan kişilere zabıta denir. Zabıtalar İçişleri Bakanlığına bağlıdır. Devlet memuru statüsündedir. Bu nedenle devlet memurlarının yararlandığı bütün haklardan yararlanabilir. Zabıta bazen sabit olmaklar birlikte genellikle hareket halinde çalışır. Denetime gider ya da görevi sırasında koşması gerekebilir. Bu nedenle zabıtaların atletik kişiler olması önemlidir. Zabıtanın çalışma saati 7 gün 24 saat olarak görülür. Ancak genel olarak haftada beş gün çalışır. Ayda bir defa olmak şartıyla hafta sonu da çalışır. Yani mesaili bir çalışma sistemi bulunur.
Yoğun ve yorucu bir iş temposu vardır. Mesaileri 12 saat çalışma 24 saat dinlenme ya da 24 saat çalışma 48 saat dinlenme şeklinde vardiyalı bir biçimde ayarlanır. Bir haftada çalışma saati toplamda 48 saati geçmez. Çalışırken kendisine verilen üniformayı giyer. Bu üniformanın bakımından, temizliğinden ve korunmasından sorumludur. Üniforma dışında üzerinde herhangi bir takı ya da rozet bulunduramaz. Pek çok durumda polisin ve jandarmanın işini kolaylaştırır. Ancak onlar gibi silah taşıma yetkisi yoktur. Gün içinde görevi gereği olumsuz durumlarla karşılaşabilir. Bu nedenle sakin kalabilmeli ve stres yönetimini iyi yapabilmelidir. Dikkat eksikliği ya da dikkat dağınıklığı olmamalıdır. Özverili bireyler olmalıdır. Sorumluluk sahibi olmalıdır.
İlgili eğitim: Stres Yönetimi
Zabıta Ne İş Yapar?
Zabıtanın genel görevi kamuda huzuru ve güveni sağlamak olsa da bunun dışında da pek çok görev ve sorumluluğu bulunur. Bu görevleri yerine getirirken üniformasının ya da mesleğinin itibarını sarsacak hareketlerde bulunmaması önemlidir. Zabıtanın görev ve sorumlulukları şu şekilde sıralanabilir:
Belediye tarafından konulan emir ve yasakların uygulanmasına yardım eder.
Bayram ve tören gibi özel günlerde gerekli desteği verir.
Özel günlerde ya da bayrak asılması gereken durumlarda iş yerlerinin kapalı kalması ve bayrak asması için gerekli uyarıları yapar.
Belediyelerce konmuş olan yasaklara uymayanlara cezai işlem yapar.
İzinsiz ya da ruhsatsız çalışanların iş yerlerini mühürleyerek haklarında kanuni işlem başlatır.
Kayıp ya da buluntu malların takibini ve korumasını yapar. Sahibi bulunan eşyaları sahibine teslim eder. Bulunamayanları ise bedeli alınmak kaydıyla bulan kişiye verir.
Umumi alanlardaki ağaç, çeşme ya da içme suyu kaynağına zarar verenler hakkında işlem yapar ve buraların korunmasını sağlar.
Sokak ve caddelere ait levhalara zarar verilmesine engel olur. Bozuk ve zarar görmüş levhaların yenilenmesi için gerekli birimlerle iletişime geçer.
Belediyelere yardım için başvuran kişilerin ve ailelerin muhtaçlık durumunu araştırır.
Yangın, sel, deprem gibi afetlerde yardım ekipleri gelinceye kadar gereken önlemleri alır.
Esnaf ve pazarcıların kullandığı ölçü aletlerini kontrol ederek hileli olanlarla ilgili işlem yapar.
Kanuna aykırı olarak satışı yapılan ürünleri toplar.
Belediyelerin yapacakları haciz alacaklarına yardımcı olur.
Tarihi ve turistik alanların korunmasına yardımcı olur.
Belediyeye ait arsa ve arazilerin korunmasını ve çevrelenmesini sağlar.
Açıkta bulunan ve tehlike yaratan kuyu, kanalizasyon, fosseptik çukuru gibi alanlarının ivedilikle kapatılmasını sağlar.
İzinsiz kazı ve define araması gibi faaliyetlerde bulunanları yetkililere bildirir.
Ev ve iş yerlerinin çöplerinin sokağa atılmasına engel olur.
Sağlık ve hijyen koşullarına aykırı satışı yapılan ürünler ve bu işleri yapan kişiler hakkında tutanak tutar.
