Küreselleşme ve bilgi çağı, toplumların ve örgütlerin ihtiyaç duyduğu insan tipini değiştirmiştir. Artık örgütler, nitelikli ve bilgili insanlara daha fazla ihtiyaç duymaktadır. Çünkü bu tip insanlar, ham bilgiyi kurumun ihtiyaç duyacağı bilgi haline getirmekte ve yaratıcı özellikleri sayesinde kurum içi bilgilerden istifade ederek yeni bilgileri gündeme taşımaktadır. Örgüt başarısında insan kalitesinin bu özelliği dikkat çekmektedir. Bu yüzden bilgiyi toplayan ve bunu üretim süreçlerine katma değer oluşturacak şekilde aktaran çalışanlardan oluşan bir örgütün yönetimi, örgüt içi bilgi üretimi ve dağılımını devamlı gözden geçirmektedir.
Etkili liderlik, örgütlerin günümüz çalışma ekolojisindeki faaliyetlerini sürekli kılmaları, kârlarını artırmaları ve rekabetin yoğun olduğu ortamlara uyum sağlamaları için kritik bir faktördür. Özellikle bilgiye dayalı örgütlerde insan kaynağı, fiziksel sermayeyi güçlü bir şekilde tamamlayan bir rol üstlenmektedir (Delong and Lawrence, 2001). Bu tür insanlardan oluşan grubun kurumsal hedeflere ulaşmak için en verimli şekilde yönlendirilmesi, yani etkili yönetimi, etkili liderliği gündeme getirmektedir.
Bilgi çağında hızla küreselleşen, farklılaşan, çok kültürlü, çok merkezli dünyada geleceği görebilmek için sahip olunması gereken özellikler, yeni çağın liderlik becerileri olarak ortaya çıkmaktadır. Bilgi çağına geçişin en önemli özelliği arasında, insan kaynakları merkezli politikaların gelişime ve üretime çok önemli katkısı olduğu görülmektedir. Bugün bilgiyi ortaya çıkaran, düşünen, geliştiren en önemli varlık insandır. Liderler bu bilince sahip olmalı ve bu şekilde yetiştirilmelidir.
Liderlik; bir özellikte çok iyi olmak değil, tüm özelliklerin toplamında çok iyi olmak, karizmasıyla bu özellikleri kendine özgü bir şekilde bütünleştirmektir. Bilginin herkes tarafından kolaylıkla temin edilebildiği bu çağda liderlerin görevlerini etkin bir şekilde yerine getirebilmeleri için yönettikleri toplumdan çok daha fazla oranda içselleştirilmiş bilgi seviyesine sahip olmaları gerekmektedir. Bu nedenle kendi duygu, düşünce ve gereksinimlerinin ötesi ile ilgilenmeyen, kendi dünyasına kapanmış bireyin liderlik yapması mümkün değildir. "Hayatta En Hakiki Mürşit İlimdir" sözü çağdaş lider ve onun izleyicileri için de yol gösterici olacaktır.
Etkili Liderliğin Özellikleri
Her organizasyonun bir amacı vardır. Amaç yoksa organizasyonun var olma nedeni de ortadan kalkar. Organizasyonların amacına ulaşmaları için uyguladığı bir yöntemi, liderleri ya da yöneticileri vardır. Bu lider ve yöneticilerin görevi de organizasyonu amacına ulaştırmaktır. Liderlerin başarısı, ait olduğu organizasyonu istenen hedefe ulaştırıp ulaştıramadığı ile ölçülmektedir. Organizasyonda yer alan tüm bireylerin yeteneklerini bilimsel yöntemlerle ve en uygun şekilde ortaya çıkarabilen ve herkesin katılımı ile ortak bileşkede toplayabilen liderler günümüzün ve geleceğin başarılı liderleri olacaklardır.
Liderlikte Uyarlanabilir Kapasite: Takımların Değişime Uyumu Nasıl Sağlanır?