Belediyeler tarafından belirlenen yerler dışında kurban kesimine engel olur.
Sebebi olmayan hayvan ölümlerinde ve hayvanlarda hastalık çıkması durumunda bu hayvanları imha eder.
Ulaşım araçlarının ücret tarifelerini ve zamanlamalarını denetler.
Belediyeler tarafından yerleştirilen trafik işaret ve levhalarının düzenli çalışıp çalışmadığını takip eder.
Bakıma muhtaç yaşlı ve çocukları gerekli kurumlara bildirir.
Beldenin ve ilçenin yabancısı olan kişilere yardımcı olur.
İzinsiz ilan, afiş ve poster asılmasına engel olur.
Zabıta Maaşları
Zabıtalar devlet memuru konumunda olduklarından maaş düzenlemeleri de Devlet Memurları Kanununa uygun olarak yapılır. Ancak zabıtaların yönetmelikleri bulunur. Alacakları zamlar, ek ödemeler bu yönetmelikle belirlenir. Zabıtaların maaşı belediyenin büyüklüğüne göre değişir. Çok kalabalık ve yoğun çalışma ortamı olan belediyelerle az nüfuslu belediyelerde aynı maaş alınmaz.
Zabıtanın derecesi ve kademesi de maaşa etki eder. AGİ yardımı alan bir zabıta ile almayan zabıta arasında da maaş farkı bulunur. Çalışma saatleri nedeniyle zabıtalara mesai ödemesi yapılır. Belediyeden belediyeye miktarı değişmekle birlikte zabıtalar sosyal denge adı altın ek bir ücret daha alır. Bu durumda en düşük zabıta maaşının 3500 lira civarında, en yüksek zabıta maaşının da 6000 lira civarında olduğu söylenebilir.
Zabıta Nasıl Olunur?
Zabıtalar hem devlet kadrosuna hem de belediyelerin işçi kadrosuna alınabilirler. Zabıta olmak isteyenlerde birtakım şartlar aranır. Bu şartlar şunlardır.
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmalıdır.
Kamu haklarından yasaklı bulunmamalıdır.
En az lise ve dengi bir okuldan mezun olmalıdır.
Yüz kızartıcı bir suçtan hüküm giymemiş olmalıdır.
Kadınlarda 160 cm, erkeklerde 167 cm’den uzun olmalıdır.
Kilo ile boy arasında 10’dan fazla fark bulunmamalıdır.
Erkek adayların askerlikle ilişiği bulunmamalıdır.
30 yaşını bitirmemiş olmalıdır.
KPSS’den yeterli puanı almalıdır.
Bu şartları sağlayan adaylar belediyeler tarafından açılan ilanlara başvurabilir. KPSS puanı 60 ve üzerinde olan adaylar puanlarına göre sıralanır. Kaç kişi alınacaksa bu sayının 3 katı kadar kişi mülakata çağırılır. Mülakatta adaylara Devlet Memurları Kanunu, İnkılap Tarihi, T.C. Anayasası ve Mahalli idarelerle ilgili sorular sorulur. Sözlü sınavdan en az 70 ve üzerinde puan alan adaylar başarılı olmuş sayılır. Daha sonra zabıta adayları 2 aylık eğitime alınır. Eğitimi başarıyla tamamlayanlar zabıta olarak göreve başlar.
zabıtalar göreve başladıktan sonra zabıta amiri, zabıta komiseri, zabıta müdürü gibi görevlere yükselebilirler. zabıta amiri olabilmek için en az lise mezunu olmak, görevde yükselme sınavında başarılı olmak ve son üç yılda iyi bir sicil notuna sahip olmak gerekir. zabıta komiseri olmak için dört yıllık lisans mezunlarının 2 yıl, iki yıllık ön lisans mezunlarının 3 yıl, lise mezunlarının ise 4 yıl zabıta memuru olarak alışması gerekir. Ayrıca görevde yükselme sınavında başarılı olmak ve son üç yılda iyi bir sicil notuna sahip olmak gerekir. Zabıta müdürü olmak için ise meslekle ilgili bir üniversite ya da herhangi bir lisans bölümü bitirmek gerekir. Son üç yılda sicil notu iyi olanlar ve en az iki yıl zabıta amiri olarak çalışanlar görevde yükselme sınavını başarıyla geçtikten sonra zabıta şube müdürlüğü görevine yükselebilirler.