Çapraz Fonksiyonel İşbirliği: Liderlikte Ekip Çalışmasının Önemi
Liderlikte Etkili İletişim ve Kişilerarası Becerilerin Önemi
Yeni çağın dinamik çevre şartlarında görev yapan ve yapacak olan liderlerin etkili olabilmeleri için geçmişteki liderlerden farklı olarak sahip olmaları gereken yeni liderlik becerileri şunlardır (James, 1997):
Liderlik Becerilerini Geliştirmek İçin En Etkili Öğrenme Teknikleri
Liderlikte Uyarlanabilir Kapasiteyle Takım Yönetimi Stratejileri
1- Yeni bir gözle bakmak: Eskiye ait doğru ve yanlış tüm kabullenmelerini yıkarak mevcut duruma ve geleceğe karşı önyargısız ve koşulsuz bakabilmeyi bir alışkanlık haline getirebilmelidir.
2- Geleceği tanımak: Günümüzdeki gelişmelerin ardında yatan itici kuvvetlerin etkisini algılayarak geleceğin nasıl şekilleneceğini görebilmelidir.
3- Olaylara/durumlara yanıt verme süresini hızlandırmak: Günümüz yoğun değişim ve gelişim sürecinde doğru ve hızlı karar verebilmelidir.
4- Daha fazlasını ya da daha azıyla daha fazlasını yapmak: Azalan kıt kaynakları daha verimli kullanabilmelidir.
5- Vizyon sahibi olmak: Sahip olduğu vizyon ile örgütün görünümünü ve geleceğe yönelik çizgisini belirleyebilmelidir.
6- Yaratıcılık: Lider yaratıcı olmalıdır. Değişimin sağlanması ve gelişmesi ancak yeni fikirlerin ortaya çıkarılmasıyla sağlanabilir.
7- Dürüstlük ve güven: Liderler dürüstlük ilkesini kullanarak doğruluk kültürü oluşturmalıdır. Bu sayede çalışanlar görüşlerini dile getirme cesaretine sahip olacaklardır.
Etkili bir lider için sürekli gelişim halinde olmalı, kendini geliştirmek için birçok yola başvurmalıdır. Nitelikli insan tipleri liderlik konusunda yardımcı olacaktır. Liderler, etkili liderlik özelliklerini benimsemeli ve bilgi çağında liderlik becerilerini geliştirmelidir. Küreselleşme ve insan kaynakları yönetimi, örgüt başarısı ve liderlik arasındaki ilişkiyi anlamak için önemlidir. Liderler, yaratıcı liderlik becerilerini kullanarak yenilikçi çözümler üretebilmelidir. Liderlikte etik ve güven unsurları, izleyicilerin bağlılığını artırır. Bilgiye dayalı organizasyonlarda liderlik, bilgiyi etkin bir şekilde yönetmeyi gerektirir. Liderlerin gelişim süreci, sürekli öğrenme ve kendini geliştirmeyi içerir. Geleceğin liderlik becerileri, değişen dünyaya uyum sağlamayı ve öngörülü olmayı gerektirir.
Sonuç olarak, küreselleşme ve bilgi çağı, nitelikli ve bilgili insanları ön plana çıkarmıştır. Bu insanların bilgiyi dönüştürme ve yaratıcı çözümler üretme kabiliyeti, örgüt başarısında kritik bir faktördür. Etkili liderlik, bu yetenekli insanları yönlendirmek ve kurumsal hedeflere ulaşmak için önemlidir. Liderler, sürekli gelişim ve öğrenme yoluyla becerilerini geliştirmeli ve çağın gereksinimlerine uyum sağlamalıdır. Böylece örgütler, değişen dünyada rekabet avantajı elde edebilir ve başarıya ulaşabilir.
Kaynaklar
Demirci, M. K. (2002). Paradigmik Dönüşümde Örgüt Tasarımı. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (6), 23-42.
DeLong, J. B., & Summers, L. H. (2001). The 'New Economy': Background, Historical Perspective, Questions, and Speculations. Economic Review-Federal Reserve Bank of Kansas City, 86(4), 29-60.
James, J. (1997). Gelecek Zamanda Düşünmek. İstanbul: Boyner Holding Yayımları.
Nohria, N., & Khurana, R. (2010). Handbook of Leadership Theory and Practice. Boston: Harvard Business Press.
Yüksel, Ö. (2000). İnsan Kaynakları Yönetimi. Ankara: Gazi Kitabevi.
